પલામુ: દુષ્કાળની અસર હવે વન્ય પ્રાણીઓ પર પણ જોવા મળી રહી છે. વન્ય જીવો પાણીની શોધમાં જંગલમાંથી બહાર આવી રહ્યા છે અને માનવ જીવનને નિશાન બનાવી રહ્યા છે. જંગલી પ્રાણીઓના હુમલામાં અત્યાર સુધીમાં પાંચ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે, જ્યારે એક ડઝનથી વધુ લોકો ઘાયલ થયા છે. એશિયાના પ્રસિદ્ધ પલામુ ટાઈગર રિઝર્વ અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં જળ સંકટ વધુ ઘેરાવા લાગ્યું છે. જાન્યુઆરી મહિનામાં જ તમામ મોટી નદીઓ અને તળાવો સુકાઈ ગયા છે. અનેક વિસ્તારોમાં પાણીની કટોકટી ઉભી થવા લાગી છે. પરિણામે, વન્ય પ્રાણીઓ પાણીની શોધમાં, પાણીવાળા વિસ્તારોમાં જ ખોરાકની શોધમાં નીકળી રહ્યા છે. જે વિસ્તારમાં પાણી છે ત્યાં માનવ વસ્તી છે, જેના કારણે ખોરાક માટે માનવ જીવન પર હુમલો થઈ રહ્યો છે.
આ પણ વાંચો- Deer Hunting in Samnada Kutch : સમંડા ગામમાં વન્યપ્રાણીનો શિકાર, ગામજનોના રોષ વચ્ચે વન વિભાગની તપાસ શરુ
પલામુ, ગઢવા અને લાતેહારના વિસ્તારોમાં દીપડો સતત હુમલા કરી રહ્યો છે. દીપડાના હુમલામાં ચાર બાળકો સહિત પાંચ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. પર્યાવરણવિદ કૌશલ કિશોર જયસ્વાલે જણાવ્યું કે દુષ્કાળના કારણે પાણીની કટોકટી છે. દીપડા, હરણ સહિતના અનેક જીવો પાણીની શોધમાં નિકળી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે આગામી સમયમાં પરિસ્થિતિ વધુ ગંભીર બનવા જઈ રહી છે, વન્ય પ્રાણીઓ માનવ જીવન પર હુમલો કરશે. જંગલી વિસ્તારોમાં ઘાસ પણ પીળું પડ્યુંઃ પલામુ ટાઈગર રિઝર્વ સહિત અનેક વિસ્તારોમાં ઘાસ પીળું થવા લાગ્યું છે. ઉનાળો આવે તે પહેલા આ બધું સુકાઈ જશે. વન્યજીવન નિષ્ણાત પ્રોફેસર ડીએસ શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું કે પલામુ ટાઈગર રિઝર્વ માટે ખતરાની ઘંટડી છે. ઉનાળો આવે તે પહેલા તમામ ઘાસ સુકાઈ જશે. વન વિભાગ અને અધિકારીઓ માટે આ સમય પડકારજનક રહેશે. વન્યજીવોને જંગલમાં રાખવા અને પાણી આપવા માટેની યોજના પર કામ કરવાની જરૂર છે.
પીટીઆર સહિત અનેક ક્ષેત્રો માટે ખતરાની ઘંટડી : પ્રોફેસર કહે છે કે દુષ્કાળની અસર આગામી ત્રણ વર્ષ સુધી રહેશે. પલામુ ટાઈગર રિઝર્વ અને અન્ય વિસ્તારોના કુદરતી જળ સ્ત્રોતો સુકાઈ ગયા છે. ઘણા સ્ત્રોતોમાં અડધા કરતા પણ ઓછું પાણી હોય છે. આવા અનેક જળસ્ત્રોતો જે પહેલા ભરાઈ જતા હતા તે જાન્યુઆરી મહિનામાં જ અડધા થઈ ગયા છે. પલામુ ટાઈગર રિઝર્વ 1129 ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલું છે. જેમાંથી ઘાસની જમીન માત્ર 10 ચોરસ કિલોમીટરમાં જ છે. આ ઘાસની જમીન પર પણ મુશ્કેલી છે
આ પણ વાંચો- two died due to cockfight: પૂર્વ ગોદાવરી અને કાકીનાડા જિલ્લામાં કોકફાઇટ છરીના કારણે બેનાં મોત
