રાયપુર: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે ભારતમાં બાજરીના ઉત્પાદનને લઈને મોટી જાહેરાત કરી છે. તેનાથી છત્તીસગઢને ઘણો ફાયદો થશે. છત્તીસગઢ દેશનું પ્રથમ રાજ્ય છે, જ્યાં કોડો, કુટકી અને રાગી જેવી બાજરી માત્ર ટેકાના ભાવ તરીકે જાહેર કરવામાં આવી નથી પરંતુ ટેકાના ભાવે ખરીદી પણ કરવામાં આવી રહી છે. આ પહેલને કારણે છત્તીસગઢમાં બાજરીનો વિસ્તાર વધી રહ્યો છે અને ઉત્પાદન પણ વધી રહ્યું છે.ખેડૂત મલય કહે છે, “બાજરી વિશે જાગૃતિ વધી રહી છે, ખેડૂતોને તેનો ફાયદો મળી રહ્યો છે. જેટલી વધુ માહિતી મળશે તેટલો વધુ લાભ ખેડૂતોને મળશે.
બાજરી પર ટેકાના ભાવ જાહેર કરનાર પ્રથમ રાજ્ય: છત્તીસગઢ દેશનું પ્રથમ રાજ્ય છે, જ્યાં કોડો, કુટકી અને રાગીની માત્ર ટેકાના ભાવ જ જાહેર કરવામાં આવ્યા નથી, પરંતુ ટેકાના ભાવે ખરીદી પણ કરવામાં આવી રહી છે. છત્તીસગઢમાં કોડો, કુટકી અને રાગીના વાવેતર હેઠળનો વિસ્તાર બમણાથી વધુ થયો છે. તેનો વાવેતર વિસ્તાર 69 હજાર હેક્ટરથી વધીને એક લાખ 88 હજાર હેક્ટર થયો છે. બાજરીની ઉત્પાદકતામાં પણ વધારો થયો છે. તેને 4.5 ક્વિન્ટલ પ્રતિ એકરથી વધારીને 9 ક્વિન્ટલ એટલે કે તેને બમણું કરવાનો લક્ષ્યાંક છે. ખેડૂત કુંદન મિંજ કહે છે કે "જો પાણીની સગવડ હશે તો વધુ ખેડૂતો બાજરીની ખેતી કરશે".
કાંકેરમાં બાજરીના સૌથી મોટા પ્રોસેસિંગ પ્લાન્ટ: છત્તીસગઢમાં, રાજ્યના નાના વન ઉત્પાદન સંઘે વર્ષ 2021-22માં ટેકાના ભાવે રૂ. 16.03 કરોડમાં 5,273 ટન બાજરીની ખરીદી કરી છે. વર્ષ 2022-23માં રૂ. 39.60 કરોડના ટેકાના ભાવે 13,005 ટન બાજરી ખરીદવાનો લક્ષ્યાંક છે. બાજરીનો સૌથી મોટો પ્રોસેસિંગ પ્લાન્ટ કાંકેર જિલ્લાના નથિયા નવાગાંવ ખાતે પણ સ્થાપવામાં આવ્યો છે.
છત્તીસગઢમાં મિલેટ્સ મિશન: છત્તીસગઢમાં મિલેટ્સ મિશન 1 ડિસેમ્બર 2021 ના રોજ શરૂ થયું. મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેશ બઘેલના નેતૃત્વ હેઠળ છત્તીસગઢમાં બરછટ અનાજ અને રાગી, કોડો, કુટકી જેવા નાના અનાજના પાકોના ઉત્પાદનમાં વધારો કરવા તેમજ તેમની પ્રાપ્તિ અને પ્રક્રિયા માટે સારી વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવા માટે મિશન મિલેટની શરૂઆત કરવામાં આવી છે.
બાજરી સંશોધન માટે હૈદરાબાદ તરફથી એમઓયુ: કોડો, કુટકી અને રાગીના ટેકાના ભાવ નક્કી કરવા સાથે, છત્તીસગઢ સરકારે તેમને રાજીવ ગાંધી કિસાન ન્યાય યોજનાના કાર્યક્ષેત્રમાં પણ સામેલ કર્યા છે. આ મિશનમાં છત્તીસગઢના 14 જિલ્લાઓને સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. આ માટે હૈદરાબાદની ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મિલેટ રિસર્ચ સાથે એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે.
