আজি থ্ৰী ইডিয়টছত ভাইৰাছৰ দৰে স্মৰণীয় চৰিত্ৰত অভিনয় কৰা মুন্নাভাই এম বি বি এছৰ ড° আস্থানা বোমান ইৰাণীৰ ৬৩সংখ্যক জন্মদিন । বোমান ইৰাণীয়ে চিনেমাত অভিনয় কৰাৰ আগতে ওৱেটাৰ হিচাপে কাম কৰিছিল ।
কেৰিয়াৰৰ আৰম্ভণিৰে পৰাই বহু সংগ্ৰাম কৰি আহিছে বোমান ইৰাণীয়ে(Boman Irani Suffered From Dyslexia) । বোমান শৈশৱতে ডিছলেক্সিয়া নামৰ ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল । 'তাৰে জমীন পাৰ' চিনেমাখন আপুনি নিশ্চয় বহুবাৰ চাইছে । এই ছবিখনত মূল চৰিত্ৰ ঈশানো ডিছলেক্সিয়া নামৰ এই ৰোগতে আক্ৰান্ত, যিটো তেওঁৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে চিনাক্ত কৰিব পৰা নাছিল । ছবিখনত ঈশানৰ প্ৰতি তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃৰ মনোভাৱে হয়তো আপোনাক বহুত বিৰক্ত কৰিছিল, কিন্তু ইয়াৰ বাবে আপুনি সম্পূৰ্ণৰূপে তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃক দোষ দিব নোৱাৰে । এই ৰোগ চিনাক্ত কৰাটো কাৰো বাবে সহজ নহয় ।
বছৰ বছৰ ধৰি মনোবিজ্ঞানী, বিশেষ শিক্ষাবিদ আৰু জ্ঞান বিজ্ঞানীসকলে এই ৰোগৰ ওপৰত গৱেষণা কৰি আহিছে যাতে ইয়াক সঠিকভাৱে বুজিব পৰা যায় আৰু যাতে চিনাক্ত কৰিব পৰা যায় । কিন্তু কি হয় এই ডিছলেক্সিয়া? আজি আমি এই বিষয়ৰ ওপৰতে আলোচনা কৰিম-
ডিছলেক্সিয়া কি?
ডিছলেক্সিয়া হৈছে শিক্ষণ আৰু পঢ়াৰ সমস্যা, যাৰ ফলত ৩-৭ শতাংশ শিশুৰ এই ৰোগ হয় । এই শিশুসকলে এটা শব্দৰ শুদ্ধ বানান পঢ়িবলৈ আৰু ক’বলৈ অসুবিধা পায় । এনে হয় কাৰণ ডিছলেক্সিয়াত আক্ৰান্ত মগজুৰ যিকোনো তথ্য প্ৰক্ৰিয়াকৰণত অসুবিধা হয় । ইয়াত আখৰৰ লিখিত ৰূপ আৰু উচ্চাৰণৰ সম্পৰ্ক চিনাক্ত কৰাত অসুবিধাৰ বাবে আখৰ পঢ়াত সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়(What is Dyslexia) । শিশুৰ ক্ষেত্ৰত এয়া এক সাধাৰণ সমস্যা ।
ডিছলেক্সিয়াৰ ফলত পঢ়া, লিখা আৰু শব্দ গঠন কৰাত অসুবিধা হয় । এনে হয় কাৰণ মগজুৱে শব্দ বা আখৰ মিহলাই দিয়ে । ডিছলেক্সিয়া ৰোগী শিশুৱে প্ৰায়ে কথিত আৰু লিখিত শব্দ মনত পেলাব নোৱাৰে । ডিছলেক্সিয়া হোৱাৰ অৰ্থ এইটো নহয় যে আপোনাৰ সন্তানে আন শিশুতকৈ কম শিকিবলৈ সক্ষম । কিন্তু ভালকৈ পঢ়িব নোৱাৰাৰ বাবে বহু কথা বুজিবলৈ অসুবিধা হ’ব পাৰে ।
ভাৰতত ডিছলেক্সিয়া
ভাৰতত ডিছলেক্সিয়াৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ১৫% বুলি অনুমান কৰা হৈছে । টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়াৰ তথ্য অনুসৰি ২০১৩ চনৰ জানুৱাৰী মাহত স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত বিদ্যালয়ত প্ৰায় ২৩ কোটি শিশু আছিল । ১৫% হাৰৰ অৰ্থ হ’ল ভাৰতত ডিছলেক্সিয়া শিশুৰ সংখ্যা প্ৰায় ৩.৫ কোটি হ’ব পাৰে ।
ডিছলেক্সিয়াৰ প্ৰকাৰ
তলত ডিছলেক্সিয়াৰ প্ৰকাৰসমূহ উল্লেখ কৰা হ’ল –
১/ প্ৰাথমিক ডিছলেক্সিয়া (Primary Dyslexia)
ডিছলেক্সিয়াৰ আটাইতকৈ সাধাৰণ ৰূপটো হ’ল প্ৰাথমিক ডিছলেক্সিয়া(Types of dyslexia) । সাধাৰণতে ইয়াত আখৰ আৰু সংখ্যা চিনাক্তকৰণ, পঢ়া, গাণিতিক, জোখ-মাখ, সময়ৰ নিৰ্দেশনা বুজি পোৱা আৰু অন্যান্য কামৰ সমস্যা জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ সাধাৰণতে মগজুৰ বাওঁফালৰ দ্বাৰা কৰা হয় । বিশ্বৰ বিদ্যালয়ত সাধাৰণ পাঠদান পদ্ধতিত মগজুৰ প্ৰধান বাওঁফাল ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যাৰ ফলত ডিছলেক্সিয়া ৰোগী শিশুৰ পঢ়াত অসুবিধাৰ সৃষ্টি হয় ।
২/ মাধ্যমিক ডিছলেক্সিয়া (Secondary Dyslexia)
ভ্ৰূণৰ মগজুৰ বিকাশৰ (Developmental Dyslexia) সমস্যাৰ বাবে ডেভেলপমেণ্টেল ডিছলেক্সিয়া বা ছেকেণ্ডাৰী ডিছলেক্সিয়া হয় যাৰ ফলত শব্দ চিনাক্তকৰণ আৰু বানানত সমস্যাৰ সৃষ্টি হয় । সাধাৰণতে বয়সৰ লগে লগে অৱস্থাৰ অসুবিধা আৰু ভয়াৱহতা উন্নত হয় । শিশুৱে শৈশৱত ডিছলেক্সিক লক্ষণ দেখা দিব পাৰে কিন্তু উপযুক্ত নিৰ্দেশনা দিলে কলেজত প্ৰদৰ্শন উন্নত হ’ব পাৰে । এনে শিশু সাধাৰণতে ধ্বনিবিজ্ঞানত ভাল ।
৩/ ট্ৰমা ডিছলেক্সিয়া (Trauma Dyslexia)
মগজুৰ কোনো গুৰুতৰ ৰোগ বা আঘাতৰ ফলত ট্ৰমা ডিছলেক্সিয়া হয় । স্থায়ী ফ্লু, চৰ্দি বা কাণৰ সংক্ৰমণৰ ফলত শ্ৰৱণ ক্ষমতা হেৰুৱাৰ বাবে সৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ লক্ষণ দেখা দিব পাৰে। ইয়াত শিশুৱে শব্দৰ শব্দ শুনিব নোৱাৰে, গতিকে কথা কোৱা, বানান আৰু শব্দ পঢ়িবলৈ শিকাত অসুবিধা হয় । বয়সস্থ শিশু বা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ট্ৰমেটিক ডিছলেক্সিয়া নামৰ মগজুৰ ৰোগ হয় যিয়ে তেওঁলোকৰ ভাষা বুজি পোৱাৰ ক্ষমতাত প্ৰভাৱ পেলায়। এই লোকসকলে সাধাৰণতে ষ্ট্ৰোকৰ আগতে শব্দ পঢ়া, লিখা আৰু বানান কৰাটো ভালেই থাকে ।
ডিছলেক্সিয়াৰ লক্ষণ
