પ્રયાગરાજ: અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે એક આદેશમાં કહ્યું કે, અનુસૂચિત જાતિના વ્યક્તિ વિરુદ્ધ અજાણતા કરવામાં આવેલી જાતિગત ટીપ્પણી એ SC/ST એક્ટની કલમ 3(2)(5) હેઠળ ગુનો ગણાતો નથી. આ પ્રકારનો ગુનો ત્યારે જ ગણવામાં આવશે જ્યારે ટિપ્પણી કરનાર વ્યક્તિ જાણતી હોય કે જેની સામે અપશબ્દોનો ઉપયોગ કરી રહ્યો છે તે વ્યક્તિ અનુસૂચિત જાતિની છે. કોર્ટે અજાણતા જાતિવાદી ટિપ્પણી પર SC-ST એક્ટ હેઠળ ચાલી રહેલી કેસની કાર્યવાહીને રદ કરી દીધી છે. આ આદેશ જસ્ટિસ પ્રશાંત કુમારે દેહરાદૂનની રહેવાસી અલકા સેઠીની અરજી પર તેમના વકીલ અવનીશ ત્રિપાઠી, સરકારી વકીલ અને વિપક્ષના વકીલને સાંભળ્યા બાદ આપ્યો છે.
એસસી/એસટી એક્ટના કેસમાં સીઆરપીસીની કલમ 482 હેઠળ અરજીની જાળવણી અંગે વિરોધ પક્ષના વકીલ તરફથી કોઈ વાંધો ન હોવાને કારણે કોર્ટે કેસની સુનાવણી કરી. કોર્ટે સાથે એ પણ ટિપ્પણી કરી કે SC/ST કાયદાને નબળાને અત્યાચારથી બચાવવા માટે બનાવવામાં આવ્યો છે. પરંતુ આ કાયદાનો દુરુપયોગ અંગત વેર કે સ્વાર્થ માટે કે પોતાની સુરક્ષા માટે થઈ રહ્યો છે.
કોર્ટે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટે ભજનલાલ કેસમાં CRPCની કલમ 482 અંતર્ગત શક્તિનો ઉપયોગ કરવા માટે માર્ગદર્શિકા બાહર પાડી છે. આ મુજબ, જો પ્રથમ દૃષ્ટિએ ગુનો બહાર ન આવે તો કોર્ટ કેસની કાર્યવાહીમાં હસ્તક્ષેપ કરી શકે છે.
અરજદારનો આરોપ છે કે જમીન માફિયા, મહેસૂલ અધિકારીઓ અને તત્કાલીન એસએચઓની મિલીભગતથી વેચાણ ખત દ્વારા ખરીદેલી જમીનની માપણી મેળવવા માટે ઓફિસના ધક્કા ખાવા માટે મજબુર કરવામાં આવ્યો હતો. બંને પક્ષકારોની હાજરીમાં માપણી કરવાના એસડીએમના આદેશ સામે એકાઉન્ટન્ટની મનસ્વી માપણીનો વિરોધ કરવા બદલ તેમને ખોટા કેસમાં ફસાવવામાં આવ્યો છે. પોલીસ સ્ટેશને તેની ફરિયાદ સાંભળી ન હતી અને એક દિવસ પછી એકાઉન્ટન્ટ વિરુદ્ધ ખોટી એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી.
જેના પર, કોર્ટે ડીજીપીને નિર્દેશ આપ્યો કે IGRS અને ડેશબોર્ડ પર કરવામાં આવેલી અરજદારની ફરિયાદોની તપાસ વરિષ્ઠ પોલીસ અધિક્ષક દ્વારા કરવામાં આવે અને આ તપાસ ચાર મહિનામાં પૂર્ણ કરવામાં આવે. કોર્ટે સહારનપુરના બિહારીગઢ પોલીસ સ્ટેશનમાં નોંધાયેલ SC/ST કેસને રદ કર્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે ચાર્જશીટ ખૂબ જ યાંત્રિક રીતે દાખલ કરવામાં આવી છે. ટ્રાયલ કોર્ટે સંજ્ઞાન લીધું હતું અને સમન્સ પણ પાઠવ્યા હતા.
કોર્ટે એફઆઈઆરને અરજદાર સાથે ઝપાઝપીથી બચવા બદલો હુમલો ગણાવી હતી. જ્યારે વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સ્થળ પર પહોંચ્યા ત્યારે મહેસૂલ અધિકારીઓને બાંધીને છોડી દેવામાં આવ્યા હતા તે અંગે પણ આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું હતું. કોર્ટે કહ્યું કે તે અવિશ્વસનીય છે કે કેવી રીતે એક પુરુષ અને સ્ત્રી આટલા લોકોને નિયંત્રિત કરી શકે અને બાંધી શકે અને જ્યારે વરિષ્ઠ અધિકારીઓ આવે ત્યારે તેમને છોડાવી શકે. નિઃશંકપણે આ કાયદાકીય પ્રક્રિયાનો દુરુપયોગ છે.
શું હતો મામલોઃ 18 ઓગસ્ટ 2023ના રોજ બપોરે સતપુરા ગામના એકાઉન્ટન્ટ નિરીક્ષણ કરી રહ્યા હતા. તે સમયે વિવાદ થયો હતો. અરજદાર દેહરાદૂનનો રહેવાસી છે. તેણે લોકેશ મિત્તલ પાસેથી જમીનનો દસ્તાવેજ કરાવ્યો હતો. ફાઇલિંગ નામંજૂર થયા પછી, સીમાંકનની માંગણી કરી, જેમાં વિલંબ થઈ રહ્યો હતો. જમીન માફિયાઓ તે જમીન કબજે કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા, જેના માટે એફઆઈઆર પણ નોંધવામાં આવી છે. એસડીએમ બેહતે બંને પક્ષકારોની હાજરીમાં સીમાંકનનો આદેશ આપ્યો હતો પરંતુ લેખપાલ જાણ કર્યા વિના એકલા સીમાંકન કરી રહ્યા હતા, જેના કારણે વિવાદ થયો હતો.
