ISRO's big announcement: સૂર્યનો અભ્યાસ કરવા માટે ભારતની પ્રથમ અવકાશ-આધારિત વેધશાળા, આદિત્ય-L1 2 સપ્ટેમ્બરે શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવશે

ISRO ના જણાવ્યા અનુસાર સૂર્યનો અભ્યાસ કરવા માટે ભારતની પ્રથમ અવકાશ-આધારિત વેધશાળા આદિત્ય-L1, શ્રીહરિકોટાથી 2 સપ્ટેમ્બરે 11.50 કલાકે લોન્ચ કરવામાં આવશે.

બેંગલુરુ:સૂર્યનો અભ્યાસ કરવા માટે ભારતની પ્રથમ અવકાશ-આધારિત વેધશાળા આદિત્ય-L1, 2 સપ્ટેમ્બરે સવારે 11.50 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) એ સોમવારે જાહેરાત કરી હતી. આ મિશન પૃથ્વીથી 1.5 મિલિયન કિલોમીટરનું અંતર આવરી લેશે, જે ચંદ્ર કરતાં લગભગ ચાર ગણું દૂર છે. ISRO એ તેના સત્તાવાર X (અગાઉ ટ્વિટર) હેન્ડલ પર શેર કરેલી વેબલિંક પર નોંધણી કરીને શ્રીહરિકોટા ખાતે લૉન્ચ વ્યૂ ગેલેરીમાંથી પ્રક્ષેપણના સાક્ષી બનવા નાગરિકોને આમંત્રણ આપ્યું હતું.

લો અર્થ ઓર્બિટમાં મૂકવામાં આવશે:આદિત્ય-L1 મિશન ISROના PSLV XL સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટર SHAR (SDSC-SHAR), શ્રીહરિકોટા દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવશે. શરૂઆતમાં, અવકાશયાનને લો અર્થ ઓર્બિટમાં મૂકવામાં આવશે. ત્યારબાદ, ભ્રમણકક્ષાને વધુ લંબગોળ બનાવવામાં આવશે અને બાદમાં ઓનબોર્ડ પ્રોપલ્શનનો ઉપયોગ કરીને અવકાશયાનને લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ (L1) તરફ લોન્ચ કરવામાં આવશે.

લગભગ ચાર મહિના જેટલો સમય લેશે:જેમ જેમ અવકાશયાન L1 તરફ જશે તેમ, તે પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણ ક્ષેત્રના પ્રભાવ (SOI)માંથી બહાર નીકળી જશે. SOI માંથી બહાર નીકળ્યા પછી, ક્રુઝનો તબક્કો શરૂ થશે અને ત્યારબાદ અવકાશયાનને L1 ની આસપાસ વિશાળ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવશે. આદિત્ય-L1 માટે લોન્ચથી લઈને L1 સુધીનો કુલ પ્રવાસ સમય લગભગ ચાર મહિના જેટલો સમય લેશે.

મુખ્ય વિજ્ઞાન ઉદ્દેશ્યો:

1. કોરોનલ હીટિંગ અને સૌર પવન પ્રવેગક
2. સૌર વાતાવરણનું જોડાણ અને ગતિશીલતા
3. સૌર પવનનું વિતરણ અને તાપમાન એનિસોટ્રોપી
4. કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (CME), જ્વાળાઓ અને પૃથ્વીની નજીકના અવકાશ હવામાનની શરૂઆત

આદિત્ય-L1 ની વિશિષ્ટતા:

1. નજીકના યુવી બેન્ડમાં પ્રથમ વખત અવકાશી રીતે ઉકેલાયેલ સોલર ડિસ્ક
2. સીએમઈ ડાયનેમિક્સ સોલાર ડિસ્કની નજીક છે (~1.05 સોલાર ત્રિજ્યાથી) ત્યાં સીએમઈના પ્રવેગક શાસનમાં માહિતી પ્રદાન કરે છે, જે સતત અવલોકન કરવામાં આવતું નથી.
3. ઑપ્ટિમાઇઝ અવલોકનો અને ડેટા વોલ્યુમ માટે CME અને સૌર જ્વાળાઓ શોધવા માટે ઓનબોર્ડ ઇન્ટેલિજન્સ
4. બહુ-દિશા અવલોકનોનો ઉપયોગ કરીને સૌર પવનની દિશા અને ઉર્જા એનિસોટ્રોપી

પ્રથમ અવકાશ આધારિત ભારતીય મિશન: આદિત્ય L1 એ સૂર્યનો અભ્યાસ કરનાર પ્રથમ અવકાશ આધારિત ભારતીય મિશન હશે. અવકાશયાનને સૂર્ય-પૃથ્વી સિસ્ટમના લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ 1 (L1) ની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે, જે પૃથ્વીથી લગભગ 1.5 મિલિયન કિમી દૂર છે. L1 પોઈન્ટની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મુકવામાં આવેલ ઉપગ્રહનો મુખ્ય ફાયદો છે સૂર્યને કોઈપણ જાતના ગુપ્તચર/ગ્રહણ વિના સતત જોવાનો. આ સૌર પ્રવૃત્તિઓનું અવલોકન કરવાનો અને વાસ્તવિક સમયમાં અવકાશના હવામાન પર તેની અસરનો વધુ ફાયદો પ્રદાન કરશે.