নেশ্যনেল ডেস্ক,২০ ফেব্ৰুৱাৰী : ভাৰতীয় বীমা খণ্ড সাধাৰণতে ৩৪ টা সাধাৰণ বীমা (non-life insurance) কোম্পানী আৰু ২৪ টা জীৱন বীমা কোম্পানীৰে গঠিত । জীৱন বীমাকৰ্তাসকলৰ ভিতৰত, ভাৰতীয় জীৱন বীমা নিগম (এল.আই.চি.) হৈছে একমাত্ৰ ৰাজহুৱা খণ্ডৰ উদ্যোগ (পি.এছ.ই.)। সাধাৰণ বীমা খণ্ডত ৬ টা পিএছই আছে । ইয়াৰ উপৰিও, একমাত্ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুনৰ্বীমাকৰ্তা আছে, যাক ভাৰতীয় সাধাৰণ বীমা নিগম (জি.আই.চি. ৰি) বুলি জনা যায় ।
কম বীমাকৃত ভাৰত (Underinsured India)
বিশ্বব্যাপী প্ৰতিদ্বন্দ্বীসকলৰ তুলনাত ভাৰত হৈছে এক বৃহৎ কম বীমাকৃত দেশ । মাত্ৰ ৪ শতাংশৰে ভাৰতত বীমা প্ৰৱেশ (মুঠ ঘৰুৱা উৎপাদন-জিডিপিৰ শতাংশ হিচাপে প্ৰিমিয়াম) বিশ্বব্যাপী গড় ৬.৪ শতাংশতকৈ যথেষ্ট কম আছিল । একেদৰে, ভাৰতত বীমাৰ ঘনত্ব (জনমূৰি প্ৰিমিয়াম পৰিশোধ কৰা) আছিল ৯২ আমেৰিকান ডলাৰ, আনহাতে বিশ্বব্যাপী গড় আছিল ৮৫৩ আমেৰিকান ডলাৰ ।
২০২২ চনত ৩ ট্ৰিলিয়ন ডলাৰৰ সৈতে আমেৰিকা বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বীমা বজাৰ হৈ আছে । তাৰ পিচত আছে চীন আৰু ব্ৰিটেইন । তিনিখন বজাৰ একেলগে বিশ্বব্যাপী প্ৰেমিয়াৰ ৫৫ শতাংশৰো অধিক আছিল । ভাৰত ১৩১ বিলিয়ন ডলাৰৰ প্ৰিমিয়াম মূল্যৰ সৈতে দশম স্থানত আছিল আৰু মাত্ৰ ১.৯ শতাংশ বিশ্বব্যাপী বজাৰৰ অংশ আছিল । ভাৰত ২০৩২ চনৰ ভিতৰত ষষ্ঠ সৰ্ববৃহৎ বীমা বজাৰ হ'ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে কিয়নো ই বিশ্বৰ দ্ৰুততম বিকাশশীল বজাৰবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম ।
অনাৱিষ্কৃত বজাৰৰ সুযোগ (Unexplored Marketing Opportunity)
মাত্ৰ এক সীমিত সুৰক্ষাৰ সৈতে ভাৰতত বিক্ৰী হোৱা বেছিভাগ জীৱন বীমা সামগ্ৰী সঞ্চয়-সম্পৰ্কিত । ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে প্ৰাথমিক উপাৰ্জনকাৰীৰ অকাল মৃত্যুৰ ক্ষেত্ৰত পৰিয়ালবোৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিত্তীয় ব্যৱধানৰ সন্মুখীন হৈ থাকে । তদুপৰি, ভাৰতত প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত ৯৩ শতাংশ সংস্পৰ্শ বীমাহীন আছিল ।
