હૈદરાબાદ: આપણા હિંદુ ધર્મ ગ્રંથોમાં એક નહીં પરંતુ અનેક એકાદશીઓનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. દરેક એકાદશી વ્રતનું પોતાનું વિશેષ મહત્વ છે. આ ક્રમમાં દર વર્ષે અષાઢ માસના કૃષ્ણ પક્ષમાં આવતી એકાદશીને યોગિની એકાદશી કહે છે. તેના વ્રત અને અનુષ્ઠાન વિશે કહેવામાં આવે છે કે જો આ દિવસની પૂજા કરવાથી ભગવાન વિષ્ણુ પ્રસન્ન થાય છે તો પૂજા કરનારના જીવનના જાણ્યે-અજાણ્યે તમામ પાપો નાશ પામે છે. આ સાથે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા અને ઉપવાસ કરનારાઓ પર વિશેષ કૃપા રહે છે.
પારણ 15 જૂન કરવામાં આવશે: કહેવાય છે કે, યોગિની એકાદશીના ઉપવાસ અને પૂજા કરવાથી સાધકને જીવનમાં ધનની સાથે મોક્ષ પણ મળે છે. આ વર્ષે યોગિની એકાદશીનું વ્રત આજે કરવામાં આવશે. 14 જૂન, 2023 ના રોજ, ભક્તો ઉપવાસ અને પૂજા કરશે, જ્યારે પારણ 15 જૂન, ગુરુવારે કરવામાં આવશે.
શુભ સમય: હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ, એકાદશી તિથિ 13 જૂને સવારે 09:28 વાગ્યે શરૂ થાય છે અને 14 જૂને સવારે 08:28 વાગ્યે સમાપ્ત થાય છે. પરંતુ ઉદય તિથિ અનુસાર યોગિની એકાદશીનું વ્રત 14 જૂને જ કરવામાં આવશે.
યોગિની એકાદશી વ્રતનું મહત્વ: તમને જણાવી દઈએ કે યોગિની એકાદશીનું વ્રત કરવાથી માત્ર જાણ્યે-અજાણ્યે થયેલા પાપોનો નાશ થતો નથી, પરંતુ કોઈ સંત, મહાત્મા અથવા વ્યક્તિ દ્વારા આપવામાં આવેલા શ્રાપનો પણ નાશ થાય છે. કેટલાક લોકો માને છે કે યોગિની એકાદશીનું વ્રત કલ્પતરુ જેવું જ છે, ઉપવાસ અને પૂજા કરવાથી તમામ પ્રકારની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.
- યોગિની એકાદશી પછી જ દેવશયની એકાદશીનું વ્રત કરવામાં આવે છે, ત્યારબાદ ભગવાન વિષ્ણુ ચાર મહિના સુધી યોગ નિદ્રામાં જાય છે અને આ દિવસો દરમિયાન ભગવાન શિવ સૃષ્ટિનું નિયંત્રણ કરે છે અને તમામ શુભ કાર્યો પ્રતિબંધિત છે.
આ રીતે પૂજા કરો: યોગિની એકાદશીના દિવસે સૂર્યોદય પહેલા સ્નાન અને ધ્યાન કરીને અને સૂર્યને જળ ચડાવીને દિવસની શરૂઆત કરો. તે પછી તમારા વ્રતની શરૂઆત કરો અને સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરીને ભગવાન વિષ્ણુનું ધ્યાન કરો. તમારા ઘર અથવા નજીકના મંદિરમાં જઈને પૂજા પદ્ધતિ અનુસાર કલશ સ્થાપિત કરો અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા શરૂ કરો. કથા પૂર્વે કલશ સમક્ષ ફૂલ, અક્ષત, રોલી, અત્તર, તુલસી દળ વગેરે અર્પણ કરીને ભગવાનનું આહ્વાન કરવું. આ સાથે તાજા મોસમી ફળો અને દૂધમાંથી બનેલી મીઠાઈઓનો આનંદ લો. ત્યારપછી મૂર્તિ કે ચિત્રની પૂજા કરતી વખતે ધૂપ-દીપ પ્રગટાવી વ્રત કથાનું પાઠ કરવું જોઈએ. ત્યારબાદ 'ઓમ નમો ભગવતે વાસુદેવાય નમઃ' મંત્રનો 108 વાર જાપ કરવો જોઈએ. અંતે, વિષ્ણુજીની આરતી ગાઈને પૂજા કાર્ય સમાપ્ત કરો અને પછી દરેકને પ્રસાદ વહેંચો.
યોગિની એકાદશી વ્રતની કથા: પ્રાચીન સમયમાં અલકાપુરીમાં રાજા કુબેરના મહેલમાં હેમ નામનો માળી રહેતો હતો. તેમનું કામ રાજા કુબેરની પૂજા માટે ફૂલ લાવવાનું હતું. તે ફૂલનો ઉપયોગ ભગવાન શિવની પૂજા માટે કરવામાં આવતો હતો. તે દરરોજ માનસરોવરથી ફૂલ લાવીને રાજાને આપતા. એક દિવસની વાત હતી કે આ કામ કરવાને બદલે તે પોતાની પત્ની સાથે છૂટથી ફરવા લાગ્યો, જેના કારણે તેને ફૂલ લાવવામાં મોડું થયું. આ કારણથી રાજા કુબેર ગુસ્સે થયા અને તેમને રક્તપિત્ત થવાનો શ્રાપ આપ્યો.
- કહેવાય છે કે શ્રાપની અસરથી તે માળી કોળીયો બની ગયો અને અહીં-તહીં ફરવા લાગ્યો. આમ કરતાં કરતાં એક દિવસ માળી માર્કંડેય ઋષિના આશ્રમમાં પહોંચી ગયો. આથી માર્કંડેય ઋષિએ પોતાની તપસ્યાથી માખીની વેદનાને સમજીને તેનો ઉપાય જણાવ્યો. તેથી જ તેણે તે માળીને યોગિની એકાદશીનું વ્રત રાખવા કહ્યું. વ્રત કરવાથી મળેલા લાભને કારણે માળીનો રક્તપિત્તનો અંત આવ્યો અને તેને મોક્ષ પ્રાપ્ત થયો.
ખાસ ધ્યાન આપો
- કોઈપણ એકાદશી વ્રત કરતા પહેલા ચોખા ન ખાવા જોઈએ.
- યોગિની એકાદશીના વ્રત દરમિયાન ભોજન અને મીઠાનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
- આ દિવસે ગુસ્સાને શાંત રાખવો જોઈએ અને કોઈની સાથે ખોટું ન બોલવું જોઈએ.
- આ દિવસે ભૂલથી પણ માંસ અને શરાબ ઘરમાં ન લાવવું જોઈએ અને પ્રયાસ કરવો જોઈએ કે પરિવારમાં કોઈ તેનું સેવન ન કરે.
આ પણ વાંચો:
