ইণ্টাৰনেশ্যনেল ডেস্ক, ৩ মে' : আমেৰিকা-চীন সম্পৰ্কৰ গতি দীৰ্ঘদিন ধৰি দ্বৈত প্ৰকৃতিৰ হৈ আহিছে । যি প্ৰতিযোগিতা আৰু বাণিজ্য দুয়ো ক্ষেত্ৰতে দেখা গৈছে । শেহতীয়া বছৰবোৰত এই প্ৰৱণতা তীব্ৰতৰ হৈছে । বিশেষকৈ চীনে দক্ষিণ চীন সাগৰত আৰু বিশ্বব্যাপী দৃঢ় কৌশল আৰু সীমান্ত অঞ্চলৰ ৰণনীতি ব্যৱহাৰ কৰিছে ।
যিহেতু প্ৰাচ্য আৰু ৰাছিয়া আৰু মধ্য প্ৰাচ্যৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ অঞ্চলসমূহৰ মাজত ৰাজনৈতিক বিভাজন চলিত সংঘৰ্ষৰ বাবে বৃদ্ধি পাইছে, চীনে ইয়াৰ প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰাৰ সুযোগ গ্ৰহণ কৰিছে । ফলস্বৰূপে, দুটা পৃথক বিশ্ব আদেশ উদ্ভৱ হৈছে: এটা পশ্চিমৰ দ্বাৰা আধিপত্য, আৰু আনটো ৰাছিয়া, চীন, ইৰাণ, উত্তৰ কোৰিয়া, চিৰিয়া আৰু বিভিন্ন গোলকীয় দক্ষিণ ৰাষ্ট্ৰৰ দ্বাৰা গঠিত এক অক্ষৰ দ্বাৰা যি পশ্চিম বিৰোধী ভাৱনাৰ ফালে সৰ্বাধিক নিৰপেক্ষ স্থিতি গ্ৰহণ কৰে ।
চীনে দেশসমূহৰ এই অক্ষৰ ভিতৰত আমেৰিকাৰ তৰফৰ পৰা কেইবাটাও সুবিধা লাভ কৰিছে । লক্ষণীয়ভাৱে, চীনে, গ্লোবেল চাউথৰ পৰা উৰ্ধলৈ গৈ সাম্ৰাজ্যিক জাপানৰ পৰা উৎপীড়নৰ ইতিহাস বহন কৰে আৰু ১৯৭০ৰ দশকৰ পৰা এক উল্লেখযোগ্য অৰ্থনৈতিক পৰিৱৰ্তনৰ দাবী কৰিছে । তদুপৰি, একবিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই ঘৰুৱা জাতীয়তাবাদৰ ঢৌৰ দ্বাৰা আধাৰিত চীনৰ দৃঢ় বৈদেশিক নীতিয়ে গতি লাভ কৰিছে । প্ৰায়ে কূটনৈতিক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা এই দৃঢ় কৌশলবোৰ ঝি জিনপিঙৰ নেতৃত্বত অধিক দৃঢ় হৈছে ।
বিশেষকৈ, মহাদেশীয় আৰু সামুদ্ৰিক বিবাদ লগতে টাইৱান সম্পৰ্কীয় বিষয়বোৰ সমাধান কৰাৰ বাবে চীনৰ দৃষ্টিভংগীৰ যুঁজাৰু আচৰণৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱৰ্তন ঘটিছে । দক্ষিণ চীন সাগৰত ফিলিপাইনছৰ ওপৰত চীনৰ নিৰন্তৰ উৎপীড়ন প্ৰত্যাশিতভাৱে বৃদ্ধি পাইছে । টাইৱান সন্দৰ্ভত আমেৰিকাৰ চোৰাংচোৱা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত অনুমান কৰা হৈছে যে চীনে ২০২৭ চনৰ ভিতৰত দ্বীপটো সংলগ্ন কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিব পাৰে, এই ধাৰণাটো ঝি জিনপিঙৰ সময়ে সময়ে কৰা দাবীৰ দ্বাৰা শক্তিশালী হৈছে যে টাইৱান চীনৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ আৰু অৱশেষত মূল ভূখণ্ডত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ'ব ।
আমেৰিকা আৰু চীনৰ মাজত প্ৰতিযোগিতামূলক দৌৰত প্ৰযুক্তি-চালিত নেতৃত্বৰ বিষয়টো এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰক । বিডেন প্ৰশাসনৰ অধীনত আমেৰিকাই দুটা প্ৰাথমিক কাৰণত চীনলৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তিৰ ৰপ্তানি হ্ৰাস কৰাৰ বাবে কেইবাটাও ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰিছে । প্ৰথমে আমেৰিকাই এই ক্ষেত্ৰত চীনৰ আচৰণক মুক্ত বা নিৰপেক্ষ বুলি গণ্য কৰে ।
দ্বিতীয়তে, গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তিয়ে তেওঁলোকৰ স্বভাৱ অনুসৰি, জটিল প্ৰণালীত সেইবোৰৰ ব্যৱহাৰ আৰু গোপন প্ৰয়োগৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতাৰ বাবে অধিক প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰে ।
