સુપ્રીમ કોર્ટે મોદી સરકારને મોટો ઝાટકો આપ્યો છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા પસાર કરાયેલા ત્રણ કૃષિ કાયદાના અમલીકરણ પર સ્ટે મૂકી દીધો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે આ નિર્ણય મંગળવારે આપ્યો હતો, આ મુદ્દાના નિરાકરણ માટે સમિતિની પણ રચના કરવામાં આવી છે. સરકાર અને ખેડુતો વચ્ચે લાંબા સમયથી ચાલતી વાટાઘાટોનું સમાધાન ન થતાં સુપ્રીમ કોર્ટે આ નિર્ણય લીધો હતો.
આગામી આદેશ સુધી કૃષિ કાયદા પર રોક
સુપ્રીમ કોર્ટે આગામી આદેશ સુધી કૃષિ કાયદાના અમલ પર રોક લગાવી છે. કોર્ટે આ મુદ્દાના સમાધાન માટે કમિટીની રચના પણ કરી છે. સમસ્યાના સમાધાન માટે હવે કમિટી વાતચીત કરશે. સુનવણી દરમિયાન કોર્ટે બંને પક્ષોને આકરા સવાલો પણ પુછ્યા હતા.
સુનાવણી દરમિયાન શું થયું કોર્ટ રૂમમાં
સોમવારે, લગભગ બે કલાક સુધી ચાલેલી વિગતવાર સુનાવણીમાં, મુખ્ય ન્યાયાધીશ બોબડેએ કેન્દ્રની સલાહ અંગે વારંવાર પૂછપરછ કરી - એટર્ની જનરલ કે.કે. વેણુગોપાલ અને સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતા - તેઓ કાયદાના અમલ માટે કેમ આગ્રહ કરી રહ્યા છે.
મુખ્ય ન્યાયમૂર્તિએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું કે કેન્દ્ર દ્વારા આ કાયદાઓના અમલીકરણને થોડા સમય માટે સ્થગિત રાખવાના પ્રસ્તાવ પર તેની વાતચીત કરવામાં આવી નથી.
એજીએ દલીલ કરી હતી કે, જ્યાં સુધી બંધારણીય યોજનાઓ અથવા મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન ન થાય ત્યાં સુધી કાયદાઓ પર રોક લગાવી શકાતી નથી, અને આને વિસ્તૃત સુનાવણીની જરૂર છે. તેમણે દલીલ કરી હતી કે, "જો સરકાર પાસે કાયદાકીય યોગ્યતા ન હોત તો રોકાઈ શકાય, પરંતુ અહીં એવું નથી."
મુખ્ય ન્યાયાધીશે જવાબ આપ્યો કે, સંઘ જવાબદારી લેવામાં નિષ્ફળ ગયું છે અને કાયદા હડતાલનું પરિણામ છે. એજીએ પુનરાવર્તિત કાયદાઓ રહી શકતા નથી, તેથી ખંડપીઠે જવાબ આપ્યો કે કેન્દ્ર આંદોલન અટકાવવામાં નિષ્ફળ ગયું છે અને સમસ્યા વણઉકેલાયેલી રહી છે.
ટોચની કોર્ટે અવલોકન કર્યું હતું કે, ખેડૂતો અને કેન્દ્ર વચ્ચેની વાટાઘાટો આગળ વધવામાં નિષ્ફળ ગઈ છે, કેમ કે ભૂતપૂર્વ કાયદાઓ રદ કરવા માંગે છે અને બાદમાં મુદ્દાની ચર્ચા દ્વારા મુદ્દા માંગે છે. નોકરી અને શિક્ષણમાં મરાઠાઓને આરક્ષણ આપવાના મહારાષ્ટ્રના કાયદા પરના તેના સ્ટેને ટાંકીને બેંચે કહ્યું હતું કે, તે કોઈપણ કાયદા પર રોક લગાવવાની વિરુદ્ધ છે.