પીટીઆરમાં પાણીના સ્ત્રોતો પર કડક તકેદારી રાખવામાં આવી રહી છે: કોએલ, બુધા ઔરંગા સહિત ઘણી નદીઓ પલામુ ટાઈગર રિઝર્વમાં મુખ્ય જળ સ્ત્રોત છે. પીટીઆર વિસ્તારમાં 160 થી વધુ ટબ બનાવવામાં આવ્યા છે. જ્યારે એક ડઝનથી વધુ ચેકડેમ, બે ડઝન જેટલા કાચા તળાવો છે. પીટીઆરની બહાર વાત કરીએ તો, નદીઓ અને તળાવો વન્યજીવન માટે પાણીના સ્ત્રોત છે. પલામુ ટાઈગર રિઝર્વના ડાયરેક્ટર કુમાર આશુતોષનું કહેવું છે કે વિભાગ કુદરતી અને કૃત્રિમ જળ સ્ત્રોતો પર નજીકથી દેખરેખ કરી રહ્યું છે. જો જરૂર પડશે તો તમામ જળસ્ત્રોતોમાં ટેન્કરથી પાણી પહોંચાડવામાં આવશે. દુષ્કાળ અને પાણીની સ્થિતિ જોઈને વિભાગે યોજના પર કામ શરૂ કર્યું. પલામુ ટાઈગર રિઝર્વમાં 360 વિવિધ પ્રકારની વન્યજીવોની પ્રજાતિઓ છે. પલામુ ટાઈગર રિઝર્વમાં ત્રણ વાઘ, લગભગ 90 ચિત્તા, 140 થી વધુ હાથી, લગભગ 10 હજાર હરણ, 60 બાઇસન, 250 થી વધુ ગ્રે વરુ છે. પલામુ ટાઈગર રિઝર્વની સીમાઓ પલામુ, ગઢવા અને લાતેહારમાં ફેલાયેલી છે. આ વિસ્તાર હાથીઓનો કોરિડોર પણ છે.
વરસાદની શું સ્થિતિ છે, કઈ નદીઓ સુકાઈ ગઈઃ પલામુ ડિવિઝનમાં 2022માં 152ને બદલે 36 મિ.મી., જુલાઈમાં 334ને બદલે 101 મિ.મી., ઑગસ્ટમાં 388ને બદલે 130 મિ.મી., સપ્ટેમ્બરમાં 206ને બદલે 160 મિ.મી. ઓક્ટોબર મહિનામાં માત્ર 37 મીમી વરસાદ નોંધાયો છે. જેના કારણે અનેક પાણીના સ્ત્રોત સુકાઈ ગયા છે અને ઘણા સુકાઈ જવાના આરે પહોંચી ગયા છે. પલામુ વિભાગમાંથી સોન, કોયલ, અમાનત, તેહાલે, ઔરંગા, બટાને, મલય, સદાબાહ, દુર્ગાવતી, કન્હાર સહિતની એક ડઝન નાની અને મોટી નદીઓ પસાર થાય છે. સોન અને કાન્હાર સિવાય લગભગ તમામ નદીઓ સુકાઈ ગઈ છે.
હૈદરાબાદનો પ્રખ્યાત શૂટર કેમ્પ કરી રહ્યો છે, દીપડાએ પાંચને માર્યા છે: હૈદરાબાદના પ્રખ્યાત શૂટર નવાબ સફત અલી ખાન વન્યજીવનમાં દીપડાએ પાંચ લોકોને માર્યા પછી ગઢવા વિસ્તારમાં કેમ્પ કરી રહ્યા છે. તે છેલ્લા પખવાડિયાથી ગઢવામાં છે, પરંતુ દીપડો તેની પકડમાંથી બહાર છે. 10 ડિસેમ્બરે લાતેહારના બરવાડીમાં 12 વર્ષની બાળકીનું દીપડાએ મોત નીપજ્યું હતું. 14 ડિસેમ્બરે ગઢવાના ભંડારિયા બ્લોકના રોડોમાં 6 વર્ષની બાળકીની હત્યા કરવામાં આવી હતી. 19 ડિસેમ્બરે ગઢવાના રાંકાના સેવાડીહમાં છ વર્ષના બાળકનું મોત થયું હતું. 28 ડિસેમ્બરના રોજ ગઢવાના રામકાંડામાં 14 વર્ષના છોકરાને દીપડાએ માર્યો હતો. જાન્યુઆરીના પ્રથમ સપ્તાહમાં લાતેહાર વિસ્તારમાં દીપડાના હાથે એક વ્યક્તિનું મોત થયું હતું. ચિત્તા પાસે કોઈ પ્રદેશ નથી, તે ઘણા દિવસો સુધી એકલો પ્રવાસ કરે છે. વિભાગના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, માનવ જીવન માટે ખતરો બની ગયેલો દીપડો ગઢવાના ભંડારિયા વિસ્તારમાં સંતાઈ રહ્યો છે. તેંડુઆ ભંડારિયાના સેવાડીહ વિસ્તારમાં હાલ વિભાગને તે જ વિસ્તારમાં સતત સગડ માર્ગો મળી રહ્યા છે. વિભાગે દીપડાને મારવા માટે પરવાનગી માંગી છે.
