तीळ-गूळ घ्या, नेहमी निरोगी राहा!

मकर संक्रांत हा हिंदू धर्मात वर्षातील पहिला सण मानला जातो. हिवाळ्याच्या काळात साजऱ्या होणाऱ्या या सणामध्ये तीळ आणि गुळापासून बनवलेल्या पदार्थ, लाडू, गजक आणि पदार्थ बनवण्याची, खाण्याची आणि दान करण्याची परंपरा आहे. पण तुम्हाला माहित आहे का की तीळ आणि गुळापासून बनवलेल्या पदार्थांचे सेवन केल्याने शरीराला अनेक फायदे मिळतात. डॉक्टरांच्या मते, तीळ आणि गुळाचे नियंत्रित प्रमाणात सेवन केल्यास, विशेषत: थंडीत आरोग्याला अनेक प्रकारे फायदा होतो.

हैदराबाद : मकर संक्रांतीचा सण देशातील जवळपास सर्वच राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या नावांनी साजरा केला जातो. या सणाची खास गोष्ट म्हणजे तीळ संक्रांती, पोंगल, उत्तरायण आणि खिचडी यासह अनेक नावांनी हा सण साजरा केला जातो. असे असले तरी या दिवशी जवळपास सर्वत्र सण साजरा केला जातो. तीळ, गूळ आणि तांदूळ यांचे काही प्रकार, मिठाईच्या पदार्थांचे सेवन केले जाते. या सणात तीळ, गूळ आणि तांदूळ यांचा वापर धार्मिक परंपरेचा एक भाग मानला जात असला, तरी जाणकारांच्या मते ही परंपरा आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. आयुर्वेदिक डॉक्टर आणि आहारतज्ज्ञांच्या मते, हिवाळ्याच्या हंगामात त्यांचे सेवन केल्यानं आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते. तर अनेक संक्रमण आणि रोगांपासून संरक्षणदेखील होते.

आयुर्वेद काय म्हटलयं ?जुनी दिल्लीतील आरोग्यम आयुर्वेदिक केंद्राचे चिकित्सक डॉ. रमेश आर्य सांगतात की, तीळ आणि गूळ या दोन्हींमध्ये तापमानवाढ असते. दोन्हीमध्ये अनेक पोषक आणि औषधी गुणधर्म असतात. जे हिवाळ्यात शरीराला नैसर्गिकरीत्या उबदार ठेवते. पण शरीराला अनेक आजारांपासून वाचवण्यासही मदत करते. तीळ आणि गूळ यांचे सेवन केल्यानं आरोग्य आणि सौंदर्य तर सुधारतेच पण शरीरातील चयापचय क्रियाही सुधारते. त्यामुळे सर्दी, खोकला आणि फ्लू यांसारख्या हंगामी संसर्गाचा धोका कमी होतो. त्याचबरोबर इतर अनेक कमी-अधिक गंभीर समस्या आणि आजारांचा धोकाही कमी होतो. हिवाळ्यात रोज तीळ आणि गुळापासून बनवलेले साधे लाडू खाणे खूप फायदेशीर ठरते, असे ते सांगतात.

तीळ, गुळाचे पोषक फायदे :नवी दिल्लीच्या पोषणतज्ज्ञ डॉ. दिव्या शर्मा सांगतात की, तिळामध्ये लोह, प्रथिने, जीवनसत्त्वे (व्हिटॅमिन बी 1, थायामिन, नियासिन, फॉलिक ऍसिड, पायरीडॉक्सिन आणि रिबोफ्लेविन), ओमेगा 3, कार्बोहायड्रेट, कॅल्शियम, तांबे, जस्त, मॅग्नेशियम, मॉलिब्डेनम, सेलेनियम, व्हिटॅमिन असते. आहारातील फायबर आणि अँटिऑक्सिडंट्स मुबलक प्रमाणात आढळतात. त्यामुळे हाडांचे आणि हृदयाचे आरोग्य सुधारून अनेक रोगांपासून संरक्षण होते. श्वसनाचे आरोग्य चांगले राहते. उच्च रक्तदाब नियंत्रणात मदत होते. , शरीरातील लोहाची कमतरता दूर होते. केस आणि त्वचा निरोगी राहते. सौंदर्य टिकवून ठेवण्यासाठी आणि चयापचय निरोगी ठेवण्यासाठी लोह खूप मदत करू शकते.

अनेक आरोग्य फायदे : याशिवाय तिळामध्ये सेसमिन नावाचे एक विशेष अँटीऑक्सिडंटदेखील आढळते. हे सेसामिन कर्करोगाचा धोका कमी करण्यास मदत करते. परंतु येथे हे देखील लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की तीळ फक्त नियंत्रित प्रमाणात खावे. गुळाच्या पोषण आणि फायद्यांबद्दल सांगायचे तर, कॅल्शियम, फॉस्फरस, मॅग्नेशियम, पोटॅशियम, फॉलिक अॅसिड आणि लोहसारखे पोषक घटक गुळात आढळतात. जे आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर मानले जातात. तिळाला हिवाळ्यातील सुपर फूड असेही म्हटले जाते. हिवाळ्यात तीळ आणि गुळापासून बनवलेले अन्न एकमेकांचे गुणधर्म वाढवतात. परंतु त्यांचे फायदे मिळविण्यासाठी ते नियंत्रित प्रमाणात सेवन करणे फार महत्वाचे आहे. त्याच वेळी काही परिस्थितींमध्ये त्यांचे सेवन आरोग्यासाठी हानिकारक देखील असू शकते. मधुमेही रुग्णांनी गुळाचे सेवन करू नये, कारण गुळाचा ग्लायसेमिक इंडेक्स खूप जास्त असतो.

( डिस्क्लेमर- ही केवळ वाचकांसाठी दिलेली माहिती असून त्यामधून कोणताही दावा करण्यात येत नाही. पदार्थांचे सेवन करताना वैद्यकीय सल्ला घेणं अत्यंत आवश्यक आहे.)

हेही वाचा :