હૈદરાબાદ : વિશ્વ લિમ્ફોમા અવેરનેસ ડે (world lymphoma awareness day) પર તબીબી નિષ્ણાતો કહે છે કે, આ દિવસ (world lymphoma awareness day 15 september) ચેપ અને તેની પ્રતિકૂળ અસરોના જોખમમાં હોય તેવા લોકોને બચાવવા માટેના માધ્યમો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. લિમ્ફોમા એ કેન્સર માટેનો વ્યાપક શબ્દ છે જે લસિકા તંત્રના કોષોમાં શરૂ થાય છે. બે મુખ્ય પ્રકારો હોજકિન લિમ્ફોમા અને નોન હોજકિન લિમ્ફોમા (NHL) છે. બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના પ્રાણીશાસ્ત્ર વિભાગના વૈજ્ઞાનિકોએ ટી સેલ લિમ્ફોમા (રોગપ્રતિકારક સેલ કેન્સરનો એક પ્રકાર) માં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અભ્યાસ હાથ ધર્યો છે. આ અભ્યાસ આ પ્રકારના કેન્સરને પ્રોત્સાહન આપવા માટે લિસોફોસ્ફેટીડિક એસિડ (LPA) ની ભૂમિકા પ્રથમ વખત દર્શાવે છે.
લાયસોફોસ્ફેટીડિક એસેડ : બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના પ્રાણીશાસ્ત્ર વિભાગના વૈજ્ઞાનિકોના જણાવ્યા અનુસાર, ટી સેલ લિમ્ફોમાને વધારવામાં એલપીએની ભૂમિકા અને ટી સેલ લિમ્ફોમાની ઉપચારાત્મક સારવારમાં એલપીએ રીસેપ્ટરની સંભવિત સંભવિતતાનું હજુ સુધી મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું નથી. લાયસોફોસ્ફેટીડિક એસિડ એ એક સરળ કુદરતી બાયોએક્ટિવ ફોસ્ફોલિપિડ્સ છે જે પેશીઓના સમારકામ, ઘાના ઉપચાર અને કોષના અસ્તિત્વમાં સામેલ છે. સામાન્ય શારીરિક પરિસ્થિતિઓ દરમિયાન, LPA ઘાના ઉપચાર, આંતરડાની પેશીઓની મરામત, રોગપ્રતિકારક કોષ સ્થળાંતર અને ગર્ભના મગજના વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જો કે, અંડાશયના કેન્સર, સ્તન કેન્સર, પ્રોસ્ટેટ કેન્સર અને કોલોરેક્ટલ કેન્સરના કેસોમાં એલપીએ અને તેના રીસેપ્ટરના સ્તરમાં વધારો જોવા મળ્યો છે.
કોવિડ 19નું જોખમ : લિમ્ફોમાથી પીડિત દર્દીઓમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થવાને કારણે કોવિડ 19થી ચેપ લાગવાનું જોખમ વધારે હોય છે. તેથી તેઓ ઉચ્ચ જોખમ જૂથોમાં સામેલ છે કારણ કે, લિમ્ફોમાના પીડિતને જીવલેણ વાયરસનો શિકાર બનવું પડે છે. પરંતુ કોઈ પણ અભ્યાસમાં એ સાબિત થયું નથી કે, લિમ્ફોમા કે કેન્સર પીડિત લોકો પર વાયરસની સીધી અસર થાય છે. હોજકિન લિમ્ફોમા ઘણીવાર મટાડી શકાય છે. NHL નું પૂર્વસૂચન ચોક્કસ પ્રકાર પર આધારિત છે. કેન્સર એ કોઈ એક રોગ નથી પરંતુ તેની સાથે સંકળાયેલા રોગોનો સમૂહ છે. આપણા જનીનો, આપણી જીવનશૈલી અને આપણી આસપાસના વાતાવરણમાં ઘણી વસ્તુઓ કેન્સર થવાનું જોખમ વધારી કે ઘટાડી શકે છે.
રોગપ્રતિકારક તંત્ર સાથે ચેડાં : જે દર્દીઓ કેન્સરની સારવાર કરાવે છે તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ચેડાં કરવાં પડે છે, જેનાથી તેઓ કોરોનાવાયરસ સહિતના ચેપ માટે વધુ સંવેદનશીલ બને છે. અને હેમેટોલોજીકલ મેલીગ્નન્સી જેમ કે, એક્યુટ માયલોઈડ લ્યુકેમિયા (AML), લિમ્ફોમા અને માયલોમા ખાસ કરીને સંવેદનશીલ હોઈ શકે છે, કારણ કે આ કેન્સર રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડે છે.
કેન્સરની સારવાર : જો કોઈ વ્યક્તિની રોગપ્રતિકારક શક્તિ કીમોથેરાપી અથવા ઇમ્યુનોથેરાપી અથવા રેડિયેશન થેરાપી દ્વારા નબળી પડી જાય, તો આ સારવાર લઈ રહેલા દર્દીઓને SARS CoV 2 કોવિડ 19 વાયરસથી ચેપ લાગવાનું જોખમ વધી જાય છે. કન્સલ્ટન્ટ મેડિકલ, હેમેટો ઓન્કોલોજી, મેડિકેર હોસ્પિટલના ડો. ભાનુ પ્રકાશ કહે છે કે, જે દર્દીઓ સક્રિય કેન્સરની સારવાર લઈ રહ્યા નથી, તેઓએ પણ સાવધાની રાખવી જોઈએ, કારણ કે અગાઉની ઉપચારની અસર સામાન્ય રીતે લાંબી રહે છે.
સાવચેતી : લિમ્ફોમાના દર્દીઓએ કોવિડ 19 ચેપનું જોખમ ઘટાડવા માટે વધારાની સાવચેતી રાખવી જોઈએ. સામાન્ય નિવારક પગલાં ઉપરાંત, ભીડવાળી જગ્યાઓથી દૂર રહેવું, બિન જરૂરી મુસાફરી ટાળવી, તાણનું સ્તર ઘટાડીને રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો કરવો, પૂરતી ઊંઘ લેવી, મધ્યમ શારીરિક કસરત કરવી અને પૌષ્ટિક ખોરાક ખાવાથી મદદ મળશે. કન્સલ્ટન્ટ મેડિકલ ઓન્કોલોજિસ્ટ, કોન્ટિનેન્ટલ હોસ્પિટલના ડૉ. પી અવંતી, કહે છે કે, લિમ્ફોમાના કેટલાક દર્દીઓ માટે, સારવાર એ ચાલુ પ્રક્રિયા છે. આથી તે સુનિશ્ચિત કરવું જરૂરી છે કે, આ મુશ્કેલ સમયમાં તેમને બચાવવા માટે વધારાની સાવચેતીઓ લેવામાં આવે.
દર્દીઓની સંભાળ : નિષ્ણાતો કહે છે કે, લિમ્ફોમા પીડિતોના પરિવારના સભ્યો અને સંભાળ રાખનારાઓએ કોરોનાવાયરસને ઘરે લાવવાથી બચવા માટે યોગ્ય સાવચેતી અને વધારાની સાવચેતી રાખવી જોઈએ. તેઓએ દર્દીઓની સતત દેખરેખ રાખવી જોઈએ, દવાઓ અને અન્ય આવશ્યક પુરવઠોનો સ્ટોક કરવો જોઈએ, જે ઘણા અઠવાડિયા સુધી ટકી શકે છે. નાશ ન પામે તેવા ખોરાકનો સંગ્રહ કરવાથી બહાર જવાની આવર્તન ઘટાડી શકાય છે.
