નવી દિલ્હી: સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે રાજ્યોમાં નાયબ મુખ્યપ્રધાનોની નિમણૂકની કાર્યવાહી પર પ્રશ્ન કરતી અરજીને ફગાવી દીધી હતી. ઉલ્લેખનીય છે કે, વિવિધ રાજ્યોમાં નાયબ મુખ્યપ્રધાનની નિમણૂક વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પીઆઈએલ દાખલ કરવામાં આવી હતી. અરજી અનુસાર બંધારણ હેઠળ કોઈ જોગવાઈ ન હોવા છતાં, વિવિધ રાજ્ય સરકારો દ્વારા નાયબ મુખ્યપ્રધાનોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. બંધારણની કલમ 164 માત્ર મુખ્યપ્રધાનોની નિમણૂક માટે જ જોગવાઈ કરે છે.
મોટો ચુકાદો : અરજીકર્તા અનુસાર બંધારણમાં નાયબ મુખ્યપ્રધાન માટે કોઈ પદ નિર્ધારિત નથી. આ બંધારણની કલમ 14 (સમાનતાના અધિકાર)નું ઉલ્લંઘન છે. અરજીમાં આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો છે કે નાયબ મુખ્યપ્રધાનની નિમણૂક ખોટી ધારણા ઊભી કરે છે. આવી નિમણૂક કરવાના આધારે પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. આ અરજી પર કોર્ટે આજે મોટો ચુકાદો આપ્યો છે.
બંધારણીય જોગવાઈનું ઉલ્લંઘન કરતું નથી : ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) ડૉ. ધનંજય યશવંત ચંદ્રચુડની અધ્યક્ષતાવાળી બેન્ચે કેન્દ્ર સરકાર સામે જાહેર રાજકીય પક્ષ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી PIL ધ્યાને લેવા ઈનકાર કર્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટમાં દાખલ કરાયેલી PILમાં રાજ્યોમાં નાયબ મુખ્યપ્રધાનોની નિમણૂકની પ્રથા પર પ્રશ્નો કરવામાં આવ્યા છે. પીઆઈએલને ફગાવી દેતા સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, 'ડેપ્યુટી સીએમ ધારાસભ્ય અને મંત્રી હોય છે અને આ રીતે આ પદ કોઈ બંધારણીય જોગવાઈનું ઉલ્લંઘન કરતું નથી.' તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જો તમે કોઈને ડેપ્યુટી સીએમ કહો છો, તો પણ તે મંત્રીનો સંદર્ભ છે.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં દલીલ : અરજદાર પબ્લિક પોલિટિકલ પાર્ટીના વકીલે સુપ્રીમ કોર્ટમાં દલીલ કરી હતી કે વિવિધ રાજ્યોમાં નાયબ મુખ્યપ્રધાનની નિમણૂક કરીને અધિકારીઓ ખોટો દાખલો બેસાડી રહ્યા છે, ડેપ્યુટી સીએમની નિમણૂકનો આધાર શું છે? આ ભારતીય બંધારણની કલમ 14નો ભંગ છે. અરજદારે નિર્દેશ માંગ્યો હતો કે આ SC સંબંધિત અધિકારીઓને યોગ્ય નિર્દેશો અને આદેશો આપે.
વરિષ્ઠ નેતાઓને સ્થાન આપવા માટે નિમણૂક : તમને જણાવી દઈએ કે, રાજ્યના મુખ્યપ્રધાનોની મદદ કરવા અને કેબિનેટમાં ગઠબંધનના વરિષ્ઠ નેતાઓને સ્થાન આપવા માટે નાયબ મુખ્યપ્રધાનની નિમણૂક કરવામાં આવે છે. કેટલાક રાજ્યોમાં એકથી વધુ નાયબ મુખ્યપ્રધાનો છે જ્યારે કેટલાકમાં એક પણ નથી. આંધ્ર પ્રદેશમાં પાંચ છે જે ભારતના દરેક રાજ્યો કરતા વધુ છે.