নীতি আয়োগে ২০২১ চনত প্ৰতিবেদনত স্বীকাৰ কৰিছে যে আনকি অ-দৰিদ্ৰসকলৰ মাজতো, ভাৰতৰ ৪০ কোটি ব্যক্তিৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে কোনো ধৰণৰ বিত্তীয় সুৰক্ষাৰ অভাৱ আছিল । লগতে, ভাৰতত বৰ্তমানৰ কৰ্মশক্তিৰ ৯০ শতাংশৰো অধিক লোকৰ কোনো সামাজিক সুৰক্ষা নাই । এই খণ্ডটোক 'মিচিং মিডল' বুলি কোৱা হয় কিয়নো সেইবোৰ চৰকাৰী ৰাজসাহায্যপ্ৰাপ্ত বীমাৰ দ্বাৰা ক'ভাৰৰ বাবে যথেষ্ট দৰিদ্ৰ নহয় আৰু একে সময়তে তেওঁলোক বীমা ক্ৰয় কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত ধনী নহয় । এই শাখাত এক সু-পৰিকল্পিত, উপযুক্ত মূল্যৰ, স্বেচ্ছামূলক আৰু অৱদানকাৰী বীমা সামগ্ৰীয়ে ২০৪৭ চনৰ ভিতৰত 'সকলোৰে বাবে বীমা'ৰ লক্ষ্যত উপনীত হোৱাত অৰিহণা যোগাব ।
প্ৰস্তাৱিত সংস্কাৰ (Proposed Reforms)
এনে পৰিস্থিতিত জয়ন্ত সিনহাৰ নেতৃত্বত সংসদৰ বিত্ত বিষয়ক স্থায়ী সমিতিয়ে বীমা খণ্ডৰ প্ৰদৰ্শন সমীক্ষা আৰু নিয়ন্ত্ৰণ শীৰ্ষক প্ৰতিবেদনখন সংসদৰ শেহতীয়া বাজেট অধিবেশনত উত্থাপন কৰে যিয়ে দেশৰ বীমা খণ্ডলৈ উত্তৰণ আনিব ।
সামগ্ৰিকভাৱে, সমিতিৰ পৰামৰ্শবোৰ বীমা উদ্যোগ আৰু গ্ৰাহকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা প্ৰশংসনীয় । চৰকাৰে এক উপযুক্ত আঁচনি পৰিকাঠামো প্ৰদান কৰাৰ প্ৰচেষ্টাত সমাধান কৰিব লগা সমস্যাবোৰৰ সমাধান বিচাৰিবলৈ সকলো সংশ্লিষ্ট অংশীদাৰৰ সৈতে হয়তো ভাৰতীয় বীমা নিয়ামক আৰু উন্নয়ন প্ৰাধিকৰণৰ (আইআৰডিএআই) দ্বাৰা নিৰ্ধাৰণ কৰিবলগা এক কাৰ্যকৰী গোটৰ জৰিয়তে আলোচনা কৰা উচিত ।
এনে কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় তলত দিয়া হৈছে :
সকলো বীমা খণ্ডৰ বাবে যৌগিক অনুজ্ঞাপত্ৰ (Composite licensing for all insurance segments): সমিতিয়ে পৰামৰ্শ দিছে যে বীমা কোম্পানীবোৰক যৌগিক অনুজ্ঞাপত্ৰৰ অনুমতি দিব লাগে যি বীমাকৰ্তাক এটা সংস্থাৰ অধীনত জীৱন আৰু অনা-জীৱন (non-life) বীমা পলিচি আগবঢ়াবলৈ সক্ষম কৰিব । এতিয়ালৈকে আই.আৰ.ডি.এ.আই.-ৰ নিয়মাৱলীয়ে বীমাকৰ্তাৰ বাবে এক সত্তাৰ অধীনত জীৱন আৰু অনা-জীৱন বীমা সামগ্ৰী গ্ৰহণ কৰিবলৈ যৌগিক অনুজ্ঞাপত্ৰ প্ৰদানৰ অনুমতি নিদিয়ে ।
এক যৌগিক অনুজ্ঞাপত্ৰই বীমা প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ বাবে ব্যয় আৰু অনুপালনৰ অসুবিধা হ্ৰাস কৰিব পাৰে আৰু সমিতিয়ে আশা কৰা অনুসৰি এনে এক সক্ৰিয় সংস্কাৰে 'গ্ৰাহকসকলক অধিক পছন্দ আৰু মূল্য প্ৰদান কৰিব পাৰে, যেনে- জীৱন, স্বাস্থ্য আৰু সঞ্চয় সামৰি লোৱা একক আঁচনি ।' যদি বাস্তৱায়িত হয়, গ্ৰাহকসকলে কম প্ৰিমিয়াম আৰু সহজ দাবীৰ সৈতে এজন প্ৰদানকাৰীৰ পৰা অল-ইন-ৱান বীমা লাভ কৰিব পাৰে ।