আপোনাৰ শিশুৱে স্কুল আৰম্ভ কৰাৰ আগতে ডিছলেক্সিয়াৰ লক্ষণসমূহ ধৰা পেলোৱাটো কঠিন হ’ব পাৰে, কিন্তু কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক লক্ষণে সমস্যাৰ ইংগিত দিব পাৰে । শিশুৱে স্কুলীয়া বয়সত উপনীত হ’লে তেওঁৰ শিক্ষকসকলে হয়তো প্ৰথমে এই সমস্যাটো লক্ষ্য কৰিব পাৰে । প্ৰায়ে শিশুৱে পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিলেই সমস্যাটো স্পষ্ট হৈ পৰে ।
স্কুলীয়া বয়সৰ আগৰ লক্ষণ
কথা কোৱাৰ পলমকৈ আৰম্ভ হোৱা
নতুন শব্দ লাহে লাহে শিকিব পৰা
নাৰ্চাৰীৰ কবিতাসমূহ শিকিবলৈ অসুবিধা
কবিতাৰ খেল খেলাত অসুবিধা
স্কুলীয়া বয়সত লক্ষণ দেখা দিয়ে এই সমূহ লক্ষণ-
বয়সৰ বাবে আশা কৰা স্তৰৰ তলত পঢ়া
শুনা বুজাৰ সমস্যা
দ্ৰুতভাৱে দিয়া নিৰ্দেশনা বুজিবলৈ অসুবিধা
কথাবোৰৰ ক্ৰম মনত ৰখাৰ সমস্যা
আখৰ আৰু শব্দৰ পাৰ্থক্য দেখাত অসুবিধা
অচিনাকি শব্দ এটা উচ্চাৰণ কৰিব নোৱাৰা
বিদেশী ভাষা শিকাৰ সমস্যা
কৈশোৰ আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত দেখা দিয়া লক্ষণ
উচ্চস্বৰে পঢ়াত আৰু স্বাভাৱিক পঢ়াত অসুবিধা
জিবৰিছ বা মুখৰ অভিব্যক্তি বুজিবলৈ অসুবিধা
সময় পৰিচালনা কৰাত অসুবিধা
কাহিনীটো সামৰি লোৱাত অসুবিধা
বিদেশী ভাষা শিকাৰ সমস্যা
মনত ৰখাৰ সমস্যা
গণিতৰ সমস্যা কৰাত অসুবিধা
ডিছলেক্সিয়াৰ চিকিৎসা (Dyslexia Treatment)
ডিছলেক্সিয়াৰ চিকিৎসা কেনেকৈ কৰা হয়?
বৰ্তমান ডিছলেক্সিয়াৰ কোনো নিৰাময় নাই । দৈনন্দিন জীৱনত এই বিকাৰৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ লক্ষ্যৰে চিকিৎসা কৰা হয়
যিমান সোনকালে ৰোগ ধৰা পৰে আৰু চিকিৎসা লাভ কৰিব সিমানেই সুস্থ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি
ডিছলেক্সিয়া তলত দিয়া ধৰণৰ দ্বাৰা হ'ব পাৰে-
মানসিক পৰীক্ষা
এই পৰীক্ষাত শিশুৰ ইন্দ্ৰিয় যেনে স্পৰ্শ, দৃষ্টিশক্তি আৰু শ্ৰৱণ ক্ষমতা পৰীক্ষা কৰা হয় । ইয়াৰ ফলত শিক্ষকে শিশুটিৰ বাবে এটা উন্নত লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা পাঠদান কাৰ্যসূচী গঢ়ি তোলাত সহায় কৰে ।
নিৰ্দেশনা আৰু সমৰ্থন
শিশুৰ আত্মসন্মান আৰু ব্যক্তিগত উচ্চাকাংক্ষাই তেওঁলোকক জনাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ যে পঢ়া-শুনা তেওঁলোকৰ বাবে সমস্যা হ’ব পাৰে, কিন্তু বিশ্বৰ লাখ লাখ ডিছলেক্সিয়া ৰোগী এই ক্ষেত্ৰত সফল হৈছে ।
লগতে পঢ়ক: National Pollution Control Day: কিয় উদযাপন কৰা হয় ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ দিৱস?
