ਸਰੀਰ 'ਚ ਐੱਲ.ਡੀ.ਐੱਲ. ਯਾਨੀ ਕਿ ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੁਝ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਆਦਤਾਂ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ LDL ਭਾਵ ਖਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਦਾ ਵਧਣਾ: ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨਹੀਣ ਅਤੇ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਖਰਾਬ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ (LDL) ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕੀ ਹੈ?: ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਇੱਕ ਚਰਬੀ ਵਰਗਾ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ LDL ਮਤਲਬ ਘੱਟ ਘਣਤਾ ਵਾਲੀ ਲਿਪੋਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ HDL ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਉੱਚ ਘਣਤਾ ਵਾਲੀ ਲਿਪੋਪ੍ਰੋਟੀਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਐੱਲ.ਡੀ.ਐੱਲ. ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਅਤੇ ਐੱਚ.ਡੀ.ਐੱਲ. ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਬੀ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਜਾਂ ਤਣਾਅ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਸਰੀਰ 'ਚ ਐੱਲ.ਡੀ.ਐੱਲ. ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੀ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਵਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ LDL ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਨਾਲ HDL ਦਾ ਪੱਧਰ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ 'ਚ ਸਾਡੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਧਮਨੀਆਂ 'ਚ ਚਰਬੀ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 'ਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਪਣਾਓ: ਬੰਗਲੌਰ ਸਥਿਤ ਡਾਕਟਰ ਡਾ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮਾੜੇ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦਾ ਵਧਣਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣ ਜਾਂ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਸੌਣ-ਜਾਗਣ ਦੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਨਾ ਕਰਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤਣਾਅ ਜਾਂ ਕੁਝ ਸਰੀਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਐਲਡੀਐਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਅੰਗ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੀ ਆਮ ਜਾਂਚ ਨਿਯਮਤ ਅੰਤਰਾਲਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਐਲਡੀਐਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਐਲਡੀਐਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਲਾਜ (ਦਵਾਈਆਂ) ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਹ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ LDL ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ
ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਬਚੋ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ: ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਵਾਧੂ ਚਰਬੀ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਣ ਯਾਨੀ ਮੋਟਾਪਾ ਵਧਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ 'ਚ ਖਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ ਚੰਗੀਆਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣਾ, ਸੰਤੁਲਿਤ ਚਰਬੀ ਦੀ ਉੱਚ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣਾ, ਟ੍ਰਾਂਸਫੈਟਸ ਦੀ ਉੱਚ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣਾ, ਨਮਕ ਜਾਂ ਚੀਨੀ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨਾਂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੌਲੀਅਨਸੈਚੁਰੇਟਿਡ ਅਤੇ ਮੋਨੋਅਨਸੈਚੁਰੇਟਿਡ ਚਰਬੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਆਦਿ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਰਗਰਮ ਕਸਰਤ ਰਹੋ: ਜੇਕਰ ਨੌਕਰੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬੈਠਣਾ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੋਟਾਪਾ, ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਈਗਲਿਸਰਾਈਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ LDL ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। LDL ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਿੰਮ ਵਿੱਚ ਕਸਰਤ ਕਰੋ ਜਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਕਸਰਤਾਂ ਕਰੋ। ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 30 ਤੋਂ 40 ਮਿੰਟ ਤੇਜ਼ ਚੱਲਣਾ, ਯੋਗਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਸਰਤ, ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣਾ ਜਾਂ ਤੈਰਾਕੀ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮਾੜੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਕਾਰਨ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਬੈਠਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਉਹ ਹਰ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਦਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਸੈਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਸਰਤਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਜਾਂ ਨਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬਚੋ: ਸ਼ਰਾਬ ਜਾਂ ਸਿਗਰਟ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਵੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਐਲਡੀਐਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਅਲਕੋਹਲ ਦਾ ਸੇਵਨ ਜਾਂ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖ਼ਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹੋ: ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਕਿਡਨੀ-ਲਿਵਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੋਡਿਜ਼ਮ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਚੈਕਅੱਪ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਕਿਉਂਕਿ ਐਲਡੀਐਲ ਦਾ ਵਧਿਆ ਪੱਧਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਚੋ: ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਐਲਡੀਐਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੀ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਐਲਡੀਐਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ ਤਣਾਅ ਜਾਂ ਹੋਰ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਕੇਵਲ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ: ਡਾਕਟਰ ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਧਰੋਂ-ਉਧਰੋਂ ਸੁਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬਿਲਕੁਲ ਗਲਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਟੈਸਟ ਮਾੜੇ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਵਧਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੌਰਾਨ ਸਿਹਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ 5 ਖੁਰਾਕ ਸੁਝਾਅ
