ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ/ਤਿਰੁਚਿਰਪੱਲੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ 'ਅਗਨੀ ਤੀਰਥ' ਬੀਚ 'ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮਨਾਥਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ 'ਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ, ਜੋ ਰੁਦਰਾਕਸ਼ ਦੀ ਮਾਲਾ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਰਾਮਨਾਥਸਵਾਮੀ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮੋਦੀ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਮੰਦਰ 'ਚ ਹੋਏ ਭਜਨਾਂ 'ਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਰਾਮਨਾਥਪੁਰਮ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦਾ ਸਬੰਧ ਵੀ ਰਾਮਾਇਣ ਨਾਲ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਸੀਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਤਿਰੂਚਿਰਾਪੱਲੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰੰਗਨਾਥਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ 'ਚ ਪੂਜਾ ਅਰਚਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੋਦੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ 'ਚ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸ੍ਰੀਰੰਗਮ ਵਿੱਚ ਰਾਮਾਇਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਸ੍ਰੀ ਰੰਗਨਾਥਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ‘ਕੰਬਟ ਰਾਮਾਇਣ’ ਦਾ ਪਾਠ ਸੁਣਿਆ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਪਹਿਰਾਵਾ 'ਵੇਸ਼ਤੀ' (ਧੋਤੀ) ਅਤੇ 'ਅੰਗਵਾਸਤਰਮ' (ਸ਼ਾਲ) ਪਹਿਨਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ 'ਤੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵੈਦਿਕ ਮੰਤਰਾਂ ਦੇ ਜਾਪ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਸਮੀ 'ਪੂਰਨ ਕੁੰਭ' ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਰਾਮਾਇਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਤੀਜਾ ਮੰਦਿਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ 'ਪ੍ਰਾਣ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ' ਸਮਾਰੋਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਤਿਆਸਾਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵੀਰਭੱਦਰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਜਟਾਯੂ ਕਾਂਡ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਰ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਪਯਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਾਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਰੰਗਨਾਥਸਵਾਮੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਸਾਦਰੀ’ ਭੇਟ ਕੀਤਾ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਤ-ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਾਨੁਜਾਚਾਰੀਆ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਚੱਕਰਥਾਜਵਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਈ 'ਸੰਨਾਧੀਆਂ' (ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ) 'ਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇਵਤੇ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲ ਵਿੱਚ 'ਰੰਗਨਾਥਰ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼੍ਰੀਰੰਗਮ ਵਿਖੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰੰਗਨਾਥਸਵਾਮੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਵਿਭੀਸ਼ਨ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਤੋਹਫ਼ਾ ਮੰਗਿਆ ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਭਗਵਾਨ ਰੰਗਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਵਿਭੀਸ਼ਣ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਦੈਵੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸ੍ਰੀਰੰਗਮ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਅਯੁੱਧਿਆ 'ਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਦੇ ਭਗਤ ਰੰਗਨਾਥਸਵਾਮੀ ਤੋਂ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਮੰਗਿਆ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ‘ਕੰਬ’ ਰਾਮਾਇਣ ਦੀਆਂ ਆਇਤਾਂ ਸੁਣੀਆਂ। 'ਕੰਬਾ' ਰਾਮਾਇਣ ਦੀ ਰਚਨਾ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਤਾਮਿਲ ਕਵੀ ਕੰਬਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਿਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਦਾ ‘ਕੰਬਾ’ ਰਾਮਾਇਣ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਸਬੰਧ ਹੈ।
ਕੰਬਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਰੰਗਮ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਰਾਮਾਇਣ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਕੰਬਰ ਨੂੰ 'ਕਵੀ ਚੱਕਰਵਰਤੀ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਉਸ ਮੌਕੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ‘ਮੰਟਪ’ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਕੰਬ ਰਾਮਾਇਣ ਮੰਤਪਮ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੋਦੀ ਅੱਜ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਕਵੀ ਕੰਬਰ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਤਾਮਿਲ ਰਾਮਾਇਣ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਤਾਮਿਲ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਵਿਚਕਾਰ ਡੂੰਘੇ ਸਬੰਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਏ।
ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੰਦਰ ਵੱਲੋਂ 'ਵਸਤਰਮ' ਭਾਵ ਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਤੋਹਫੇ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿੱਥੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੰਦਰ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਰਸਮ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਰੰਗਮ ਮੰਦਿਰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵੈਸ਼ਨਵ ਮੰਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਗਮ ਯੁੱਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਚ ਚੋਲ, ਪਾਂਡਿਆ, ਹੋਯਸਾਲਾ ਅਤੇ ਵਿਜੇਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਰੰਗਮ ਮੰਦਿਰ ਕਾਵੇਰੀ ਅਤੇ ਕੋਲੀਦਮ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ 'ਤੇ ਇਕ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
'ਦਿਵਿਆ ਦੇਸ਼ਮ' ਦੇ 108 ਤੀਰਥ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸ਼੍ਰੀਰੰਗਮ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ 'ਬੋਲੂਗਾ ਵੈਕੁੰਟਮ' ਜਾਂ 'ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵੈਕੁੰਟਮ' ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੈਂਕੁਥਮ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਸਦੀਵੀ ਨਿਵਾਸ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਚੇਨਈ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਮੰਦਰ 'ਚ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਲਹਿਰਾਇਆ।
