શું આપ જાણો છો નાના બાળકની યોગ્ય માલિશ કેવી રીતે કરવી

ન્યૂઝ ડેસ્ક: બાળકોના યોગ્ય શારીરિક અને માનસિક વિકાસ માટે, તેમના શરીરને જન્મથી જ તેલથી માલિશ (Oil massage for children) કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દરરોજ અથવા અઠવાડિયામાં થોડા દિવસ તેલથી યોગ્ય રીતે માલિશ કરવાથી બાળકોના હાડકાં મજબૂત થાય છે, તેમનું પાચન સુધરે છે, વજન વધે છે અને તેમને સારી ઊંઘ પણ આવે છે. એટલું જ નહીં, યોગ્ય તેલથી અને યોગ્ય રીતે માલિશ કરવાથી બાળકના એકંદર સ્વાસ્થ્યને અન્ય ઘણી રીતે ફાયદો (benefits of massage) થાય છે.

આ પણ વાંચો: પ્રથમ વખત ગરમીનો સામનો કરી રહેલા બાળકોની સંભાળમાં વધુ સાવચેતી રાખવા શુ કરશો?

બીજી ઘણી સાવચેતીઓ: પરંતુ તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે માલિશ હંમેશા યોગ્ય રીતે અને યોગ્ય તેલથી થવી જોઈએ, નહીં તો તે કેટલીકવાર કેટલીક સમસ્યાઓ પણ પેદા કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, બીજી ઘણી સાવચેતીઓ છે જે મસાજ દરમિયાન કાળજી લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ચાલો જાણીએ કે નિષ્ણાતોના મતે, બાળકો માટે મસાજ કરવાની સાચી રીત, મસાજ કરતી વખતે રાખવાની સાવચેતી અને આદર્શ તેલ કયુ છે.

ઓઈલ મસાજના ફાયદા: ઓઈલ મસાજ વિશે જાણતા પહેલા એ જાણવું પણ જરૂરી છે કે તેનાથી બાળકોને કેવી રીતે ફાયદો થાય છે. ગાઝિયાબાદના બાળરોગ નિષ્ણાંત ડૉ. આશા રાઠોડ જણાવે છે કે જન્મ પછીના અમુક સમયથી જ બાળકોને યોગ્ય રીતે તેલની માલિશ કરવાથી તેમને ઘણો ફાયદો થાય છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.

• નિયમિત રીતે તેલની માલિશ કરવાથી બાળકોના સ્નાયુઓ અને હાડકાંને મજબૂતી મળે છે, જેના કારણે તેમની વૃદ્ધિ ઝડપી બને છે.
• પેટના દુખાવા અને ગેસમાં રાહત આપે છે.
• સારી રીતે મસાજ કર્યા પછી, બાળકોને પણ ખૂબ સારી ઊંઘ આવે છે. જે તેમના વજન વધારવા અને શારીરિક અને માનસિક વિકાસ માટે ખૂબ જ જરૂરી છે.
• તેલ માલિશ કરવાથી બાળકની ત્વચામાં ભેજ જળવાઈ રહે છે.
• ત્વચા સંબંધિત સમસ્યાઓમાં રાહત આપે છે.
• માથાનો આકાર બરાબર રહે છે અને વાળને પોષણ મળે છે.
• મસાજ કરવાથી ક્રેડલ કેપ અને ડાયપર રેશ સહિત ત્વચા સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓથી પણ રાહત મળે છે.

મસાજની સાચી રીત: ડૉ. આશા જણાવે છે કે બાળકોનું શરીર ખૂબ જ નાજુક હોય છે, તેથી મસાજ યોગ્ય રીતે અને યોગ્ય દબાણ સાથે કરવામાં આવે તે ખૂબ જ જરૂરી છે. બેંગ્લોરમાં એક આયુર્વેદિક સેન્ટરની નર્સ શ્રીકાંત કહે છે કે બાળકોના પગથી તેલની માલિશ શરૂ કરવી જોઈએ. આ પછી છાતી, પેટ, હાથ, પીઠ અને પછી ચહેરા અને માથાની માલિશ કરવી જોઈએ. ખરબચડા હાથ અથવા વધુ પડતા દબાણથી મસાજ ક્યારેય ન કરવી જોઈએ. માલિશ હંમેશા હળવા દબાણથી ઉપરથી નીચે સુધી કરવી જોઈએ. પગના તળિયા પર અને હાથ-પગની આંગળીઓ વચ્ચે તેલ લગાવીને માલિશ કરવી જોઈએ. ખાસ કરીને પેટ અને છાતી પર માલિશ કરતી વખતે ધ્યાન રાખો કે પ્રેશર વધારે ન હોવું જોઈએ અને નાભિમાં તેલના થોડા ટીપા નાંખો અને તેને ગોળ ગતિમાં હલાવીને માલિશ કરો.