"બાજરી મિશન છત્તીસગઢથી શરૂ થયું": કૃષિ મંત્રી રવિન્દ્ર ચૌબે કહે છે કે "છત્તીસગઢમાં શરૂ કરાયેલ મિલેટ્સ મિશન માટે કેન્દ્ર સરકારે હવે વધારાના ભંડોળની જાહેરાત કરી છે." જો કે અમે પહેલાથી જ લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ જાહેર કરીને કોડો, કુટકી, રાગી જેવા પાકો ખરીદી રહ્યા છીએ. જોકે કેન્દ્ર સરકારે બજેટમાં આ સંદર્ભમાં કશું કહ્યું નથી.
ભાજપે બજેટને અગમચેતીનું ઉદાહરણ કહ્યું: છત્તીસગઢ ભાજપના પ્રદેશ અધ્યક્ષ અરુણ સોએ કહ્યું કે "આપણા આદિવાસી સમાજને બાજરી મિશનથી વિશેષ લાભ મળશે." બીજી બાજુ, ભાજપના સાંસદ સરોજ પાંડેએ કહ્યું કે "આવતું ભવિષ્ય આ અનાજનું છે. , જેના માટે ભારત આજથી તૈયારી કરી રહ્યું છે જેથી તેનું ઉત્પાદન વધી શકે, જેથી માત્ર દેશને તેનો લાભ મળી શકે એટલું જ નહીં, વિદેશમાં તેની નિકાસ કરીને ભવિષ્યમાં વિદેશી હૂંડિયામણ પણ મેળવી શકાય. દૂરદર્શિતાનું આ એક અનોખું ઉદાહરણ છે.
"બજેટમાં છત્તીસગઢ મોડલની ઝલક": કોંગ્રેસના મીડિયા વિભાગના પ્રદેશ અધ્યક્ષ સુશીલ શુક્લાએ કહ્યું કે "મોદી સરકારના બજેટમાં છત્તીસગઢ મોડલની ઝલક સ્પષ્ટ દેખાય છે. મોદી સરકારે મિલેટ્સ ઈન્સ્ટિટ્યૂટની સ્થાપના કરવાનો નિર્ણય લીધો છે, જ્યારે છત્તીસગઢમાં ભૂપેશ સરકારે મિલેટ્સ મિશનની સ્થાપના કરી છે.
પીએમ મોદીએ રાયગઢના મિલેટ્સ કાફેની પ્રશંસા કરી: છત્તીસગઢનું પ્રથમ મિલેટ્સ કેફે મે 2022 માં રાયગઢમાં ખોલવામાં આવ્યું હતું. તાજેતરમાં, 29 જાન્યુઆરી, 2023 ના રોજ, પીએમ મોદીએ તેમના રેડિયો કાર્યક્રમ 'મન કી બાત'માં પણ રાયગઢમાં આ બાજરી કાફેની પ્રશંસા કરી હતી. વડાપ્રધાન મોદીએ મન કી બાતમાં બિલાસપુરના સંજીવ શર્માનો ઉલ્લેખ પણ કર્યો હતો. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે, “12 રાજ્યોના ખેડૂતો બિલાસપુરના સંજીવ શર્માના FPO સાથે જોડાયેલા છે. બિલાસપુરનો આ FPO 8 પ્રકારના બાજરીના લોટ અને તેની વાનગીઓ બનાવે છે.
PM Modi on Budget 2023: આ બજેટ વંચિતોને પ્રાધાન્ય આપશે, દરેકના સપના પૂરા કરશે
કૃષિ યુનિવર્સિટીમાં મિલેટ્સ કાફે શરૂ: છત્તીસગઢની ઈન્દિરા ગાંધી કૃષિ યુનિવર્સિટીએ પણ તેના સ્થાપના દિવસના અવસરે 20 જાન્યુઆરીએ રાયપુરમાં મિલેટ્સ કાફે શરૂ કર્યો છે. ડો. ગૌતમ રોયે, વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક, ઈન્દિરા ગાંધી કૃષિ યુનિવર્સિટીએ જણાવ્યું હતું કે, "મિલેટ્સ કાફે ઈન્ટરનેશનલ મિલેટ્સ વર્ષ 2023 અને ઈન્દિરા ગાંધી કૃષિ યુનિવર્સિટીના 33મા સ્થાપના દિવસ નિમિત્તે શરૂ કરવામાં આવી હતી. નાના અનાજના પાકો કોડો, કુટકી, રાગી, અને કામ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. ગ્રાહકને જાગૃત કરવા.
