ਪਾਣੀਪਤ/ਹਰਿਆਣਾ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ਕਿ ਉਹ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਬਣਨਗੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਹਿਣਗੇ ਕਿ ਉਹ ਹਨੂੰਮਾਨ ਬਣਨਗੇ। ਦਰਅਸਲ, ਇੱਥੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ (Panipal Tradition Became Hanumanji) ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਸਮਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਤੋਂ 40 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਮੰਦਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਪਰੰਪਰਾ: ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ 80 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੈਯਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਾਣੀਪਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਲੈਯਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਦੇਣ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਖਤ ਨਿਯਮ: ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਘਰ ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਦੋ ਨਿਯਮ ਹਨ, ਇੱਕ 11 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ 40 ਦਿਨਾਂ ਲਈ। ਦਰਅਸਲ, ਲੋਕ 40 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਰਤ ਨੂੰ 11 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਰੱਖ ਕੇ ਮੰਦਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਲੱਕੜ ਦੇ ਤਖ਼ਤੇ 'ਤੇ ਸੌਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਤੁਸੀਂ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਹੀ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਲ ਲੰਗੋਟੀ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ, 2000 ਤੋਂ ਪਾਰ : ਮਹਾਵੀਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ 'ਚ 40 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਬੈਠੇ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਣੀਪਤ 'ਚ 1947 ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਕਈ ਸਾਲ ਸਿਰਫ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੂਲਚੰਦ ਅਤੇ ਦੁਲੀਚੰਦ ਹੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਗਈ। ਅੱਜ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2000 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ।
ਨਗਰ ਪਰਿਕ੍ਰਮਾ: ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਰਾਮ ਬਰਾਤ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਰੂਪ ਵੀ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ (Hanumanji Myth Start From Pakistan) ਦੁਸਹਿਰੇ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਮ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਕੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਮਾਜਿਕ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਪਰੰਪਰਾ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ? : ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਰਹੰਦ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ 'ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਿਆਂ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀ ਸਰਹੰਦ ਦੀ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਨਿਪੁੰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਹ ਚੁਣੌਤੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿੰਦੂਰ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ 40 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਡਾਣ ਭਰ ਕੇ ਸਰਹੰਦ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਮੁੜਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਸ਼ੈਯਾ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਸ਼ੈਯਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਣ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੇ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਛੁੱਟੀ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਵਰੂਪ ਬਣਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।
