હૈદરાબાદ: મેલેરિયા એક એવો રોગ છે જે હજુ પણ દર વર્ષે ઘણા લોકોના મોતનું કારણ બને છે. વરસાદની મોસમની શરૂઆત મેલેરિયા અને અન્ય મચ્છરજન્ય રોગો અથવા વેક્ટર-જન્ય રોગોનું જોખમ વધારે છે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં, સરકાર દ્વારા લોકોને આ રોગો અને તેનાથી બચવાના અલગ-અલગ ઉપાયો વિશે જાગૃત કરવા અને આ દિશામાં પ્રયાસો કરવા પ્રેરિત કરવા માટે અનેક માસિક અને સાપ્તાહિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. સરકારનો આવો જ એક પ્રયાસ છે “રાષ્ટ્રીય મેલેરિયા વિરોધી મહિનો”.
મેલેરિયા વિરોધી મહિનો મનાવવામાં આવે છે: મેલેરિયાના દર્દીઓને શોધવા અને આ રોગના ફેલાવાને રોકવા માટે દરેક શક્ય પ્રયત્નો કરવા માટે દર વર્ષે 1 જૂનથી 30 જૂન સુધી રાષ્ટ્રીય મેલેરિયા વિરોધી મહિનો મનાવવામાં આવે છે. આ પહેલ હેઠળ, સમગ્ર જૂન મહિનામાં મેલેરિયાના નિવારણ અને સારવાર માટે તમામ શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લોકોમાં જાગૃતિ ફેલાવવા માટે અનેક ઝુંબેશ હાથ ધરવામાં આવે છે. ઉપરાંત, આ પ્રસંગે, સંબંધિત સરકારી એકમો દ્વારા મચ્છરોને મારવા, તેમના લાર્વાને વધતા અટકાવવા અને આ રોગ પર દેખરેખ રાખવા જેવી ઝુંબેશ હાથ ધરવામાં આવે છે.
આ રોગને કારણે દર વર્ષે આટલા લોકોના મૃત્યુ થાય છે: મેલેરિયા હાલમાં ભારતમાં ત્રીજો સૌથી સામાન્ય રોગ માનવામાં આવે છે. જો કે આ રોગ ભારતમાં આખું વર્ષ જોવા મળે છે, પરંતુ ચોમાસા દરમિયાન તેનો પ્રકોપ વધી જાય છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) અનુસાર, દક્ષિણ પૂર્વ એશિયામાં મેલેરિયાના કુલ કેસોમાંથી 77 ટકા ભારતમાં જોવા મળે છે. વર્ષ 2021ના આંકડા અનુસાર ભારતમાં દર વર્ષે મેલેરિયાના લગભગ 2 મિલિયન કેસ નોંધાયા છે. હાલમાં, આ રોગને કારણે દર વર્ષે લગભગ 1000 મૃત્યુ થાય છે. દેશમાં મેલેરિયાના મોટાભાગના કેસો ઓરિસ્સા, છત્તીસગઢ, પશ્ચિમ બંગાળ, કર્ણાટક, ઝારખંડ, મધ્યપ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, આસામ, ગુજરાત અને રાજસ્થાન રાજ્યોમાંથી આવે છે.
2030 સુધીમાં દેશને મેલેરિયા મુક્ત બનાવવાનો સંકલ્પ: મેલેરિયાના ફેલાવાને અસરકારક રીતે અટકાવી શકાય છે, પરંતુ વ્યક્તિગત, સામાજિક અને સરકારી પ્રયત્નોના અભાવ, સુવિધાઓનો અભાવ અને અન્ય ઘણા કારણોને લીધે આવું થઈ રહ્યું નથી. ભારતના મોટાભાગના ગ્રામીણ/દૂરના વિસ્તારોમાં મેલેરિયાને મુખ્ય આરોગ્ય સમસ્યા ગણવામાં આવે છે. ભારત સરકારે વર્ષ 2030 સુધીમાં દેશને મેલેરિયા મુક્ત બનાવવાનો સંકલ્પ હાથ ધર્યો છે અને આ પહેલ માટે વિવિધ કાર્યક્રમો અને ઝુંબેશનું આયોજન કરે છે. આ અભિયાનમાં, રાષ્ટ્રીય મેલેરિયા વિરોધી મહિના અંતર્ગત સરકારી એકમો અને સરકારી અને બિન-સરકારી સંસ્થાઓ દ્વારા દરેક રાજ્ય, શહેર, નગર અને ગામમાં વિવિધ પ્રકારના જાગૃતિ, સફાઈ અને દેખરેખના કાર્યક્રમો ચલાવવામાં આવે છે.
