ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਉਦਯੋਗਿਕ ਤਬਾਹੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਭੋਪਾਲ ਗੈਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਬਾਈਡ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ ਦੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ 2-3 ਦਸੰਬਰ, 1984 ਦੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਾਪਰਿਆ। 500,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਥਾਇਲ ਆਈਸੋਸਾਈਨੇਟ (MIC) ਗੈਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ 4000 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਅੰਤਿਮ ਗੈਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਹਾਦਸੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਵਾਪਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਹੋਏ ਵੱਡੇ ਗੈਸ ਹਾਦਸਿਆਂ ਬਾਰੇ...
2020 ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਗੈਸ ਲੀਕ:- ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਗੈਸ ਲੀਕ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਜ਼ਾਗ ਗੈਸ ਲੀਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਉਦਯੋਗਿਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ਸੀ ਜੋ ਆਰਆਰ ਵੈਂਕਟਪੁਰਮ ਪਿੰਡ, ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ LG ਪੋਲੀਮਰਸ ਕੈਮੀਕਲ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। 7 ਮਈ 2020 ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ, ਖਤਰਨਾਕ ਗੈਸ ਲਗਭਗ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (1.86 ਮੀਲ) ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੇੜਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਰਿਸਪਾਂਸ ਫੋਰਸ (ਐਨਡੀਆਰਐਫ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 11 ਸੀ, ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
2018 ਭਿਲਾਈ ਸਟੀਲ ਪਲਾਂਟ ਧਮਾਕਾ:- ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਸੇਲ ਦੇ ਭਿਲਾਈ ਸਟੀਲ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਧਮਾਕੇ ਵਿੱਚ 9 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 14 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਸੇਲ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਕ ਓਵਨ ਬੈਟਰੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਨੰਬਰ 11 ਦੀ ਇੱਕ ਗੈਸ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੇ ਕੰਮ ਦੌਰਾਨ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ। ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੋ ਸਕੀ। ਸਾਰੇ 9 ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
2017 ਦਿੱਲੀ ਗੈਸ ਲੀਕ:- ਤੁਗਲਕਾਬਾਦ ਡਿਪੂ ਦੇ ਕਸਟਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਕੰਟੇਨਰ ਡਿਪੂ ਵਿੱਚ ਕੈਮੀਕਲ ਲੀਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਫੈਲੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਧੂੰਏ ਕਾਰਨ ਲਗਭਗ 470 ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਨ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼, ਜੀਅ ਕੱਚਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ।
2014 ਗੇਲ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਧਮਾਕਾ:- 27 ਜੂਨ 2014 ਨੂੰ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਗੋਦਾਵਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਨਗਰਮ ਵਿਖੇ ਗੈਸ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਗੇਲ) ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਭੂਮੀਗਤ ਗੈਸ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਇਸ ਘਟਨਾ 'ਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦਕਿ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਜਿਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਿਆ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੈਸ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਗੇਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਧਮਾਕਾ ਇੰਨਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇਕ ਵੱਡਾ ਟੋਆ ਪੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੱਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਗਈ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਘਰਾਂ, ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ 'ਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 20 ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਘਰ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋ ਗਏ।
2014 ਭਿਲਾਈ ਸਟੀਲ ਪਲਾਂਟ ਗੈਸ ਲੀਕ:- ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਦੁਰਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਭਿਲਾਈ ਸਟੀਲ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਜੂਨ 2014 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਾਟਰ ਪੰਪ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਮੀਥੇਨ ਗੈਸ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਲੀਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਛੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਛੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਸੇਲ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਲਾਂਟ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਡਿਪਟੀ ਮੈਨੇਜਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।
ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ HPCL ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਬਲਾਸਟ (2013):- 23 ਅਗਸਤ 2013 ਨੂੰ, ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿੱਚ ਐਚਪੀਸੀਐਲ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੂਲਿੰਗ ਟਾਵਰ ਦੇ ਢਹਿ ਜਾਣ ਕਾਰਨ 23 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ ਦੇ ਭਾਰੀ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੈਲਡਿੰਗ ਤੋਂ ਚੰਗਿਆੜੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਧਮਾਕੇ ਕਾਰਨ 23 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Ludhiana Gas Leak: ਗੈਸ ਲੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਮੁਸ਼ਕਲ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਸੁਣੋ ਹਾਦਸੇ ਵੇਲੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ਮਾਹੌਲ
