ਪੁਣੇ: ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਕਿਹਾ "ਆਜ਼ਾਦੀ ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗਾ"। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜ੍ਹੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਰਾਠਾ ਅਤੇ ਕੇਸਰੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪਿਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਤਿਲਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸੀ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੋਹਨ ਸ਼ੈਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਿਲਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
23 ਜੁਲਾਈ 1856 ਨੂੰ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਦਾ ਜਨਮ
ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਜੁਲਾਈ 1856 ਨੂੰ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1866 ਵਿੱਚ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਤੋਂ ਪੁਣੇ ਆ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1872 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1871 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕੋਂਕਣ ਵਿੱਚ ਬਲਾਲ ਬਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੱਤਿਆਭਾਮਾਬਾਈ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦਸਵੀਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਡੇਕਨ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। 1876 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਡੇਕਨ ਤੋਂ ਬੀ.ਏ.ਕੀਤੀ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਹ ਅਗਰਕਰ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
1881 ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਅਤੇ ਅਗਰਕਰ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਆਰੀਆ ਭੂਸ਼ਣ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1881 ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਅਤੇ ਅਗਰਕਰ ਨੇ ਆਰੀਆ ਭੂਸ਼ਣ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਸਰੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਅਖ਼ਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਸਰੀ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਸਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਅਗਰਕਰ ਸੀ ਅਤੇ ਤਿਲਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਮਰਾਠਾ ਸੀ। ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਦੇ ਅਗਰਕਰ ਨਾਲ ਮਤਭੇਦ ਹੋ ਗਏ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਲਕ ਨੇ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਕੇਸਰੀ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਸੰਭਾਲ ਲਈ। ਫਿਰ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 75 ਸਾਲ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਬਣੇ ਡਾ. ਮੁਖਤਾਰ ਅੰਸਾਰੀ ਅਤੇ ਹਕੀਮ ਅਜਮਲ ਖਾਨ
1881 ਤੋਂ 1920 ਤੱਕ ਦੇ ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਨੇ 513 ਲੇਖ ਲਿਖੇ। ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੇਸਰੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਖਬਾਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।
ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜਨਤਕ ਗਣੇਸ਼ ਉਤਸਵ ਕੀਤਾ ਸ਼ੁਰੂ
ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੋਹਨ ਸ਼ੈਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕੇਸਰੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੰਗੇ ਭੜਕ ਗਏ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਨੇ ਚਾਰ ਸੰਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ, ਸਵਦੇਸ਼ੀ, ਬਾਈਕਾਟ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਵਰਾਜ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜਨਤਕ ਗਣੇਸ਼ ਉਤਸਵ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ਜੋਤ ਜਗਾਈ
ਤਿਲਕ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਰੋਹਿਤ ਤਿਲਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ਜੋਤ ਜਗਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੇਸਰੀ ਰਾਹੀਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੇਖ ਲਿਖੇ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਤਿਲਕ ਨੇ ਸਵਰਾਜ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦਾ ਮੰਤਰ ਜਪਿਆ। ਤਿਲਕ ਵਰਗੇ ਊਰਜਾਵਾਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਦੀ ਯਾਦ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ 75ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।
ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ...
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 75 ਸਾਲ: ਬਦਰੀ ਦੱਤ ਪਾਂਡੇ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ
