ਰਾਏਪੁਰ/ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਕਾਮਧੇਨੂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ (Hinduism) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਰੂਪ ਗਾਂ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿਚ 'ਸੁਰਭੀ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕੋਲ ਕਾਮਧੇਨੁ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਹੀ ਕੁਝ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਦਾ ਨਾਂ ਨੰਦਿਨੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮਹਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਗਊ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਕਸ਼ਯਪ ਦੀ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਪਤਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦਕਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਦੀ ਧੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿਚ ਕਾਮਧੇਨੂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਗਾਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਗਾਂ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਨੂੰ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ਸੁਰਭੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਗਾਵਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।
ਗਾਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਰੂਪ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਦੈਵੀ ਅਤੇ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਗਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਗਊਆਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬ੍ਰਹਮ ਗਊ ਵਿੱਚ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ 33 ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਨੂੰ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚਮਤਕਾਰੀ ਗਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਸੁਰਭੀ ਵੀ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਨਵਰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੂਜਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਗਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੀ ਬ੍ਰਹਮ ਗਾਂ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਕੋਲ ਵੀ ਇਹ ਗਾਂ ਹੈ, ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਕਤਵਰ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਦੈਂਤਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ 14 ਕੀਮਤੀ ਵਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਵੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤੇ ਪੂਜਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗਾਵਾਂ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ
ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਾਲੀ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਕੋਲ ਵੀ ਇਹ ਗਾਂ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ।
ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਗਾਂ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਰਿਸ਼ੀ ਕੋਲ ਸੀ। ਕਈ ਲੋਕ ਉਸ ਤੋਂ ਕਾਮਧੇਨੂ ਲੈਣ ਲਈ ਲੜੇ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ਵਾਮਿੱਤਰ ਵੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ ਵਸ਼ਿਸ਼ਠ ਤੋਂ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਲੈਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਾਰ ਮੰਨ ਕੇ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ।
ਇਕ ਹੋਰ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਭਗਵਾਨ ਪਰਸ਼ੂਰਾਮ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਮਦਗਨੀ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਰਾਜਾ ਸਹਸਤ੍ਰਾਰਜੁਨ ਨੂੰ ਗਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਗਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਜਮਦਗਨੀ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਜਮਦਗਨੀ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਖੀ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਸਵਰਗ ਵੱਲ ਚਲੀ ਗਈ। ਭਗਵਾਨ ਪਰਸ਼ੂਰਾਮ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਸੱਚਾਈ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਰਾਜਾ ਸਹਸਤ੍ਰਾਰਜੁਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਦੁੱਧ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਹੈ
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਵਿੱਚ 33 ਵਰਗ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕੋਟਿ ਦਾ ਅਰਥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਵਿੱਚ 33 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 12 ਆਦਿਤਿਆ, 8 ਵਾਸੂ, 11 ਰੁਦਰ ਅਤੇ 2 ਅਸ਼ਵਿਨ ਕੁਮਾਰ ਦੇਵਤੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪੰਨ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸਵੇਰੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ ਅਤੇ ਗਊ ਮਾਤਾ 'ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗੰਗਾ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ। ਅਕਸ਼ਤ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਕਾਮਧੇਨੂ ਗਊ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੜ੍ਹਾਓ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ, ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ
