ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଚଳିତ ବର୍ଷ ଚୀନ, ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ, ଜାପାନ ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜିତ କରିବା ସହିତ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ସିୟୋଲରେ ଆୟୋଜିତ ହେଉଛି । ତେବେ 3 ଦେଶ ବିଶ୍ବର ଚିନ୍ତା ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବା ନେଇ ସଙ୍କେତ ଦିଆଯାଇଛି । ଚୀନ୍ ପ୍ରିମିୟର ଲି କିଆଙ୍ଗ, ଜାପାନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଫୁମିଓ କିଶିଦା ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ୟୋନ୍ ସୁକ୍ ୟୋଲ ଏହି ବୈଠକରେ ଯୋଗଦେଇ ମିଳିତ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । 38-ପଏଣ୍ଟ ଘୋଷଣାରେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଏବଂ କୋରିୟନ ଉପଦ୍ୱୀପରେ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ବୈଠକରେ ଚୀନ୍ ଜାପାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ସୁରକ୍ଷାବାଦକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବାକୁ ଏବଂ ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି । ଚୀନ୍, ଜାପାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ନବମ ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ମିଳନୀ ଥିଲା । 2019 ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସମ୍ମିଳନୀର ଏହା 9ମ ସମ୍ମିଳନୀ ଅଟେ ।
ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀର କଣ ରହିଥିଲା ମହତ୍ତ୍ବ: ଶିଲୋଙ୍ଗ ସ୍ଥିତ ଏସୀୟ କନଫ୍ଲୁଏନ୍ସ ଥିଙ୍କ ଟ୍ୟାଙ୍କର କେ ୟୋମଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ମିଳିତ ଘୋଷଣାନାମାରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ, ମେ 28ରେ ଏହି ତିନି ଦେଶ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କକୁ ପରିଚାଳନା କରିବାର ଉପାୟ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଛନ୍ତି ଯାହା ସମ୍ପୃକ୍ତ ଦଳ ତଥା ବ୍ୟାପକ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଲାଭଦାୟକ ଅଟେ । ୟୋମେ ଇଟିଭି ଭାରତଙ୍କୁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇ କହିଛନ୍ତି, "ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥିତି ସାମାନ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଜାପାନ ମଧ୍ୟ ଏହା କୂଟନୈତିକ ପଦକ୍ଷେପ ହୋଇପାରେ ।"
ଚୀନ୍ ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ ସାଗରରେ କେତେକ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆନ ଦେଶ ସହ ସଂଘର୍ଷ ଜାରି ରହିଛି । ତେବେ ତାଇଓ୍ବାନ ଦ୍ବୀପ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତାକୁ ନେଇ ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଛି । ଜାପାନ ସହିତ ପୂର୍ବ ଚୀନ ସାଗରରେ ସେନକାକୁ ଦ୍ବୀପରେ ଦାବିକୁ ନେଇ ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଛି । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ କୋରିୟାନ ଦ୍ବୀପରେ ଚିନ୍ତା ବଢିବା ସହିତ ଉତ୍ତର କୋରିଆର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଏବଂ ଜାପାନ ପାଇଁ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ପରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ମିଳିତ ଘୋଷଣାନାମା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ୟୋମେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆଜି ତିନି ଦେଶ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଥିବା ସହଯୋଗର ପରିସର ବହୁତ ବିସ୍ତୃତ । ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଆମେରିକା-ଚୀନ୍ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆମେ ଏହାକୁ ବୁଝିବା ଆବଶ୍ୟକ । କ୍ୱାର୍ଡ ସମେତ ଆମେରିକା ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ଆଗେଇ ନେଉଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତ, ଜାପାନ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମଧ୍ୟ ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଚୀନ୍ର ଯୁଦ୍ଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛନ୍ତି । ସମ୍ପ୍ରତି ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଆମେରିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଜାପାନ ଏବଂ ଫିଲିପାଇନ୍ସକୁ ନେଇ SQUAD ନାମକ ଏକ ନୂତନ ମିଳିତ ମଞ୍ଚ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ତେବେ ୟୋମଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଟୋକିଓ ବେଜିଂକୁ ଏକ ସଙ୍କେତ ପଠାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିପାରେ ଯେ ଜାପାନ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଯାହା କରୁଛି ଏହା ନୁହେଁ ଯେ, ଚୀନକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରୁଛି । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଟୋକିଓ କହିଛି ଯେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ବେଜିଂ ସହ କାମ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ।
ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଏହି ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ତାଇୱାନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହୋଇପାରେ । ଚାଇନାରୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ତାଙ୍କ ଦେଶ ବିଷୟରେ ନୂଆ ତାଇୱାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଲାଇ ଚିଙ୍ଗଟି ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଛନ୍ତି । ନୂତନ ସରକାର ତାଇପେଇରେ କ୍ଷମତା ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ବେଜିଂ ମଧ୍ୟ ତାଇୱାନରେ ଅନେକ ନୌସେନା ଡ୍ରିଲ କରିଥିଲା । ୟୋମେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ତାଇୱାନରେ ଆମେରିକାର ଭୂମିକା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଚୀନ କହିଛି ଯେ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବିବାଦ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ନାହିଁ । ଉଭୟ ଜାପାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ପ୍ରମୁଖ ଅଭିନେତା ଅଟନ୍ତି । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ କୋରିୟନ ଲୋକେ ତାଇୱାନ ଷ୍ଟ୍ରାଇଟ୍ସର ବିକାଶକୁ ନେଇ କୋରିଆବାସୀ ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତିତ ଅଛନ୍ତି । ୟୋମେଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଉତ୍ତାପକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜନ କରିଥିଲା ।
ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ: ଯଦି ସୀମା ସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇଥାନ୍ତା ତେବେ ଭାରତ ଶୀଘ୍ର ଅଗ୍ରଗତି କରିଥାନ୍ତା: ଅଜିତ ଡୋଭାଲ - NSA Ajit Doval On Border Security
ଗତ ବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବରରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଏକ ନୂତନ ଇଣ୍ଡୋ-ପାସିଫିକ୍ ରଣନୀତି ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲା ଯାହା ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କ୍ୱାର୍ଡ ରଣନୀତିର ଅନୁରୂପ ଅଟେ । ଏହାର ନୂତନ ରଣନୀତିରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ସ୍ୱାଧୀନତା, ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ମାନବିକ ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଆଞ୍ଚଳିକ ନିୟମ-ଆଧାରିତ ଆଦେଶକୁ ଦୃଢ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶୃତି ଦେଇଛି । ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନୀତି ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅଧିକ ଦାୟିତ୍ବ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ୟୋନ ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଉପରେ ଏହି ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ବିସ୍ତାର । ଏହା ଆମେରିକା ଏବଂ ଏହାର ସହଯୋଗୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ରଣନୀତିର ଅନୁରୂପ ଅଟେ । ଅବଶ୍ୟ ୱାଶିଂଟନ୍, ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଟୋକିଓ ଏବଂ କାନବ୍ରା ଭଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ଚୀନ୍ର ବିପଦକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିଥିଲା । 1953 ମ୍ୟୁଚୁଆଲ୍ ଡିଫେନ୍ସ ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ଆମେରିକାର ଏକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସହଯୋଗୀ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍ ସହିତ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆର ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ଯାହା 2015 ମସିହାରୁ ଏକ ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟ ଚୁକ୍ତି (FTA) ସହିତ ଏହାର ସର୍ବ ବୃହତ ବାଣିଜ୍ୟ ଭାଗିଦାରୀ ଅଟେ । ଶେଷରେ ୟୋମେ କହିଛନ୍ତି, ମିଳିତ ଘୋଷଣା କେବଳ ଏକ ଦଲିଲ ଅଟେ । ଆମକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏବଂ ଏହା କିପରି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ତାହା ଦେଖିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀର ଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ: ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ର ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ମିଳିତ ମଞ୍ଚର ପ୍ରଭାବ ରହିଛି । ସାମୁଦ୍ରିକ ଡୋମେନ୍ ସଚେତନତା, ଡକାୟତି ବିରୋଧୀ ଉଦ୍ୟମ ଏବଂ ନାଭିଗେସନ୍ ଅପରେସନ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୀନ୍, ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଏବଂ ଜାପାନ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସୁରକ୍ଷା ପରିବେଶକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ । ଭାରତ ଜାପାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ସହିତ ଦୃଢ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କ ବଜାୟ ରଖିଥିବାବେଳେ ଚୀନ୍ ସହିତ ଏହାର ସମ୍ପର୍କ ଅଧିକ ଜଟିଳ ଏବଂ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଏବଂ ସହଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଛି ।
ତେବେ ୟୋମେଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦିଓ ମିଳିତ ଘୋଷଣାନାମା ଆଞ୍ଚଳିକ ଶାନ୍ତି ବିଷୟରେ ଦର୍ଶାଉଛି କିନ୍ତୁ ଏହାର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଯେ ଏହାର ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ । ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ସହଯୋଗ ରହିଛି । ଗୋଟିଏ ଆମେରିକା ଏବଂ ଜାପାନ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ଋଷ ଏବଂ ଚୀନ୍ ସହିତ । ୟୋମ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଆଜିର ବିଶ୍ବ ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡିକ ଏହିପରି ମିନି ଲାଟେରାଲ୍ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ । ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ସହଯୋଗର ଅର୍ଥ ଜାପାନକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବାର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ । ସେହିଭଳି ଭାରତ-ଆମେରିକା-ଜାପାନ ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ମିଳିତ ସହଯୋଗ ଚୀନ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବାର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ । ଚୀନ୍, ଜାପାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ମଧ୍ୟରେ ତ୍ରିପାକ୍ଷିକ ମିଳିନ ଭାରତ ଏବଂ ଜାପାନର ସ୍ଥିତି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବ ନାହିଁ ।
