કોલંબો: શ્રીલંકાના રાષ્ટ્રપતિ ગોટાબાયા રાજપક્ષેએ શુક્રવારે મધરાતથી કટોકટીની સ્થિતિ જાહેર (Sri Lanka President Gotabaya Rajapaksa declares emergency) કરી છે. કટોકટીની સ્થિતિ પોલીસ અને સુરક્ષા દળોને મનસ્વી રીતે લોકોની ધરપકડ અને અટકાયત કરવાની સત્તા (Emergency declared in sri lanka) આપે છે. રાષ્ટ્રપતિના મીડિયા વિભાગે કહ્યું કે, રાજપક્ષેનો નિર્ણય જાહેર સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાનો હતો અને દેશની સરળ કામગીરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે આવશ્યક (State of emergency declared in sri lanka) સેવાઓ જાળવવાનો હતો.
આ પણ વાંચો: પીએમ મોદીએ ડેનમાર્કના વડાપ્રધાન સાથે થઇ ખાસ વાત, જેથી ભારતને થશે ભવિષ્યમાં ફાયદાઓ
વિદેશી હૂંડિયામણની ગંભીર કટોકટી: આ નિર્ણય રાષ્ટ્રપતિ અને સરકારના રાજીનામાની માંગ કરતા (political crisis in Sri lanka) અઠવાડિયાના વિરોધ પ્રદર્શન વચ્ચે આવ્યો છે. શ્રીલંકા તેના ઇતિહાસમાં સૌથી ખરાબ આર્થિક કટોકટીમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે, જેમાં આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની અછત છે અને વિજળીની અછત તરફ દોરી જતા વિદેશી હૂંડિયામણની ગંભીર કટોકટી છે. રાજપક્ષેએ પણ 1 એપ્રિલે તેમના ખાનગી નિવાસસ્થાનની સામે ભારે વિરોધ પ્રદર્શન કર્યા બાદ કટોકટીની સ્થિતિ જાહેર કરી હતી. તેણે 5 એપ્રિલે તેને રદ કર્યો હતો. હિંદ મહાસાગર ટાપુ રાષ્ટ્ર નાદારીની આરે છે અને તેણે તેના વિદેશી દેવાની ચૂકવણી સ્થગિત કરી દીધી છે. તેની આર્થિક કટોકટી રાજકીય કટોકટી તરફ દોરી ગઈ છે, સરકાર વિરોધનો સામનો કરી રહી છે અને સંસદમાં અવિશ્વાસની દરખાસ્ત છે.
ઉત્પાદન માટેના કાચા માલની આયાત: શ્રીલંકાએ આ વર્ષે તેના બાહ્ય દેવુંમાંથી $7 બિલિયન ચૂકવવાનું હતું, જેમાંથી લગભગ $25 બિલિયન 2026 સુધીમાં ચૂકવવાના રહેશે. તેનું કુલ બાહ્ય દેવું $51 બિલિયન છે. શ્રીલંકાના નાણા પ્રધાને આ સપ્તાહની શરૂઆતમાં જાહેરાત કરી હતી કે દેશની ઉપયોગી વિદેશી અનામત $50 મિલિયનથી નીચે આવી ગઈ છે. ઘણા મહિનાઓથી, શ્રીલંકાના લોકોએ ઇંધણ, રાંધણ ગેસ, ખોરાક અને દવા ખરીદવા માટે લાંબી લાઇનોનો સામનો કરવો પડ્યો છે, જેમાંથી મોટા ભાગના વિદેશથી છે. સખત ચલણની તંગીને કારણે ઉત્પાદન માટેના કાચા માલની આયાતમાં પણ અવરોધ ઊભો થયો છે અને ફુગાવો વધુ ખરાબ થયો છે, જે માર્ચમાં વધીને 18.7% પર પહોંચી ગયો છે.
આ પણ વાંચો: પાકિસ્તાને જમ્મુ-કાશ્મીરના મામલાને લઇને કેમ આવું કર્યુ...
શ્રીલંકાના ઇંધણનો ભંડાર સમાપ્ત: રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ દરમિયાન તેલના ભાવમાં વધારો થતાં શ્રીલંકાના ઇંધણનો ભંડાર સમાપ્ત થઈ રહ્યો છે. સત્તાવાળાઓએ રાષ્ટ્રવ્યાપી 7 1/2 કલાક સુધીના પાવર કટની જાહેરાત કરી છે કારણ કે તેઓ પાવર જનરેટીંગ સ્ટેશનોને પૂરતું બળતણ સપ્લાય કરી શકતા નથી. રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલયના પ્રવેશદ્વાર પર કબજો કરી રહેલા વિરોધીઓ રાષ્ટ્રપતિ, તેમના મોટા ભાઈ વડા પ્રધાન મહિન્દા રાજપક્ષે અને રાજપક્ષે પરિવારના અન્ય શક્તિશાળી સભ્યોની મુક્તિની માંગ કરી રહ્યા છે. સમાન વિરોધ અન્ય સ્થળોએ ફેલાયો છે, લોકોએ વડા પ્રધાનના નિવાસસ્થાન અને દેશભરના અન્ય શહેરોની સામે છાવણીઓ ગોઠવી છે.
કેબિનેટ હોદ્દા પરથી રાજીનામું: રાજપક્ષે ભાઈઓએ રાજીનામું આપવાના કોલનો પ્રતિકાર કર્યો છે, જોકે પાંચમાંથી ત્રણ રાજપક્ષે, જેઓ સાંસદ હતા, એપ્રિલના મધ્યમાં તેમના કેબિનેટ હોદ્દા પરથી રાજીનામું આપ્યું હતું. માર્ચથી શેરીઓમાં ઉમટી પડેલા દેખાવકારોએ રાજપક્ષે અને તેમના પરિવારને - જેમણે છેલ્લા 20 વર્ષોમાં શ્રીલંકામાં જીવનના લગભગ દરેક પાસાઓ પર પ્રભુત્વ જમાવ્યું છે - કટોકટી માટે દોષી ઠેરવ્યું છે. શ્રીલંકા તાત્કાલિક ધિરાણની સુવિધા તેમજ લાંબા ગાળાની બચાવ યોજના મેળવવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ સાથે વાટાઘાટ કરી રહ્યું છે, પરંતુ કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેની પ્રગતિ લેણદારો સાથે દેવાની પુનઃરચના પરની વાટાઘાટો પર આધારિત હશે. કોઈપણ લાંબા ગાળાના આયોજનની શરૂઆત કરવામાં ઓછામાં ઓછા છ મહિના લાગશે.