বীমা এজেণ্টৰ মুক্ত স্থাপত্য (Open architecture for insurance agents): সমিতিখনে বীমা এজেণ্টসকলৰ বাবে এক মুক্ত স্থাপত্য ধাৰণা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ পৰামৰ্শ দিছিল যাতে বীমা সামগ্ৰীৰ বৃহত্তৰ প্ৰসাৰ আৰু দেশত এক শক্তিশালী বিতৰণ আন্তঃগাঁথনি সহজ হয় । এনে সংস্কাৰে বীমা এজেণ্টসকলৰ বাবে একাধিক বীমা কোম্পানীৰ সৈতে সম্পৰ্ক স্থাপন কৰাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিব যাতে গ্ৰাহকৰ নিৰ্দিষ্ট প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিব পাৰি ।
বৰ্তমানে, বীমা এজেণ্ট এজনে বীমা সামগ্ৰী বিতৰণৰ বাবে এটা জীৱন, এটা অনা-জীৱন আৰু এটা স্বাস্থ্য বীমা কোম্পানীৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কৰিব পাৰে ।
জিএছটিৰ হাৰ হ্ৰাস কৰাৰ সঠিক সময় (High time to lessen GST rates): বীমা কেৱল বাণিজ্যিক সামগ্ৰী নহয়; দৰাচলতে, ই এক সামাজিক সেৱাও ! বীমা উদ্যোগটোৱে বিশেষজ্ঞসকলৰ সৈতে দীৰ্ঘদিন ধৰি সামগ্ৰী আৰু সেৱা কৰ (জিএছটি)ৰ অধিক হাৰ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে তৰ্ক কৰি আহিছে ।
স্বাস্থ্য বীমাৰ বাবে প্ৰিমিয়াম, ম্যাদী বীমা আঁচনি আৰু একক-সংযোজিত বীমা আঁচনিসহ বিত্তীয় সেৱাবোৰে ১৮ শতাংশ জিএছটি আকৰ্ষণ কৰে । সমিতিয়ে লক্ষ্য কৰে যে জিএছটিৰ উচ্চ হাৰৰ ফলত উচ্চ প্ৰিমিয়াম বোজা হয়, যি ভাৰতত বীমাৰ প্ৰৱেশৰ প্ৰতিৰোধক হিচাপে কাম কৰে ।
বীমাক সাধাৰণ মানুহৰ বাবে এক সুলভ সামগ্ৰী হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ, সমিতিয়ে সকলো বীমা সামগ্ৰীৰ বাবে জিএছটি হাৰ হ্ৰাস কৰাৰ পৰামৰ্শ দিছিল, বিশেষকৈ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ বাবে স্বাস্থ্য বীমা খুচুৰা আঁচনি আৰু প্ৰধানমন্ত্ৰী জন আৰোগ্য যোজনাৰ অধীনত নিৰ্ধাৰিত সীমালৈকে ক্ষুদ্ৰ বীমা আঁচনি - পিএমজেএৱাই (বৰ্তমান ৫ লাখ টকা), আৰু ম্যাদী আঁচনি ।
সামগ্ৰিক প্ৰতিযোগিতা নিশ্চিত কৰা (Ensuring level-playing field): সমিতিখনে লগতে উল্লেখ কৰে যে বীমা খণ্ডৰ পিএছইবোৰে চৰকাৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত বীমা আঁচনিত বাধ্যতামূলকভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিব লাগিব যি তেওঁলোকৰ লাভজনকতা প্ৰভাৱিত কৰে । সমিতিখনে, এক সামগ্ৰিক প্ৰতিযোগিতা নিশ্চিত কৰাৰ লক্ষ্যৰে, সকলো খেলুৱৈৰ ক্ষেত্ৰত এনে ব্যৱস্থা সমানভাৱে প্ৰয়োগ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিছিল।