২০২২ চনত বিডেনৰ চিপচ এণ্ড চাইন্সেছ আইনে চীনলৈ ৰপ্তানিৰ ওপৰত প্ৰতিবন্ধকতা আৰোপ কৰি প্ৰযুক্তিগত প্ৰতিযোগিতাত আমেৰিকাক চীনতকৈ আগুৱাই নিয়াৰ লক্ষ্য ৰাখিছিল । যদিও এই সীমাবদ্ধতাৰ প্ৰভাৱ সম্পৰ্কে বিভিন্ন বিশ্লেষণ আছে সেইবোৰৰ ফলত বহলভাৱে দুটা ফলাফল হৈছে । হ্ৰস্বম্যাদী সময়ত, তেওঁলোকে উচ্চ-স্তৰৰ প্ৰযুক্তিৰ বাবে চীনৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ হ্ৰাস কৰিছে ।
ৱশ্যে, একেসময়তে, তেওঁলোকে জাতীয়তাবাদী অনুভূতিৰ দ্বাৰা চালিত এনে প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত আত্মনিৰ্ভৰশীলতাৰ বাবে এক জোৰ দিব পাৰে ।
সাম্প্ৰতিক প্ৰসংগ
আমেৰিকা আৰু চীনৰ মাজৰ সম্পৰ্ক বিশ্বৰ স্থিৰতাৰ বাবে যথেষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ । বিশ্বৰ দুটা বৃহৎ অৰ্থনীতিৰ মাজত থকা এই সম্পৰ্কৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত বিশ্বব্যাপী শৃংখলাৰ বাবে ভয়ানক পৰিণাম হ'ব পাৰে, বিশেষকৈ ভাৰতকে ধৰি দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ উন্নয়নশীল অৰ্থনীতিত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে । ৰাছিয়া আৰু ইৰাণৰ প্ৰতি চীনৰ গোপন সমৰ্থনক লৈ আমেৰিকাৰ উদ্বেগৰ ফলত আমেৰিকা-চীন সম্পৰ্ক প্ৰতিযোগিতাৰ এক নতুন পৰ্যায়লৈ বিকশিত হোৱাৰ ইঙ্গিত পোৱা গৈছে, যি তেওঁলোকৰ সামৰিক সামৰ্থ্য বজাই ৰাখিছে ।
শীৰ্ষ নেতৃত্বক সাক্ষাতৰ বাবে শেহতীয়া চীন ভ্ৰমণৰ সময়ত আমেৰিকাৰ বিদেশ সচিব এণ্টনি ব্লিঙ্কেনে ৰাছিয়ালৈ চীনৰ সহায়ৰ পৰিমাণৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি কয়, "চীন হৈছে যন্ত্ৰ সঁজুলি, মাইক্ৰ'ইলেক্ট্ৰনিকছ, নাইট্ৰচেলুলোজৰ প্ৰাথমিক যোগানকৰ্তা যি শস্ত্ৰ আৰু ৰকেট প্ৰপেলেন্টৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু মস্কোৱে ইয়াৰ প্ৰতিৰক্ষা ঔদ্যোগিক আধাৰ বৃদ্ধিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা অন্যান্য দ্বৈত-ব্যৱহাৰৰ সামগ্ৰী ।"
ৰাছিয়া, ইৰাণ আৰু উত্তৰ কোৰিয়ালৈ উপাদান আৰু প্ৰযুক্তি সমৰ্থনৰ উপৰিও, চীন ইৰাণ আৰু ৰাছিয়াৰ দৰে শক্তি ৰপ্তানিকাৰী ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ বাবে ৰাজহৰ প্ৰাথমিক উৎস হৈ আছে । প্ৰতিৰক্ষা ৰপ্তানিৰ বাবে ইৰাণৰ প্ৰতিৰক্ষা খণ্ড যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে, মুখ্যত: ইয়াৰ সুলভ শ্বাহেদ ড্ৰোণ যি চলিত ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন যুদ্ধত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে ।
ইৰাণ আৰু ৰাছিয়া দুয়োপক্ষৰ চীনৰ সৈতে লেনদেনত পশ্চিমীয়া নিষেধাজ্ঞাক বাধা দিয়াৰ উপায় আছে । চীনত দুয়োখন দেশে এক ইচ্ছুক অংশীদাৰ বিচাৰি পাইছে । চলিত বৰ্ষৰ এপ্ৰিলত এণ্টনি ব্লিঙ্কেনৰ তিনিদিনীয়া বেইজিং ভ্ৰমণৰ সময়ত চীনলৈ ৱাশ্বিংটনৰ সতৰ্কবাণীয়ে আমেৰিকাক চীনৰ ৰঙা ৰেখাত ভৰি নিদিবলৈ সমানে কঠোৰ সতৰ্কবাণী প্ৰদান কৰিছে অন্যথা সম্পৰ্কটো নিম্নমুখী হ'ব পাৰে ।
ভাৰতৰ বাবে ইয়াৰ অৰ্থ কি ?
