ಹೈದರಾಬಾದ್: 16 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗ (16 ನೇ ಎಫ್ಸಿ) 2023 ರ ನವೆಂಬರ್ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ 16 ನೇ ಎಫ್ ಸಿ ಮುಂದಿರುವ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗಿದೆ. 16ನೇ ಎಫ್ ಸಿ 2026-27ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುವ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವನ್ನು ಅನುಚ್ಛೇದ 280 ರ ಅಡಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ರಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಅಧ್ಯಾಯ-1, ಭಾಗ-7ರ ಅಡಿ ನಿವ್ವಳ ತೆರಿಗೆ ಆದಾಯದ ವಿತರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವುದು ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ (ಇದನ್ನು ವಿಭಜಿತ ಪೂಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಆಯೋಗವು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಹಂಚಿಕೆ (ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಗಿನವರೆಗೆ ವಿತರಣೆ), ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಸಮತಲ ವಿತರಣೆಯ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ತೆರಿಗೆ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣದ ಹೊರತಾಗಿ, ಅನುಚ್ಛೇದ 270 ಮತ್ತು 275 ಇದು ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದ್ದೇಶದ ಅನುದಾನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಟಿಒಆರ್ ಅನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಆಯೋಗವು ಇತರ ಹಣಕಾಸಿನ ಫೆಡರಲಿಸಂ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಬಹುದು.
ಹಣಕಾಸು ಹಂಚಿಕೆಯ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಆಯೋಗದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಸಮಾನ ಹಂಚಿಕೆಯು ರಾಜ್ಯಗಳಾದ್ಯಂತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಯ ತಲಾ ಲಭ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳ ಸಮಾನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ತಲಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಡಿಲಿಂಕ್ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ.
ಉಲ್ಲೇಖದ ನಿಯಮಗಳು (Terms of Reference- TOR) ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಟಿಒಆರ್: ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಆದೇಶವು ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಉಲ್ಲೇಖದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು (ಟಿಒಆರ್) ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ಟಿಒಆರ್ ವಿವಿಧ ಸ್ಥೂಲ - ಹಣಕಾಸಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಆಯೋಗ ಕೇಳಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ಹಣಕಾಸು ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಲ ಕ್ರೋಢೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ ಸೌಲಭ್ಯ (ಡಿಸಿಆರ್ಎಫ್) 2005-10 ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು 13 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕೇಳಲಾಯಿತು. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಟಿಒಆರ್ ಆಗಿ, 2010-15 ರವರೆಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಾಗಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು 13 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವನ್ನು ಕೇಳಲಾಯಿತು.
15 ನೇ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲ ಟಿಒಆರ್ ಗಳು ವಿವಾದ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದವು. ಒಂದು, 1971 ರ ಬದಲು 2011 ರ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಬಳಸುವುದು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಆದಾಯ ಕೊರತೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕೇ ಎಂಬುದು. ಮೂರನೆಯದಾಗಿ, ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಭದ್ರತೆಗಾಗಿ ಅವಧಿ ಮೀರದ ನಿಧಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ ಬೇಕೆ ಎಂಬುದು.
