નવી દિલ્હી: મે 2023ના પ્રથમ સપ્તાહથી સાંપ્રદાયિક હિંસાથી ઘેરાયેલા મણિપુરમાં રાહત અને પુનર્વાસ માટે બનેલી સમિતિઓને બે મહિનામાં રિપોર્ટ ફાઈલ કરવાનો ઓર્ડર કર્યો છે. આ દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે મણિપુરમાં મહિલાઓ પર થયેલી હિંસા એ એટ્રોસિટી છે. ઑગસ્ટ 7ની કાર્યવાહીની ઑર્ડર શીટ મુજબ સર્વોચ્ચ અદાલતે પડસાલગીકરને મણિપુરમાં સંઘર્ષ દરમિયાન હિંસા (જાતીય હિંસા સહિત)ના ગુનેગારો સાથે અમુક પોલીસ અધિકારીઓની મિલીભગતના આરોપોની તપાસ કરવા જણાવ્યું છે.
પેનલ્સ: દત્તાત્રય પડસાલગીકર, ભૂતપૂર્વ નાયબ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અને મહારાષ્ટ્રના ભૂતપૂર્વ પોલીસ મહાનિર્દેશક (ડીજીપી), અને ત્રણ નિવૃત્ત મહિલા હાઈકોર્ટ ન્યાયાધીશોની ઉચ્ચ સત્તાવાળી સમિતિને મણિપુરમાં રાહત અને પુનર્વસન માટેના પગલાની તપાસ અને અસરકારકતા પર તેમના અહેવાલો સબમિટ કરવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું.
કેન્દ્ર, રાજ્ય સહકાર માટે: કેન્દ્ર સરકાર અને રાજ્ય સરકાર આ તપાસ હાથ ધરવા માટે જરૂરી કોઈપણ સહાય પૂરી પાડશે. તારણો આ કોર્ટમાં રિપોર્ટના રૂપમાં સબમિટ કરવામાં આવશે તેવું આદેશમાં જણાવ્યું હતું. અગાઉ, મણિપુરી મહિલાઓની નગ્ન પરેડના વિડિયોના સંબંધમાં, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે તે 'વિઝ્યુઅલ્સથી ખૂબ જ વ્યથિત છે' અને મીડિયામાં જે ચિત્રિત કરવામાં આવ્યું હતું તે ગંભીર બંધારણીય ઉલ્લંઘન અને માનવ અધિકારોના ઉલ્લંઘનને દર્શાવે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે પીડા વ્યક્ત કરી: ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડી વાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે મણિપુરમાં સાંપ્રદાયિક ઝઘડા દરમિયાન મહિલાઓને જે રીતે જાતીય હિંસાનો ગંભીર કૃત્યો આધિન કરવામાં આવે છે તેના પર વ્યથા વ્યક્ત કરી હતી. ન્યાયાધીશ જે બી પારડીવાલા અને મનોજ મિશ્રાની પણ બનેલી બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે મહિલાઓને જાતીય અપરાધો અને હિંસાનો ભોગ બનાવવી સંપૂર્ણપણે અસ્વીકાર્ય છે અને તે ગૌરવ, વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતા અને સ્વાયત્તતાના બંધારણીય મૂલ્યોનું ગંભીર ઉલ્લંઘન છે જે તમામ મૂળભૂત અધિકારો બંધારણનો ભાગ III હેઠળ સુરક્ષિત છે.
પડસલગીકર શું કરશે?: પદસલગીકર મહિલાઓ સામેના ઓછામાં ઓછા 12 કેસોમાં સીબીઆઈ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવનારી તપાસની દેખરેખ રાખશે જે કેન્દ્રએ સ્વીકાર્યું હતું કે કેન્દ્રીય એજન્સી દ્વારા તપાસ કરવામાં આવશે. તે હિંસાના સંબંધમાં રાજ્યમાં નોંધાયેલી 6,500 થી વધુ અન્ય FIRની તપાસ માટે મણિપુર સરકાર દ્વારા રચવામાં આવેલી 42 વિશેષ તપાસ ટીમો (SITs) પર પણ દેખરેખ અને દેખરેખ રાખશે.
'સર્વ-મહિલા સમિતિની ભૂમિકા': તેના 36 પાનાના આદેશમાં, સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે ત્રણ ભૂતપૂર્વ હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશોની સર્વ-મહિલા સમિતિ મહિલાઓ વિરુદ્ધ હિંસાના સ્વરૂપની તપાસ કરશે, જે રાહત શિબિરોમાં ગૌરવની સ્થિતિ સુનિશ્ચિત કરશે. વિસ્થાપિત વ્યક્તિઓ માટે વધારાના શિબિરો માટેના સૂચનો, હિંસાનો ભોગ બનેલાઓને વળતર અને વળતરની ચુકવણી, તેમજ રાહત શિબિરોમાં લોકોની શારીરિક અને માનસિક સુખાકારીની ખાતરી કરવી.
તથ્ય-શોધની આવશ્યકતા: સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે હિંસાનો ભોગ બનેલા લોકોએ તેમના સમુદાયને ધ્યાનમાં લીધા વિના ઉપચારાત્મક પગલાં પ્રાપ્ત કરવા જોઈએ અને હિંસાનો સ્ત્રોત ગમે તે હોય હિંસા આચરનારાઓને જવાબદાર ઠેરવવા જોઈએ. સાક્ષીના નિવેદનો સહિતના ગંભીર આરોપો છે જે દર્શાવે છે કે કાયદાનું અમલીકરણ કરનારી તંત્ર હિંસા પર અંકુશ રાખવામાં અયોગ્ય છે અને અમુક પરિસ્થિતિઓમાં, ગુનેગારો સાથે સાંઠગાંઠ છે. આવા આરોપો માટે ઉદ્દેશ્યપૂર્ણ હકીકત-શોધની જરૂર છે તેમ કોર્ટે કહ્યું જણાવ્યું હતું.
