Solar Geoengineering: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਸੋਲਰ ਜੀਓ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੈ ਇਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ

author img

By

Published : Mar 16, 2023, 12:38 PM IST

solar geoengineering

ਔਸਤ ਗਲੋਬਲ ਤਾਪਮਾਨ ਅੱਜ 20 ਲੱਖ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੋਕੇ, ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ, ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗੰਭੀਰ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫਾਨ ਅਤੇ ਬੇਮੌਸਮੀ ਬਾਰਸ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਹਥੇਲੀ ਨਾਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਹੋ? ਇਹ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੁਣਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੋਕਣਾ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਸੂਰਜੀ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਮਿਊਨਿਖ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜ ਸੋਰੇਸ ਵਰਗੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਅਮੀਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।



ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਉਨਤੀ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਜੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਨਿਕਾਸ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੰਭਿਆਂ 'ਤੇ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਪਮਾਨ ਕਈ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਇਸ ਵਾਧੇ ਨੂੰ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸੀਓਪੀ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਮਤੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕਾਰਬਨ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਪਾਵਾਂ ਲਈ ਮਿਆਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਸਾਰੇ ਸੁੱਖ-ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ। ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੇ ਆਲਮੀ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਹੀ ਰੋਕਣ ਦੀ ਮੰਗ ਉੱਠੀ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿਵਾਦਤ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿਲਚਸਪ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਧਿਆਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਸ਼ੱਕ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਅਟੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਭ ਕੁਝ ਵਾਤਾਵਰਣ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਬਣਾਉਣਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੋਲਰ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਬਾਰੇ ਫਿਲਹਾਲ ਕੋਈ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖ਼ਤਰੇ ਹਨ। ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਨੁੱਖਤਾ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਖ਼ਤਰਨਾਕ: ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਜਾਰਜ ਸੋਰੇਸ ਵਰਗੇ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਇਸ ਸੂਰਜੀ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਾਹਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤਬਦੀਲੀ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਸੀਓਪੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਮਤਿਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਬਾਕੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੰਸਾਰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਨਕਲੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਫਾਸਫੋਰਸ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਵਰਖਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਦੇ ਘਟਣ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ।





ਸੋਲਰ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕੀ ਹੈ?: ਸੋਲਰ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦੀ ਨਕਲੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕਰਦੀ ਹੈ! ਇਸ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਸੋਲਰ ਜੀਓਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਹਨ:-

ਸੂਰਜੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਸੂਰਜੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ SRM ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਸਤਹ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਟ੍ਰੈਟੋਸਫੀਅਰ ਵਿੱਚ ਟਨ ਫਾਸਫੋਰਸ ਛਿੜਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਬੱਦਲਾਂ, ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਫਟਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਫਾਸਫੋਰਸ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ SRM ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਕਿੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ।

ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ: ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਬਾਇਓ-ਮਕੈਨੀਕਲ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਲੈਂਕਟਨ ਬਲੂਮਜ਼ ਜੋ ਕਿ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।


ਧਰਤੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ:
ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚ 20-40 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਾਲੇ ਚਿੱਟੇ ਬੱਦਲ ਪਤਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਹੀ ਝਲਕਦੀ ਹੈ।


ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Google AI features: ਗੂਗਲ ਆਪਣੇ ਐਪ 'ਚ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਿਹੈ AI ਫੀਚਰ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਖਾਸੀਅਤ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.