ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲਏ ਹਨ, ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਅਨੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਸਵੈ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਾਹ 1991 ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਔਖਾ ਹੈ।
ਡਾ: ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੀ 30 ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “1991 ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਇੱਕ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਨ ਪਰ ਇਹ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਡੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਤੋਂ ਤਿਆਗ ਦੇਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ 'ਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹਨ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ, “ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਖੇਤਰ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਪਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਆਰਥਿਕ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਦੇ ਸਾਧਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਨਹੀਂ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ।”
ਉਨ੍ਹਾਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਕਿ 1991 ਵਿੱਚ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਵਿਕਟਰ ਹਿਉਗੋ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਭਾਸ਼ਣ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ, "ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਤਾਕਤ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀ ਜਿਸਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।" "ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਸਾਨੂੰ ਰਾਬਰਟ ਫਰੌਸਟ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ,"ਪਰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਵਾਅਦੇ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਮੀਲ ਤੈਅ ਕਰਨੇ ਬਾਕੀ ਹਨ।"