અનેક કાર્યક્રમો ભારત સરકાર દ્વારા: 1953 થી, રાષ્ટ્રીય મેલેરિયા નિયંત્રણ કાર્યક્રમ (NMCP), રાષ્ટ્રીય મેલેરિયા નાબૂદી કાર્યક્રમ (NMEP-1958), રાષ્ટ્રીય વેક્ટર બોર્ન ડિસીઝ કંટ્રોલ પ્રોગ્રામ (NVBDCP) અને રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ આરોગ્ય મિશન જેવા અનેક કાર્યક્રમો ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યા છે. મેલેરિયા અને અન્ય વેક્ટરજન્ય રોગોનું નિયંત્રણ. આ કાર્યક્રમો હેઠળ, ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં મચ્છરના લાર્વાઓને વધતા અટકાવવા માટે સફાઈ, મચ્છરો અને તેમના લાર્વાને નષ્ટ કરવા માટે રાસાયણિક છંટકાવ, આ રોગ પ્રત્યે વધુ સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં દર્દીઓ અને તેમની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ અને સમયસર તપાસ અને સારવાર આપવાના પ્રયાસો. હાથ ધરવામાં આવે છે.
આ મહિનામાં સૌથી વધું કેસ: ભારતના મોટા ભાગના ભાગોમાં જુલાઈથી નવેમ્બર દરમિયાન મેલેરિયાનો સૌથી વધુ ફેલાવો જોવા મળે છે. હકીકતમાં, જૂનમાં, મોટાભાગના રાજ્યોમાં ચોમાસાના આગમનની સાથે, વરસાદની મોસમમાં મચ્છરોનો પ્રજનન અને પ્રકોપ વધે છે, સમયસર પ્રયત્નો કરવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે જેથી કરીને વધુને વધુ લોકોને મેલેરિયા અને અન્ય વેક્ટરથી બચાવી શકાય. જન્મજાત રોગો.
મેલેરિયા તાવ એ એક પ્રકારનો ચેપી રોગ છે: જે માદા એનોફિલિસ મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. આ માદા મચ્છરમાં પ્લાઝમોડિયમ જીનસના પ્રોટોઝોઆ નામનું બેક્ટેરિયમ જોવા મળે છે, જે મચ્છર કરડતાની સાથે જ વ્યક્તિના શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે. આ બેક્ટેરિયમ લીવર અને રક્ત કોશિકાઓને ચેપ લગાડે છે અને વ્યક્તિને બીમાર બનાવે છે, અને જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો, આ રોગ ખૂબ જ ગંભીર અસરો બતાવી શકે છે અને તે સમયે ઘાતક પણ બની શકે છે. પાંચ પ્રકારના મેલેરિયા પરોપજીવીઓ છે, અને વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં વિવિધ મેલેરિયા પરોપજીવીઓનો પ્રકોપ જોવા મળે છે. આ પરોપજીવીઓ છે:
- પ્લાઝમોડિયમ ફાલ્સીપેરમ.
- પ્લાઝમોડિયમ વિવેક્સ.
- પ્લાઝમોડિયમ ઓવેલ.
- પ્લાઝમોડિયમ મેલેરિયા.
- પ્લાઝમોડિયમ નોલેસી.
મેલેરિયા રોગ સૌથી વધું કોને અસર કરે છે: ભારતમાં શોધાયેલ મેલેરિયાના લગભગ અડધા કેસો પ્લાઝમોડિયમ ફાલ્સીપેરમ (પી. ફાલ્સીપેરમ) દ્વારા થાય છે, જે મેલેરિયાનું એક જટિલ સ્વરૂપ છે. જો તેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે ગંભીર અસરો ઉપરાંત દર્દી માટે ઘાતક પણ બની શકે છે. મેલેરિયા રોગ નાના બાળકો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓને વધુ નુકસાન પહોંચાડે છે, ઉદાહરણ તરીકે, જે બાળકોને મેલેરિયાનો ગંભીર એપિસોડ થયો હોય તેમને શીખવાની અક્ષમતા અથવા કાયમી ન્યુરોલોજીકલ નુકસાન થઈ શકે છે. બીજી બાજુ, જો સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં મેલેરિયા થાય છે, તો એનિમિયા, પેરીનેટલ મૃત્યુદર અને બાળકનું ઓછું જન્મ વજન જેવી સમસ્યાઓ જોઈ શકાય છે.
આ પણ વાંચો:
