"ਕਰਮ ਦਾ ਸਥਾਨ ਅਰਥਾਤ ਇਹ ਸਰੀਰ, ਕਰਤਾ, ਕਈ ਇੰਦਰੀਆਂ, ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜਤਨ ਅਤੇ ਪਰਮ ਆਤਮਾ - ਇਹ ਪੰਜ ਕਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਤਿਆਗ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇ ਕਰਮ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣੇ ਚਾਹੀਦੇ, ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ, ਤਿਆਗ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਵਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਤੱਵਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਤਿਆਗਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਤੱਵਾਂ ਨੂੰ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਤਿਆਗ ਨੂੰ ਤਾਮਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਾਰਣ ਵਜੋਂ ਸੌਂਪੀ ਹੋਈ ਡਿਊਟੀ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪਦਾਰਥਕ ਸਾਂਝਾਂ ਅਤੇ ਫਲ ਨਾਲ ਮੋਹ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਤਿਆਗ ਸਾਤਵਿਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਲਈ ਸਾਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਪਰ ਜੋ ਕਰਮ ਦੇ ਫਲ ਨੂੰ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਿਆਗੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਜੋ ਨਿਯਮਤ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਕਰਮ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮੋਹ, ਮੋਹ ਅਤੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਤਵਿਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।"
ਭਾਗਵਤ ਗੀਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
ਭਾਗਵਤ ਗੀਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
"ਕਰਮ ਦਾ ਸਥਾਨ ਅਰਥਾਤ ਇਹ ਸਰੀਰ, ਕਰਤਾ, ਕਈ ਇੰਦਰੀਆਂ, ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜਤਨ ਅਤੇ ਪਰਮ ਆਤਮਾ - ਇਹ ਪੰਜ ਕਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਤਿਆਗ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇ ਕਰਮ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣੇ ਚਾਹੀਦੇ, ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ, ਤਿਆਗ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਵਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਤੱਵਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਤਿਆਗਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਤੱਵਾਂ ਨੂੰ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਤਿਆਗ ਨੂੰ ਤਾਮਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਾਰਣ ਵਜੋਂ ਸੌਂਪੀ ਹੋਈ ਡਿਊਟੀ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪਦਾਰਥਕ ਸਾਂਝਾਂ ਅਤੇ ਫਲ ਨਾਲ ਮੋਹ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਤਿਆਗ ਸਾਤਵਿਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਲਈ ਸਾਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਪਰ ਜੋ ਕਰਮ ਦੇ ਫਲ ਨੂੰ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਿਆਗੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਜੋ ਨਿਯਮਤ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਕਰਮ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮੋਹ, ਮੋਹ ਅਤੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਤਵਿਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।"