ইয়াৰ উপৰিও, সমিতিখনে জিএছটিৰ ওপৰত উৎসত কৰ্তন কৰা কৰ (টিডিএছ)ৰ এক বিসংগতিৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখিছিল যি কেৱল ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বীমা কোম্পানীবোৰৰ বাবে প্ৰযোজ্য । যিহেতু এই পিএছইবোৰ কেন্দ্ৰীয় সামগ্ৰী আৰু সেৱা (চিজিএছটি) আইনৰ ধাৰা ৫১-ত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, ২ শতাংশ হাৰত টিডিএছ কৰযোগ্য সামগ্ৰী বা সেৱা বা দুয়োটা যোগানকৰ্তাক কৰা পৰিশোধ বা ক্ৰেডিটৰ পৰা কৰ্তন কৰিব লাগিব, য'ত এনে যোগানৰ মুঠ মূল্য ২.৫০ লাখ টকা অতিক্ৰম কৰে ।
দুৰ্যোগ প্ৰৱণ এলেকাৰ বাবে দুৰ্যোগ বীমা (Catastrophe insurance for disaster-prone areas): ভাৰতত প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ ফলত ২০১৮-২২ বৰ্ষৰ ৫ বছৰৰ সময়ছোৱাত ৩২.৯৪ বিলিয়ন ডলাৰ (২,৭৩,৫০০ কোটি টকা) বীমাবিহীন অৰ্থনৈতিক লোকচান হৈছিল, যি দেশখনত নিম্ন বীমা প্ৰৱেশসূচী সূচায়, চুইছ ৰি-য়ে উল্লেখ কৰে । ১৯০০ চনৰ পৰা সৰ্বাধিক সংখ্যক প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ নথিভুক্ত কৰাত আমেৰিকা আৰু চীনৰ পিচত ভাৰত তৃতীয় স্থানত আছে । ভাৰতত ২০২২ চনৰ প্ৰথম ৯ মাহত প্ৰায় প্ৰতিদিনে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ দেখা গৈছিল ।
বিজ্ঞান আৰু পৰিৱেশ কেন্দ্ৰ (চিএছই) আৰু ডাউন টু আৰ্থ জাৰ্নেলৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি এই দুৰ্যোগবোৰে ২,৭০০ ৰো অধিক লোকৰ প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল, ১.৮ নিযুত হেক্টৰ শস্য এলেকা ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিছিল, ৪.১৬ লাখতকৈও অধিক ঘৰ ধ্বংস কৰিছিল আৰু প্ৰায় ৭০,০০০ পশুধনৰ ক্ষতি কৰিছিল । সেয়েহে, ৰাজহুৱা-ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্বৰ (পি) সহায়ত প্ৰলয়ংকৰী ক্ষতিৰ সম্ভাৱনা থকা এলেকাবোৰত ঘৰ আৰু সম্পত্তিৰ বীমা কৰাটো কেনেদৰে সম্ভৱ কৰিব পাৰি, বিশেষকৈ কৃষক শ্ৰেণীৰ দৰে অৰ্থনৈতিকভাৱে দুৰ্বল শ্ৰেণী আৰু মাইক্ৰ', ক্ষুদ্ৰ আৰু মজলীয়া উদ্যোগত কাম কৰা লোকসকলৰ বীমা কেনেদৰে সম্ভৱ কৰিব পাৰি সেয়া অন্বেষণ কৰাৰ সময় আহি পৰিছে ।
বিপদাশংকা ব্যৱস্থাপনা পুল যেনে কেলিফৰ্নিয়া ভূমিকম্প কৰ্তৃপক্ষ, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ঘৰুৱা স্থিতিস্থাপকতা কাৰ্যসূচী আৰু তুৰ্কী দুৰ্যোগ বীমা পুলৰ সফল গোলকীয় উদাহৰণবোৰে চৰকাৰী আৰু ব্যক্তিগত বীমাকৰ্তাৰ পৰা পুঁজি সংগ্ৰহ কৰা বীমাকৃত প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ পৰা পুঁজি সংগ্ৰহ কৰা অনা-লাভজনক প্ৰতিষ্ঠানবোৰ কেনেদৰে চলাব লাগে সেই সম্পৰ্কে প্ৰয়োজনীয় ইনপুট প্ৰদান কৰে, যি পূৰ্ব-নিৰ্ধাৰিত সীমালৈকে বিপদাশংকা নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে ।
সমগ্ৰ দেশতে সন্মুখীন হোৱা বিপদাশংকাৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ এনে ধৰণৰ বিপদাশংকা ব্যৱস্থাপনা পুল সৃষ্টিৰ ওপৰত কাম আৰম্ভ কৰা উচিত । আৰম্ভণিতে, দুৰ্যোগ প্ৰৱণ এলেকাৰ বাবে ৰাজসাহায্যযুক্ত প্ৰিমিয়ামৰ সৈতে পি.এছ.ই. সাধাৰণ বীমা কোম্পানীবোৰৰ এটাৰ দ্বাৰা এক বিশেষ বীমা ব্যৱসায় স্থাপন কৰিব পাৰি ।
পথ দুৰ্ঘটনাবোৰ নিৰ্ণয় কৰা (Addressing the road accidents): ভাৰত চৰকাৰৰ পথ পৰিবহণ আৰু ঘাইপথ মন্ত্ৰালয়ে কেইমাহমানৰ ভিতৰত সমগ্ৰ দেশৰ সকলো পথ দুৰ্ঘটনাত পীড়িতসকলৰ বাবে নগদবিহীন চিকিৎসা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উদ্দেশ্য ৰাখিছিল । ভাৰতত বিশ্বৰ সৰ্বাধিক সংখ্যক পথ দুৰ্ঘটনাত মৃত্যু হোৱাৰ আনুমানিক অভিলেখ আছে ।
চৰকাৰী প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ভাৰতত প্ৰতি ঘণ্টাত পথ দুৰ্ঘটনাত ১৯ জন লোকৰ মৃত্যু হয় । ২০২২ চনত, সমগ্ৰ দেশত ৪.৬১ লাখ পথ দুৰ্ঘটনা সংঘটিত হৈছিল, যাৰ ভিতৰত ১.৬৮ লাখ লোক নিহত হৈছিল । এই সন্দৰ্ভত সমিতিয়ে জানিব পাৰিলে যে বৃহৎ সংখ্যক বাহন, বিশেষকৈ বাণিজ্যিক বাহন কোনো বীমা ক'ভাৰ অবিহনে ভাৰতীয় ৰাস্তাত চলাচল কৰি আছে, যি পথ দুৰ্ঘটনা আৰু ক্ষতিৰ ক্ষেত্ৰত মালিক আৰু তৃতীয় পক্ষৰ বাবে বিপদাশংকা সৃষ্টি কৰে ।
ভাৰতীয় বীমা তথ্য ব্যুৰ'ৰ (আই.আই.বি.) মটৰ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ২০২০ চনৰ মাৰ্চলৈকে ভাৰতীয় ৰাস্তাত ২৫.৩৩ কোটিৰো অধিক বাহনৰ, বীমা বিহীন বাহনৰ অনুপাত আছিল প্ৰায় ৫৬ শতাংশ । বাণিজ্যিক বাহনৰ দ্বাৰা সংঘটিত দুৰ্ঘটনাৰ ফলত বহুতো নিৰীহ ভুক্তভোগী ভুগিছে । দুৰ্ঘটনাটোৰ পিচত চিনাক্ত কৰিব পৰা কোনো সঠিক বীমা কভাৰেজ নাই । সেই অনুসৰি, সমিতিখনে আইআইবি, এম পৰিবহন আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় তথ্য কেন্দ্ৰৰ (এনআইচি) তথ্যৰ দ্বাৰা ডাটা একত্ৰীকৰণৰ দ্বাৰা সমগ্ৰ ৰাজ্যত ই-চালান প্ৰৱৰ্তন কাৰ্যকৰী কৰাৰ পৰামৰ্শ দিছিল ।