બાળકોની પીઠની માલિશ: જ્યારે બાળકને પીઠની મસાજ માટે ઉંધુ સુવડાવવામાં આવે ત્યારે ધ્યાન રાખો કે તેના નાક અને નીચેની સપાટી વચ્ચે જગ્યા હોવી જોઈએ, જેથી તેને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ ન પડે. બાળકોની પીઠની માલિશ કરવા માટે, તેમના પગ પર સૂઈને માલિશ કરવું આદર્શ માનવામાં આવે છે. આ સ્થિતિમાં તેઓ મસાજ દરમિયાન વધુ આરામદાયક છે. આ સિવાય માથામાં માલિશ કરતી વખતે માથાની ગોળાકાર ગતિમાં માલિશ કરવી જોઈએ. જેથી માથાનો આકાર બરાબર રહે. માથાની માલિશ કરતી વખતે દબાણ કરવાની જરૂર નથી. તેણી કહે છે કે કાનના બહારના ભાગ અને તેની પાછળની ત્વચાની પણ માલિશ કરવી જોઈએ.

મસાજ દરમિયાન સાવચેતીઓ

• ડૉ. આશા કહે છે કે બાળકોની મસાજ વખતે કેટલીક બાબતો અને સાવચેતીઓનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. જેમ-
• બાળકને ખોરાક આપ્યા પછી અથવા ખવડાવ્યા પછી ઓછામાં ઓછી 45 મિનિટ સુધી માલિશ ન કરવી જોઈએ.
• બાળકને માલિશ કરવાની જગ્યા, તેની નીચે પાથરવાનું કપડું અને માલિશ કરનારના હાથ સ્વચ્છ હોવા જોઈએ.આ ઉપરાંત માલિશ કરનારના નખ પણ કાપવા જોઈએ.
• જ્યાં સુધી શક્ય હોય ત્યાં સુધી માલિશ કરવાની જગ્યા શાંત હોવી જોઈએ.
• મસાજ કરનાર વ્યક્તિ અનુભવી હોવી જોઈએ. અથવા અનુભવી વ્યક્તિ પાસેથી યોગ્ય રીતે શીખ્યા પછી જ બાળકને જાતે માલિશ કરાવવી જોઈએ.
• મસાજ માટે તેલનો ઉપયોગ કરતા પહેલા, તપાસો કે બાળકને આ તેલથી એલર્જી તો નથીને.
• બાળકના શરીર પર વધુ તેલ લગાવવુ જોઈએ નહીં. તેનાથી ત્વચા પર ફોલ્લીઓ થઈ શકે છે. તેથી, માલિશ કર્યા પછી હંમેશા કોટન નેપકિન વડે વધારાનું તેલ કાઢી નાખો.

બેબી ઓઈલ મસાજ માટે આદર્શ તેલ: સામાન્ય રીતે લોકોને આ વખતે શંકા હોય છે કે બેબી મસાજ માટે કયું તેલ યોગ્ય રહેશે. નંદિતા, ઓઈલ એન્ડ એસેન્સ એક્સપર્ટ અને એમે ઓર્ગેનિકના સીઈઓ કહે છે કે બેબી મસાજ માટે તેલની પસંદગી કરતી વખતે હવામાન, સંભવિત એલર્જી અને તેલની અસરને ધ્યાનમાં રાખવી ખૂબ જ જરૂરી છે. ઉદાહરણ તરીકે, ઉનાળાની ઋતુમાં, બાળકને ક્યારેય ગરમ તેલથી માલિશ ન કરવી જોઈએ. તે કહે છે કે બજારમાં મળતું બેબી ઓઈલ દરેક સિઝનમાં મસાજ માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે, પરંતુ તેમના ઔષધીય ગુણધર્મોને લીધે, ઓલિવ તેલ અને મીઠી બદામનું તેલ બાળકની મસાજ માટે આદર્શ છે. હકીકતમાં, બદામના તેલમાં વિટામિન E, વિટામિન A, B2, B6, D, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, પોટેશિયમ અને ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ જેવા પોષક તત્વો અને વિટામિન-E, વિટામિન K, આયર્ન, ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ મળી આવે છે. ઓલિવ ઓઈલમાં -3 ફેટી એસિડ્સ, મિનરલ્સ, એન્ટીઓક્સીડેન્ટ જેવા ઘણા પોષક તત્વો મળી આવે છે. જે બાળકોના શરીરને ન માત્ર પોષણ આપવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ તેમને ઘણી સમસ્યાઓથી પણ સુરક્ષિત રાખે છે. ઉપરાંત, તેઓ દરેક સિઝનમાં ઉપયોગ કરી શકાય છે.

આ પણ વાંચો: કામ કરતી સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે આ સાવચેતીઓ જરૂરી

કેટલાક અન્ય તેલ છે જેનો ઉપયોગ: તેણી કહે છે કે આ દિવસોમાં ઉનાળો હોવાથી, કેટલાક અન્ય તેલ છે જેનો ઉપયોગ નાળિયેર તેલ જેવા બેબી મસાજ માટે કરી શકાય છે. નાળિયેર તેલમાં ઠંડકની અસર હોય છે, તે ત્વચામાં સરળતાથી શોષી લે છે તેમજ તેમાં એન્ટી ફંગલ અને એન્ટી બેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે, જે બાળકોની ત્વચાને ચેપથી બચાવે છે. નાળિયેર વર્જિન તેલનો ઉપયોગ બાળકોને માલિશ કરવા માટે કરવો જોઈએ. આ સિવાય આ ઋતુમાં કેમોમાઈલ ઓઈલ અને ચંદનના તેલથી પણ ઠંડી અસર સાથે મસાજ કરી શકાય છે.