કોર્ટ દ્વારા નિયુક્ત સમિતિની રચનાના અગાઉના પ્રસ્તાવનું પુનરાવર્તન, જેનું નેતૃત્વ ભારતના ભૂતપૂર્વ ચીફ જસ્ટિસની અધ્યક્ષતામાં થઈ શકે છે, અને સમાધાનને હલ કરવા માટે, ટોચની કોર્ટે પક્ષકારોને ભૂતપૂર્વ ચીફ જસ્ટિસના બે-ત્રણ નામો સૂચવવા કહ્યું હતું, જેમાં પૂર્વ ચીફ જસ્ટિસ આર.એમ. લોધા જે આ પેનલનું નેતૃત્વ કરી શકે છે.
મુખ્ય ન્યાયાધીશ બોબડેએ ખુલાસો કર્યો કે તેમણે પૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ પી. સતાશીવમને પૂછ્યું હતું, પરંતુ તેઓ હિન્દી સમજી શક્યા ન હોવાથી તેઓ છુપાયેલા હતા.
સુપ્રીમે કમિટીની કરી રચના, જાણો કોણ હશે કમિટીમાં ?
સુપ્રીમ કોર્ટે સરકારને કેટલીક સ્પષ્ટતા કરવા આદેશ આપ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે પક્ષકારો દ્વારા રજૂ કરાયેલા વિવિધ અગ્રણીઓના નામને વિચારણામાં લઈને એક કમિટી રચી છે. જેમાં ચાર સભ્યોનો સમાવેશ કર્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે રચેલી સમિતીમાં, અશકો ગુલાટી, પ્રમોદ જોશી, અનિલ ઘનવંત અને હરસિમરત માનનો સમાવેશ કર્યો છે.
ખેડૂતો સમસ્યાનું સમાધાન ઈચ્છે તો કમિટી સમક્ષ આવે
આ પહેલા, નવા કૃષિ કાયદાઓ પર મંગળવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી દરમીયાન ખેડૂતોનો પક્ષ રજૂ કરતાં વકીલ એમ.એલ. શર્માએ જણાવ્યું કે, ખેડૂત સંગઠન કોર્ટ તરફથી સમિતિની રચના કરવાના પક્ષમાં નથી અને તેઓ સમિતિની સમક્ષ નથી જવા માંગતા. તેની પર સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, તેઓ તેના માટે વચગાળાનો આદેશ આપશે. કોર્ટે કહ્યું કે, જો ખેડૂત સરકારની સમક્ષ જઈ શકે છે તો કમિટીની સમક્ષ કેમ નહીં? જો તેઓ સમસ્યાનું સમાધાન ઈચ્છે છે તો અમે એવું નથી સાંભળવા માંગતા કે ખેડૂત કમિટીની સમક્ષ રજૂ નહીં થાય.
સુપ્રીમ કોર્ટે કૃષિ કાયદા પર વચગાળાની રોક લગાવતા શું કહ્યું ?
સુનાવણી દરમિયાન ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું કે, અમે કૃષિ કાયદાનો અમલ સ્થગિત કરીશું, પરંતુ અનિશ્ચિત કાળ માટે નહીં. અમારો ઉદ્દેશ્ય માત્ર સકારાત્મક માહોલ ઊભો કરવાનો છે. એવા પ્રકારની નકારાત્મક વાત ન હોવી જોઈએ જેવી ખેડૂતોના વકીલ એમ.એલ. શર્માએ સુનાવણી દરમિયાન કરી . ખેડૂતોના વકીલે કહ્યું હતું કે, ખેડૂતો કમિટીની પાસે નહીં જાય. કાયદો રદ થવો જોઈએ.
કેન્દ્ર સરકારની સુપ્રીમે કાઢી ઝાટકણી
આ પહેલા સોમવારે સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર સરકાર પર ત્રણેય કૃષિ કાયદાઓને લઈને ખેડુતોના વિરોધ સાથે કેવી રીતે કાર્યવાહી કરવી જોઇએ તેની જાણકારી લીધી હતી અને કહ્યું હતું કે, જે રીતે તે ખેડૂતો સાથે વાતચીત કરે છે તેનાથી તે ખૂબ નિરાશ છે. કોર્ટે કહ્યું કે, હવે તે આ વિવાદના સમાધાન માટે એક સમિતિની રચના કરશે.