৪ টা সাধাৰণ বীমা-পি.এছ.ই. শক্তিশালী কৰাৰ প্ৰয়োজন (Need to Strengthen Four General Insurance-PSEs): সমিতিখনে দাবী কৰিছিল যে চৰকাৰৰ হৈ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে (আৰবিআই) বীমা উদ্যোগৰ মূলধনৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ম্যাদপুৰ্তিৰ "অন-টেপ" বণ্ড জাৰী কৰিব পাৰে । এই পিএছইবোৰৰ পৰিচালনাত প্ৰতিযোগিতামূলকতা আৰু দক্ষতা, কাৰ্যকৰীতা আৰু উদ্ভাৱনৰ সংস্কৃতি উন্নত কৰাৰ বাবে আৰু তেওঁলোকক পৰ্যাপ্ত মূলধন আৰু প্ৰতিভা আকৰ্ষিত কৰিবলৈ সক্ষম কৰাৰ বাবে সময়ৰ এক উপযুক্ত কৌশলগত ৰোডমেপৰ প্ৰয়োজন ।
ভাৰতীয়সকলে স্বাস্থ্যৰ বাবে অধিক ব্যয় কৰে (Indians Spend Higher Out-Of-Pocket Expenditure (OOPE) on Health): ২০২২ চনত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই কৰা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছিল যে স্বাস্থ্যৰ ওপৰত উচ্চ OOPE-য়ে বছৰি ৫৫ নিযুত ভাৰতীয়ক বঞ্চিত কৰে । চৰকাৰে অনুমান কৰিছে যে এক দুঃখিত অৱস্থাৰ কথা অধিক উন্মোচিত হৈছে আৰু ইয়াৰ মতে, কেৱল স্বাস্থ্য ব্যয়ৰ বাবে প্ৰতি বছৰে ৬৩ নিযুতৰো অধিক ভাৰতীয় দৰিদ্ৰতাৰ সন্মুখীন হয় ।
OOPE-ত ৰোগী এজনে পোনপটীয়াকৈ বহন কৰা ব্যয় অন্তৰ্ভুক্ত থাকে যেতিয়া বীমাই স্বাস্থ্য কল্যাণ বা সেৱাৰ সম্পূৰ্ণ ব্যয় আৱৰি নাথাকে । চৰকাৰে ইয়াৰ অৰ্থনৈতিক সমীক্ষা ২০২২-ত স্বীকাৰ কৰাৰ দৰে ভাৰতত স্বাস্থ্যৰ ওপৰত OOPE (৪৮.২ শতাংশ) স্বাস্থ্যৰ ওপৰত চৰকাৰৰ ব্যয়তকৈ অধিক আছিল (৪০.৬ শতাংশ) । যদিও OOPE সাধাৰণতে ভাৰতত অধিক ই অৰ্থনৈতিকভাৱে দুৰ্বল ৰাজ্যবোৰত অধিক ।
উদাহৰণ স্বৰূপে, উত্তৰ প্ৰদেশত, ৰোগীৰ OOPE আছিল ৭১ শতাংশ । তাৰ পিচত আছিল পশ্চিমবংগ আৰু কেৰালা (প্ৰতিটোত ৬৮ শতাংশ) যাৰ অৰ্থ হৈছে সুলভ স্বাস্থ্যসেৱা লাভ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সমগ্ৰ ৰাজ্যত ব্যাপক অসমতাৰ প্ৰচলন । যদিও মহাৰাষ্ট্ৰ, কৰ্ণাটক, তামিলনাডু, গুজৰাট আৰু দিল্লীৰ পাঁচখন ৰাজ্যই ২০২২-২৩ বৰ্ষত মুঠ স্বাস্থ্য বীমা প্ৰিমিয়ামৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ অৰিহণা যোগাইছিল । বাকী ৰাজ্যবোৰে মাত্ৰ এক-তৃতীয়াংশ অৰিহণা যোগাইছিল । ভাৰতে এই প্ৰাসংগিক সমস্যাটো সমাধান নকৰাকৈ ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাস্থ্য নীতি ২০১৭-ৰ কল্পনা অনুসৰি সুলভ ব্যয়ত প্ৰতিজন ভাৰতীয়ৰ বাবে সাৰ্বজনীন স্বাস্থ্য আৱৰণ আৰু মানদণ্ডৰ স্বাস্থ্য সেৱা প্ৰদানৰ প্ৰশংসনীয় লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰিব নোৱাৰে ।
লগতে পঢ়ক :অপৰিৱৰ্তিত ৰিজাৰ্ভ বেঙ্কৰ ৰেপো ৰেট; পৰৱৰ্তী বিত্তীয় বৰ্ষৰ বিকাশ প্ৰক্ষেপণ 6.5 শতাংশ
