ન્યુઝ ડેસ્ક: જ્યારે પણ સુગંધની વાત કરવામાં આવે છે, ત્યારે કસ્તુરીની સુગંધનો ઉલ્લેખ ચોક્કસપણે થાય છે. વિશ્વના સૌથી કિંમતી અને દુર્લભ પ્રાણી ઉત્પાદનોમાં ગણના પામેલ કસ્તુરીનો ઉપયોગ માત્ર અત્તર બનાવવા માટે જ નહીં પરંતુ દવા તરીકે પણ થાય છે. આયુર્વેદમાં દવાના રૂપમાં તેના અનેક ફાયદાઓ જણાવવામાં આવ્યા છે. તેની મજબૂત અને મોહક સુગંધને કારણે, તેનો ઉપયોગ ઘણા પ્રકારના પરફ્યુમ, અત્તર અને સૌંદર્ય ઉત્પાદનોમાં થાય છે.
આ પણ વાંચો: નવજાત શિશુ અને તેમના પરિવારની મુલાકાત લેતા પહેલા આ બાબતોનું રાખો ખ્યાલ
કસ્તુરીના ફાયદાઃ આયુર્વેદમાં કસ્તુરીને ઔષધ કહેવામાં આવે છે અને તે ખૂબ જ ઉપયોગી માનવામાં આવે છે. આયુર્વેદ અનુસાર, કસ્તુરી અનેક પ્રકારની સામાન્ય અને જટિલ શારીરિક સમસ્યાઓથી બચવામાં મદદ કરી શકે છે. કસ્તુરી એ એવો દુર્લભ પદાર્થ છે, જે ચોક્કસ જાતિના નર હરણમાંથી મેળવવામાં આવે છે. તે જ સમયે, રંગોના આધારે તેના ત્રણ પ્રકારો કપિલ વર્ણ, પિંગલ વર્ણ અને કૃષ્ણ વર્ણ માનવામાં આવે છે. જે ભારત અને નેપાળ સહિત વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં જોવા મળે છે.
આયુર્વેદમાં કસ્તુરીના ફાયદાઃ મુંબઈના આયુર્વેદિક ચિકિત્સક ડૉ.મનીષા કાળે કહે છે કે, આયુર્વેદમાં કસ્તુરીને અનેક રોગોની સારવારમાં ઉપયોગી માનવામાં આવે છે. તેની વોર્મિંગ અસર છે અને તેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે વાત, પિત્ત અને કફ સંબંધિત સમસ્યાઓને દૂર કરવા માટે થાય છે. તેણી જણાવે છે કે, કસ્તુરી કામેચ્છા વધારનાર, ધાતુ પરિવર્તક, આંખો માટે ફાયદાકારક, મોઢાના રોગ, મૂર્છા, વાટ, ત્રિષા, મૂર્છા, ઉધરસ, ઝેર અને શરદીનો નાશ કરનાર માનવામાં આવે છે. તે માત્ર શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ (immunity system) વધારવામાં મદદ જ નથી કરતી પરંતુ સામાન્ય ચેપ જેવા કે શરદી, તાવ, ખીલ જેવી ત્વચાની સમસ્યાઓ, ત્વચા પર અકાળે વૃદ્ધત્વની અસર અને ત્વચામાં ગ્લોના અભાવને પણ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
આ ઉપરાંત તેનો ઉપયોગ (benefits of musk) કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગો, પુરુષોમાં જાતીય સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત રોગો, સ્ત્રીઓમાં ગર્ભાશયના અમુક રોગો, સ્થૂળતા, લાંબી ઉધરસ, પુરુષોમાં નબળાઈ, શ્વાસની દુર્ગંધ અને કમળો સહિત અનેક રોગોની રોકથામ માટે દવાઓમાં થાય છે. આટલું જ નહીં, આંખોની રોશની વધારવા, દાંતના દુખાવા અને કાળી ઉધરસમાં પણ તે ખૂબ જ ઉપયોગી માનવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો: જાણો મમ્મી બર્નઆઉટના લક્ષણો અને તેની સાથે કઈ રીતે કરવો વ્યવહાર
નિયંત્રિત ઉપયોગ કરવો: ડૉ. મનીષા કહે છે કે, કસ્તુરીનો ઉપયોગ ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવ્યા મુજબ જ થવો જોઈએ તે ખૂબ જ જરૂરી છે, કારણ કે જો તેનું વધુ માત્રામાં સેવન કરવામાં આવે તો તે આ ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. તેણી કહે છે કે, ગરમ હવામાનમાં તેનું સેવન ટાળવું જોઈએ. આ સિવાય તેને વધુ પ્રમાણમાં ખાવાથી અથવા તેની વધુ ગંધ લેવાથી ચહેરાનો રંગ બદલાઈ શકે છે. આટલું જ નહીં, આમ કરવાથી મગજ અને દાંત સહિત શરીરના બીજા ઘણા ભાગોને પણ નુકસાન થઈ શકે છે.
ડૉક્ટરની સલાહ જરૂરી છે: ડો. મનીષાએ જણાવ્યું કે, આયુર્વેદમાં લતા કસ્તુરી અથવા અન્ય પ્રકારની કસ્તુરીનો પણ ઉલ્લેખ છે, જે અન્ય પ્રાણીઓ અથવા છોડમાંથી મેળવવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં, તેમની સુગંધના આધારે તેમને કસ્તુરી નામ આપવામાં આવ્યું છે. જો કે તેમાંથી કેટલાકનો ઉપયોગ આયુર્વેદમાં (musk In Ayurveda) દવા તરીકે પણ કરવામાં આવે છે, પરંતુ કાળિયારમાંથી મેળવેલી કસ્તુરીને વાસ્તવિક કસ્તુરી માનવામાં આવે છે. કાળિયારમાંથી કસ્તુરીના ફાયદાનો ઉલ્લેખ આયુર્વેદ તેમજ યુનાની દવામાં જોવા મળે છે. કોઈપણ રોગ અથવા વિશેષ સ્થિતિની સારવાર માટે જડીબુટ્ટીઓ અથવા દવાઓનો ઉપયોગ હંમેશા ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ કરવો જોઈએ. તેણી કહે છે કે, મેડિકલ મોડ ગમે તે હોય, તબીબી સલાહ વિના કોઈપણ પ્રકારની દવાઓ અથવા ઔષઘીઓ લેવાથી સ્વાસ્થ્ય પર ઘણી વિપરીત અસરો થઈ શકે છે.
