ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਮੋਟਾਪੇ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 4 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਘੱਟ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਦਿ ਲੈਂਸੇਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 1990 ਤੋਂ 2022 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਦਰ ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਲੜਕਿਆਂ (ਬੱਚਿਆਂ) ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 1990 ਤੋਂ ਸਾਲ 2022 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਾਲਗਾਂ (18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ) ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਟਾਪਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਵਿਗਾੜਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 4 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਮਨਾਉਣਾ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ 11 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਸਾਲ 2020 ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਮਿਤੀ ਬਦਲ ਕੇ 4 ਮਾਰਚ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਮੋਟਾਪਾ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੱਧ-ਆਮਦਨੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੋਟਾਪੇ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿ ਮੋਟਾਪਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਣ, ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ 4 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਦਿਵਸ 2024 ਦਾ ਥੀਮ: ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥੀਮ 'ਆਓ ਮੋਟਾਪੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਅਤੇ...' ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਥੀਮ ਵਿੱਚ ਅਤੇ... ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਥਾਂ ਖਾਲੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕ ਸਿਹਤ, ਜਵਾਨੀ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਬੰਧਿਤ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਓਬੇਸਿਟੀ ਅਲਾਇੰਸ- ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਸੇਫ, ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਟਾਪਾ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਔਨਲਾਈਨ ਗਲੋਬਲ ਈਵੈਂਟ/ਵੈਬੀਨਾਰ ਵੀ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਮੋਟਾਪੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕਾਰਨ: ਮੋਟਾਪੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾੜੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਆਦਤਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ, ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਬਾਹਰ ਦਾ ਭੋਜਨ, ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਜਾਂ ਤੇਲਯੁਕਤ ਭੋਜਨ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿੱਠੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਜਾਂ ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕਸ ਪੀਣਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ) ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਦਿ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਈ ਵਾਰ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨਾਂ, ਹਾਰਮੋਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਕਿਸੇ ਬੀਮਾਰੀ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸਾਹਮਣਾ: ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਜਾਂ ਮੋਟੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼, ਹਾਈ ਐੱਲ.ਡੀ.ਐੱਲ. ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਅਤੇ ਘੱਟ ਐੱਚ.ਡੀ.ਐੱਲ. ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਦਿਲ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ, ਡਿਸਲਿਪੀਡਮੀਆ, ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ, ਪੇਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਥੱਕ ਜਾਣ, ਆਮ ਰੁਟੀਨ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਈ ਵਾਰ ਮੋਟਾਪਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੰਕੜੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?: ਉਪਲਬਧ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਅਰਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਦਿ ਲੈਂਸੇਟ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2022 ਦੌਰਾਨ 5 ਤੋਂ 19 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 12.5 ਮਿਲੀਅਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 7.3 ਮਿਲੀਅਨ ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ 5.2 ਮਿਲੀਅਨ ਕੁੜੀਆਂ ਸਨ। ਜਦਕਿ ਸਾਲ 1990 ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਿਰਫ਼ 0.4 ਮਿਲੀਅਨ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਦਰ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ।