ಅಂತರ್ - ಸರ್ಕಾರಿ ಹಣಕಾಸಿನ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳು (ಐಜಿಟಿಗಳು): ಆಡಳಿತ ಸುಧಾರಣಾ ಆಯೋಗ (ಎಆರ್ ಸಿ) (1969)ವು ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗ ಮತ್ತು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗಗಳು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ವಿಭಜಿತ ಕೇಂದ್ರ ತೆರಿಗೆಗಳ ಹಂಚಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ವ್ಯವಹರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗವು ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೇತರ ಅನುದಾನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಎಆರ್ ಸಿ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ, ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸಮನ್ವಯಕ್ಕಾಗಿ ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ನೇಮಿಸಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಆರನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಅವಧಿಯಿಂದ, ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಲಂಬ ಹಂಚಿಕೆ (ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಹಂಚಿಕೆ): ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಲಂಬ ಅಸಮತೋಲನವಿದೆ. ಆದಾಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕಾರಗಳ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವಿಭಜನೆಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. 11 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಎಲ್ಲ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಬಹುದಾದ ಪೂಲ್ ಅಡಿ ತರುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮುಖ ಸೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸೆಸ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಆದಾಯ ಸ್ವೀಕೃತಿಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯಾಗದ ಭಾಗದ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ (15 ನೇ ಎಫ್ಸಿ ಅಧ್ಯಯನವು ಇದು ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ತೆರಿಗೆ ಆದಾಯದ ಸುಮಾರು 10% ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಿದೆ). ಆ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇದು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ನಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸೆಸ್ಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಚಾರ್ಜ್ಗಳು ವಿಭಜಿತ ಪೂಲ್ನ ಭಾಗವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಹಣಕಾಸಿನ ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಫೂರ್ತಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ.
12 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಕೇಂದ್ರ ತೆರಿಗೆಗಳ ವಿಭಜಿತ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪಾಲನ್ನು 11 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದಲ್ಲಿ 29.3% ರಿಂದ 30.5% ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿತ್ತು. ತರುವಾಯ 13 ಮತ್ತು 14 ನೇ ಆಯೋಗಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 32% ಮತ್ತು 42% ಕ್ಕೆ ಪಾಲನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ. 14 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಅಂತರ್ - ಸರ್ಕಾರಿ ಹಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ (ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ರದ್ದತಿ ಮತ್ತು ಸಿಎಸ್ ಮತ್ತು ಸಿಎಸ್ಎಸ್ ಯೋಜನೆಗಳ ಪುನರ್ರಚನೆ) ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಸರಿದೂಗಿಸಲು ದೊಡ್ಡ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿತು.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 28 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿದಾಗ (ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ ನಂತರ) 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಅದನ್ನು 41% ಕ್ಕೆ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿತು. ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನೀಡಲು, ಜಿಎಸ್ಟಿ ಪರಿಹಾರ ಸೆಸ್ ಅನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸಲು ಮತ್ತು ಸೆಸ್ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸೋರಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ 16 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಪಾಲನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
ಕೋಷ್ಟಕ: 12 ರಿಂದ 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದವರೆಗಿನ ವಿತರಣಾ ಮಾನದಂಡಗಳು
| ಹೆಡ್ | 12ನೇ ಎಫ್ ಸಿ (2005-10) | 13ನೇ ಎಫ್ ಸಿ (2010-15) | 14ನೇ ಎಫ್ ಸಿ (2015-20) | 15ನೇ ಎಫ್ ಸಿ (2021-26) |
I. ಲಂಬ ವಿತರಣೆ - ತೆರಿಗೆ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ (ವಿಭಜನೀಯ ಪೂಲ್ನ ಶೇಕಡಾವಾರು) | 30.5% | 32% | 42% | 41% |
| II. ಸಮತಲ ವಿತರಣಾ ಮಾನದಂಡ (ವೇಟೇಜ್%) | ||||
| 1. ಆದಾಯದ ಅಂತರ | 50.0 | 47.5 | 50.0 | 45.0 |
| 2. ಜನಸಂಖ್ಯೆ | 25 | 25 | 17.5 | - |
| 3. ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2011) | 0 | 0 | 15.0 | 15.0 |
| 4. ಕ್ಷೇತ್ರ | 10 | 10 | 15.0 | 15.0 |
| 5. ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ | - | 0.0 | 7.5 | - |
| 6. ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ | - | - | - | 10.0 |
| 7. ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ | - | - | - | 12.5 |
| 8. ತೆರಿಗೆ ಪ್ರಯತ್ನ | 7.5 | - | - | 2.5 |
| 9. ಹಣಕಾಸಿನ ಶಿಸ್ತು | 7.5 | 17.5 | - | - |
ಮೂಲ: ವಿವಿಧ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ವರದಿಗಳು
ಸಮತಲ ಹಂಚಿಕೆ: ಕೇಂದ್ರದ ವಿಭಜಿತ ತೆರಿಗೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪಾಲನ್ನು ಸೂಚಕಗಳ ಗುಂಪಿನಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಗುರಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಈ ಸೂಚಕಗಳಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ವೇಟೇಜ್ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೋಷ್ಟಕವು ಸೂಚಕಗಳು ಮತ್ತು ವೇಟೇಜ್ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಆದಾಯದ ಅಂತರ, ಜನಸಂಖ್ಯೆ, ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಪ್ರತಿ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗ ಬಳಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇತರ ಸೂಚಕಗಳು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬದಲಾವಣೆಯಂಥ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ. 13 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಬಡ ರಾಜ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಂತರ್ಗತ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರವಾಗಿ ಇರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಸಮತಲ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣದ ಸೂತ್ರದಲ್ಲಿ, ಹಣಕಾಸಿನ ಶಿಸ್ತು ಶೇ 17.5ರಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಬಡ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಈ ಸೂತ್ರವು ತಮ್ಮ ತೆರಿಗೆ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರಾಸರಿ ಬದಲಿಗೆ ವಿಶೇಷ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸರಾಸರಿಯಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ನಂತರ ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುವ ಸೂಚಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕಳವಳ ಹೊಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಜ್ಯಗಳು ಕಡಿಮೆ ವೇಟೇಜ್ ಮತ್ತು ಆದಾಯದ ಅಂತರವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತವೆ. 1971 ರ ಬದಲು 2011 ರ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಬಳಸುವುದು 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಚರ್ಚೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಉತ್ತಮ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕಳವಳಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು, 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು (12.5% ವೇಟೇಜ್ನೊಂದಿಗೆ) ಸೂಚಕವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಿತು.
ವಿಶೇಷ ಉದ್ದೇಶದ ಅನುದಾನಗಳು: ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದ ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಉದ್ದೇಶದ ಅನುದಾನಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಅನುದಾನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ 14 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದ್ದೇಶದ ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಇದು ಹಿಂದಿನ ಎರಡು ಆಯೋಗಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಅದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದ್ದೇಶದ ಅನುದಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಟೇಜ್ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಆದರೆ 15 ನೇ ಆಯೋಗವು ಮತ್ತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದ್ದೇಶದ ಅನುದಾನಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಮರಳಿತು. 16ನೇ ಆಯೋಗದಲ್ಲೂ ನಾವು ಇದನ್ನೇ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.
ಆದಾಯ ಕೊರತೆ ಅನುದಾನಗಳು: ಕೆಲವು ರಚನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳಿಂದಾಗಿ (ವೆಚ್ಚದ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು) ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರವೂ ಹಣಕಾಸಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕಾದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಆದಾಯ ಕೊರತೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವು ಸೂತ್ರ ಆಧಾರಿತ ಸಮತಲ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗಳಲ್ಲ. 14ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು 2015-16ರಿಂದ 2019-20ರವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆದಾಯದ ಅಂತರ, ಸ್ವಂತ ಆದಾಯ ಸ್ವೀಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹನ್ನೊಂದು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ 194821 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳ ಆದಾಯ ಕೊರತೆ ಅನುದಾನ ನೀಡಿದೆ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶವು ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಆರ್ ಡಿ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ತೆಲಂಗಾಣವು ಆದಾಯ ಕೊರತೆಯ ರಾಜ್ಯವಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಯಾವುದೇ ಆರ್ಡಿ ಅನುದಾನ ಪಡೆದಿಲ್ಲ.
2021-22 ರಿಂದ 2025-26ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹದಿನೇಳು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ 294514 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳ ಆದಾಯ ಕೊರತೆ ಅನುದಾನವನ್ನು 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ 2023-24ರವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ 30,497 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳ ಆರ್ಡಿ ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೆ ತೆಲಂಗಾಣವನ್ನು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿತ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸದ ಕಾರಣ ಯಾವುದೇ ಆರ್ಡಿ ಅನುದಾನವನ್ನು ಅದು ಪಡೆದಿಲ್ಲ.
ಸಾಲ-ಕೊರತೆಗಳು: 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ವರದಿಯು ರಾಜ್ಯದ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಮತೋಲನದ ಮೇಲೆ ಕೊರೊನಾ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ನಂತರ, ರಾಜ್ಯ ಸಾಲದ ಮಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಡಿಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ನಾಮಮಾತ್ರ ನಿವ್ವಳ ಸಾಲದ ಮಿತಿಯನ್ನು 2021-22ರಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್ಡಿಪಿಯ 4%, 2022-23ರಲ್ಲಿ 3.5% ಮತ್ತು 2023-24 ರಿಂದ 2025-26 ರವರೆಗೆ 3% ಎಂದು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, 2021-22 ರಿಂದ 2024-25 ರವರೆಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ವಲಯದ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ 0.5% ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಲ ಪಡೆಯಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ.
"ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾವಧಿಯ ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ (2021-22 ರಿಂದ 2024-25) ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ಮಂಜೂರಾದ ಸಾಲದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ, ನಮ್ಮ ತೀರ್ಪಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಂತರದ ಯಾವುದೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಬಳಕೆಯಾಗದ ಸಾಲದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ" ಎಂದು 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ.
16 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಹಣಕಾಸಿನ ಕ್ರೋಢೀಕರಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಕೊರತೆ ಗುರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಳು: ಹದಿನಾರನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು.
ಡಾ. ಸಿ. ರಂಗರಾಜನ್ ಮತ್ತು ಡಿ.ಕೆ. ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ ಅವರು ಹನ್ನೆರಡನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸಿನಂತೆ "ಸಾಲ ಮಂಡಳಿ" ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಸಾಲದ ಪ್ರಮಾಣ ಮತ್ತು ಪ್ರೊಫೈಲ್ಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಬೇಕು.
ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳ ತರ್ಕಬದ್ಧಗೊಳಿಸುವಿಕೆ: ಬಡ್ಡಿ ಪಾವತಿಗಳು, ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಎಲ್ಲಾ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗಗಳು ಹೇಳಿವೆ. 16 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಮಿತಿಯೊಳಗೆ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ತರ್ಕಬದ್ಧಗೊಳಿಸಲು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ನೋಡಬೇಕು. ಹಳೆಯ ಪಿಂಚಣಿ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪಿಂಚಣಿ ಚರ್ಚೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಯೋಗವು ಒಂದು ನಿಲುವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಬೇಕು.
ಬಜೆಟ್ ಹೊರತಾದ ಸಾಲಗಳು: ರಾಜ್ಯಗಳು ಈಗ ಅತ್ಯಧಿಕ ಬಜೆಟ್ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸುತ್ತಿವೆ. 16 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗವು ಬಜೆಟ್ ಅಲ್ಲದ ಸಾಲಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಬಹುದು.
ಲೇಖನ:
ಎ. ಶ್ರೀ ಹರಿ ನಾಯ್ಡು, ಪಿಎಚ್.ಡಿ.,
ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಪಾಲಿಸಿ (ಎನ್ಐಪಿಎಫ್ಪಿ)
(ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಂಸ್ಥೆ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ)
18/2, ಸತ್ಸಂಗ್ ವಿಹಾರ್ ಮಾರ್ಗ, ವಿಶೇಷ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಪ್ರದೇಶ
ಜೆಎನ್ಯು ಪೂರ್ವ ಗೇಟ್ ಬಳಿ, ನವದೆಹಲಿ - 110067
(ಸೂಚನೆ: ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಲೇಖಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಮಾತ್ರ. ಎನ್ಐಪಿಎಫ್ಪಿ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಿಂದಲೂ ಜವಾಬ್ದಾರನಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.)
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : ವರ್ಷಕ್ಕೆ ₹6 ಲಕ್ಷ ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಭಾರತದ ವೃತ್ತಿಪರ ಗೇಮರ್ಸ್: ಅಧ್ಯಯನ ವರದಿ
