ન્યુઝ ડેસ્ક: દેશમાં આઝાદીના 75 વર્ષની ઉજવણીને લઈને હર ઘર તિરંગા અભિયાન (har ghar tiranga campaign) શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. ત્યારે આજે આપણે જાણીશું કે, શું હતા આ આઝાદી પાછળના તથ્યો, કે જેનું એક નામ છે ઓગસ્ટ ક્રાંતિ, 'ઓગસ્ટ ક્રાંતિ' આંદોલન 9 ઓગસ્ટ 1942ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, તેથી તેને ઓગસ્ટ ક્રાંતિ પણ કહેવામાં આવે છે. આ આંદોલન મુંબઈના એક પાર્કથી શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેનું નામ ઓગસ્ટ ક્રાંતિ મેદાન હતું. આઝાદીની આ છેલ્લી ચળવળ (last freedom movement) શરૂ કરવા પાછળ એક ખાસ કારણ પણ હતું. હકીકતમાં, જ્યારે બીજું વિશ્વ યુદ્ધ શરૂ થયું, ત્યારે અંગ્રેજોએ ભારતની આઝાદીના બદલામાં ભારતનો ટેકો માંગ્યો હતો. ભારતનો ટેકો લીધા પછી પણ, જ્યારે અંગ્રેજોએ ભારતને સ્વતંત્ર બનાવવાનું વચન પાળ્યું નહીં, ત્યારે મહાત્મા ગાંધીએ અંગ્રેજો સામે છેલ્લું યુદ્ધ જાહેર કર્યું. આ જાહેરાતથી બ્રિટિશ સરકારમાં ગભરાહટનું વાતાવરણ સર્જાયું હતું.
આ પણ વાંચો: Vice President Election 2022: જાણો કેવી રીતે થાય છે આ ચૂંટણી, કોણ કરી શકે છે મતદાન
'ઓગસ્ટ ક્રાંતિ'નો ઈતિહાસ: 9 ઓગસ્ટ 1942ના રોજ ક્રાંતિની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, જેના કારણે 9 ઓગસ્ટને ઓગસ્ટ ક્રાંતિ (August kranti)દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેની પાછળનો ઈતિહાસ એ છે કે, 4 જુલાઈ 1942ના રોજ ઈન્ડિયન નેશનલ કોંગ્રેસે (Indian National Congress) એક ઠરાવ પસાર કર્યો હતો કે, જો હવે અંગ્રેજો ભારત નહીં છોડે તો તેમની સામે દેશવ્યાપી પાયા પર સવિનય અસહકારની ચળવળ શરૂ કરવામાં આવશે. જો કે, આ પ્રસ્તાવને લઈને પાર્ટી પણ બે જૂથોમાં વહેંચાઈ ગઈ. કોંગ્રેસના કેટલાક લોકો આ પ્રસ્તાવના પક્ષમાં ન હતા. જેના કારણે કોંગ્રેસના નેતા ચક્રવર્તી ગોપાલાચારીએ પાર્ટી છોડી દીધી હતી, એટલું જ નહીં, પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ અને મૌલાના આઝાદ પણ આ પ્રસ્તાવને લઈને ગુસ્સામાં હતા પરંતુ તેઓએ ગાંધીજીના આહ્વાન પર તેને સમર્થન આપવાનું નક્કી કર્યું.
આ પણ વાંચો: શું તમે જાણો છો ? ભારતીય ત્રિરંગાનો 6 વખત બદલાયો છે રંગ
ભારત છોડો આંદોલનનો ઠરાવ: નેતાઓએ તે જ સમયે, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ, ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ, અશોક મહેતા અને જયપ્રકાશ નારાયણ જેવા નેતાઓએ પણ આ આંદોલનને ખુલ્લું સમર્થન આપ્યું હતું, પરંતુ કોંગ્રેસ પાર્ટી મુસ્લિમ લીગ, કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ ઈન્ડિયા અને હિન્દુ મહાસભા સહિતના અન્ય પક્ષોને સાથે લાવવામાં સફળ થઈ શકી નથી. તેમણે આ આંદોલનનો વિરોધ કર્યો હતો. 8 ઓગસ્ટ 1942ના રોજ અખિલ ભારતીય કોંગ્રેસ સમિતિના બોમ્બે અધિવેશનમાં 'ભારત છોડો આંદોલન' (Quit India Movement) એટલે કે 'ઓગસ્ટ ક્રાંતિ'નો ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ ઠરાવમાં દેશની આઝાદી માટે શક્ય તેટલા વ્યાપક સ્તરે અહિંસક માર્ગો પર સામૂહિક સંઘર્ષ શરૂ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. ઠરાવ પસાર થયા પછી, ગાંધીએ તેમના ભાષણમાં કહ્યું: “ એક મંત્ર છે, એક ટૂંકો મંત્ર જે હું તમને આપું છું. તમે તેને તમારા હૃદયમાં છાપો અને તમારા દરેક શ્વાસને તેની અભિવ્યક્તિ આપો. મંત્ર છે 'કરો યા મરો'. અમે કાં તો મુક્ત થઈશું અથવા પ્રયાસમાં મરી જઈશું." "ભારત છોડો" અને "કરો અથવા મરો" (do or die) એ ભારત છોડો ચળવળ દરમિયાન ભારતીય લોકોની લડાઈ બની હતી.
