ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਾਸ ਧਰਮ ਸੁੰਨਤ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਭਿਆਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ (FGM) ਜਾਂ ਮਾਦਾ ਸੁੰਨਤ ਦੇ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਮਰ ਭਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਏਡਜ਼, ਬਾਂਝਪਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਕਈ ਵਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਧਰਮ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਹਿਸ਼ੀ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਨੀਸੇਫ, ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਅਤੇ ਕਈ ਭਾਈਵਾਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ 6 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ "ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ ਫਾਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ" ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਨ ‘ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਸ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਹੈ’ ਥੀਮ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਾਦਾ ਜਣਨ ਅੰਗ ਵਿਗਾੜ ਕੀ ਹੈ?: ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਵਿਗਾੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਨੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਲੀਟੋਰਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਬਲੇਡ ਨਾਲ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਲੀਟੋਰਿਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਯੋਨੀ ਵਿੱਚ ਟਾਂਕੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਵਿੱਚ ਕਲੀਟੋਰਿਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਨਮ ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਰਦਨਾਕ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਬੇਹੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਸਫਾਈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਯੂਨੀਸੇਫ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਨਣ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਖੰਡਨ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਸਮੂਹਾਂ 'ਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਈ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਰੇਜ਼ਰ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਯੋਨੀ ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਂਝਪਨ ਅਤੇ ਐੱਚਆਈਵੀ ਏਡਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਈ ਵਾਰ ਸੁੰਨਤ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੂਨ ਵਗਣ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਕਈ ਵਾਰ ਪੀੜਤ ਇਸ ਦਰਦਨਾਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਾਰਨ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ, ਟਰਾਮਾ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਟਰਾਮਾਟਿਕ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵਰਗੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਗਾੜਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧਾਂ 'ਚ ਕਾਫੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ ਫਾਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਸੁੰਨਤ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਮਰਦ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਔਰਤਾਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਸ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾ ਸਕੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਸਕੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਹਿਸ਼ੀ ਵਰਤਾਰੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 6 ਫਰਵਰੀ, 2003 ਨੂੰ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਟੈਲਾ ਓਬਾਸਾਂਜੋ, ਜੋ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ੀਰੋ ਟਾਲਰੈਂਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਬੁਲਾਰਾ ਵੀ ਸੀ, ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸਾਲ 2007 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਨਸੰਖਿਆ ਫੰਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਚਿਲਡਰਨ ਫੰਡ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਗਈ।
ਫਿਰ ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕਰਕੇ 6 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ‘ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ ਫਾਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ’ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਯੂ.ਐਨ.ਐਫ.ਪੀ.ਏ ਵੱਲੋਂ 'ਏ ਪੀਸ ਆਫ਼ ਮੀ' ਨਾਮ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ ਫਾਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: "ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ ਫਾਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮੂਹਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਯਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਤ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ, ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ, ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ, ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੁੰਨਤ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਯੂਨੀਸੇਫ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਵਹਿਸ਼ੀ ਸਲੂਕ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਮਿੱਥਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ (FGM) ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਦਾ ਜਣਨ ਅੰਗ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਜਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ ਫਾਰ ਫੀਮੇਲ ਜੈਨੇਟਲ ਮਿਊਟੀਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਖਤਨਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ 30 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ। ਪਰ ਏਸ਼ੀਆ, ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਯੂਨੀਸੇਫ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਦੇ ਪ੍ਰਚਲਨ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਇਸ ਵਿਗਾੜ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਵੀ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 1997 'ਚ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ 26 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ 'ਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਵੀ ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਅਜੇ ਵੀ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਕੁਝ ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