বিশ্বব্যাপী ভাৰতৰ গুৰুত্ব বিগত দশকত দ্ৰুত গতিত বৃদ্ধি পাইছে, বিশেষকৈ বিশ্বৰ দুটা মুখ্য অৰ্থনীতিৰ সৈতে ইয়াৰ বিকশিত সম্পৰ্কত স্পষ্ট: চীন আৰু আমেৰিকা । যিহেতু ভাৰতৰ অৰ্থনৈতিক মৰ্যাদা বৃদ্ধি পাইছে, যি এতিয়া বিশ্বৰ চতুৰ্থ সৰ্ববৃহৎ অৰ্থনীতি । ই বিশ্বব্যাপী গতিশীলতাৰ এক উল্লেখযোগ্য পৰিৱৰ্তন ।
ইয়াৰ যথেষ্ট অৰ্থনৈতিক আকাৰ আৰু এক বিবাদহীন দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে, ভাৰতে যোৱা অৰ্ধ শতিকাৰ বেছিভাগ সময় ধৰি চীন, ৰাছিয়া আৰু আমেৰিকাৰ সৈতে ইয়াৰ সম্পৰ্ক নিপুণভাৱে পৰিচালনা কৰি আহিছে । আমেৰিকাৰ সৈতে ইয়াৰ সম্পৰ্ক ইতিবাচক পৰিৱৰ্তন দেখা গৈছে, বিশেষকৈ প্ৰকৃত নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাৰ (এলএচি) সৈতে ২০২০ চনৰ গালৱান সংঘৰ্ষৰ পিচত চীনৰ সৈতে ইয়াৰ সম্পৰ্ক অধিক সতৰ্ক হৈ পৰিছে ।
আমেৰিকা আৰু চীনৰ মাজত প্ৰতিযোগিতামূলক গতিশীলতাৰ তীব্ৰতা ইণ্ডো-পেচিফিক অঞ্চলৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি কৰিব । আমেৰিকাৰ সৈতে বাণিজ্য বৃদ্ধি আৰু চীনৰ সৈতে বাণিজ্য ঘাটি থকা ভাৰতে এই গতিশীল পৰিৱেশৰ ভিতৰত নিজকে এক সূক্ষ্ম স্থিতিত ৰাখিছে । অৱশ্যে, ২০০৯ চনৰ বিত্তীয় সংকটৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা আঁতৰি ভাৰতৰ অৰ্থনীতিয়ে এক পৰিমাণৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু ইনচুলেচন প্ৰদৰ্শন কৰিছে ।
বিগত ডেৰ দশকত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰত ভাৰতৰ একত্ৰিকৰণৰ একাধিক নতুন মাত্ৰা উদ্ভৱ হৈছে, বিশেষকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তি, আন্তঃগাঁথনি আৰু যোগান শৃংখলাত । এই তিনিটা ক্ষেত্ৰ কেনেদৰে বিকশিত হয় আৰু সেইবোৰ বৃহৎ শক্তি সংঘৰ্ষৰ পৰা মুক্ত থাকে নে নাই তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে ।
ভাৰতে এই খণ্ডবোৰত নিজৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰিব বিচাৰিছে, অঞ্চলটোত এক কেন্দ্ৰীয় অংশীদাৰ হিচাপে মুক্ত আৰু অন্তৰ্ভুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ বাবে ওকালতি কৰাৰ সময়ত যিকোনো মহান শক্তি প্ৰতিযোগিতাত জড়িত হোৱা পৰিহাৰ কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছে ।
লগতে পঢ়ক :গোলকীয় সুৰক্ষা পৰিস্থিতিৰ অৱনতিৰ ফলত প্ৰতিৰক্ষা ব্যয় আৰু বৃদ্ধিৰ আশংকা - Global Security Scenario
