ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੌਰੇ ’ਤੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਕਵਾਡ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬੈਠਕ ’ਤੇ ਹੈ। ਕਿ ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਕਵਾਡ? ਕਿਉਂ ਹਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਇਸ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ? ਅਤੇ ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਕਵਾਡ ਦਾ ਚੀਨ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ? ਕਵਾਡ ਦੇ ਸਬੰਧ ਚ ਹਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਪੜੋ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪਲੇਨਰ (etv bharat explainer)
ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਕਵਾਡ ? (QUAD)
ਕਵਾਡ ਰੇਖਾਗਣਿਤ ਦੇ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਦੇ ਚਤੁਰਭੁਜ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਵਾਡੀਲੇਟਰਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗੱਲਬਾਤ (Quadrilateral Security Dialogue) ਯਾਨੀ ਕਵਾਡ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਗਰੁੱਪ ਹੈ। ਜਿਸ ਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨਹੈ। ਸਾਲ 2004 ਚ ਆਈ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸੁਨਾਮੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੋਰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਹਤ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸੀ। ਜਿਸ ਚ ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲਿਆ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸੀ। ਸਾਲ 2007 ਚ ਕਵਾਡ ਦਾ ਆਈਡੀਆ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਕਵਾਡ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 2007 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ, ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਮੀਟਿੰਗ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਨੀਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜਲ ਸੈਨਾਵਾਂ ਨੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨੇ ਕਵਾਡ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿਰੋਧੀ ਗਠਜੋੜ ਹੈ? ਚੀਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਆਇਆ, ਪਰ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ, ਚਾਰ ਦੇਸ਼ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਕਵਾਡ ਦੁਬਾਰਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।
ਕਵਾਡ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕੀ ਹੈ?
ਕਵਾਡ ਯਾਨੀ ਕਵਾਡ੍ਰਿਲੇਟਰਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਵਾਦ, ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਮਾਰਗਾਂ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਚੀਨ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਦਨਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਦੇਸ਼, ਜੋ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਅੱਜ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਹਮੋ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਣਗੇ ਚਾਰਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ
ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੈਠਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਕਵਾਡ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਆਹਮੋ -ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਏਜੰਡੇ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ 12 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਹੋਈ ਇੱਕ ਵਰਚੁਅਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਚਾਰੋਂ ਦੇਸ਼ ਟੀਕੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਸੀ। ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਵਰਚੁਅਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਏਜੰਡਾ 24 ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਕੋਵਿਡ -19 ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ, ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕਾਂ, ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਰੱਖਣ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਾਈਡਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਕੌਟ ਮੌਰਿਸਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਯੋਸ਼ੀਹਿਦੇ ਸੁਗਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ।
ਕਵਾਡ ਕਿਉਂ ਹੈ ਚੀਨ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ?
ਕਵਾਡ ਬਾਰੇ ਚੀਨ ਦੀ ਰਾਏ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਧੜਾ ਹੈ ਜੋ ਚੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਕਵਾਡ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਤਭੇਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਚੀਨ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਚੀਨ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵਾਡ ਇਸਦੇ ਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਧੜਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੀ ਵਧਦੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ’ਤੇ ਆਏ ਹਨ। ਚੀਨ ਕਵਾਡ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਨਾਟੋ (NATO) ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਏਸ਼ੀਅਨ ਨਾਟੋ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵਾਡ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਲਈ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਕਵਾਡ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਚੀਨ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਚੀਨ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਪੂਰਬੀ ਸਾਗਰ ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਦਬਦਬਾ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਏਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਭਾਰਤ, ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮ ਅਧਾਰਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਚੀਨ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਵਾਡ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੀਨ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਨਜਰ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ
2007 ਕਵਾਡ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਕਵਾਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿਰੋਧੀ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤੋਂ ਉਸਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਝੇਲਣ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਵਾਲੇ ਰਾਜ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਖੁਦ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ 'ਕਵਾਡ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ' ਤੇ ਇੱਕ ਝੱਗ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਦੁਆਰਾ ਉੱਡ ਜਾਵੇਗੀ'।
ਕੀ ਅਸਲ ’ਚ ਚੀਨ ਤੇ ਲਗਾਮ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਬਣਿਆ ਹੈ ਕਵਾਡ?
ਚੀਨ ਦੀ ਇਹ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਉਸਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ. ਸਮੁੰਦਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਤੱਕ, ਕਵਾਡ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਜੋੜ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਹੈ. ਭਾਰਤ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਇਹ ਚਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਪਾਨ ਤੱਕ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਰਵੱਈਏ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 1962 ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੋਕਲਾਮ ਤੋਂ ਗਲਵਾਨ ਤੱਕ ਦੇ ਕਈ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਕਾਰਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨੀ ਝੜਪ ਹੋਈ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀ ਵਧਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਅਮਰੀਕਾ ਏਸ਼ੀਆ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਲਗਾਮ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦਾ ਵਧਦਾ ਦਬਦਬਾ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝਾ ਮੁੱਦਾ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਚੀਨ ਆਪਣੀ ਪੈਰ ਪਸਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਵਾਡ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਚਰਚਾ ?
ਵਿਸ਼ਵ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਵਿਡ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਕੇ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਟੀਕੇ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਉੱਤੇ ਚਰਚਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵੈਕਸੀਨ ਲਈ ਫੰਡ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਵੈਕਸੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਵੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੋਰੋਨਾ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਚਿਪਸ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਚਿੱਪ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫੋਨ, ਲੈੱਪਟਾਪ ਅਤੇ ਹੋਰ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਚਿਪ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਚੀਨ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਚਿਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਚਿਪ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਕਵਾਡ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਚਿੱਪ ਦੀ ਕਮੀ, ਇਸ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਆਪਸੀ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ’ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
-ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣ, ਭਾਵ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ. ਕਿਉਂਕਿ ਕਵਾਡ (QUAD ) ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਇਸ ਜਲ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।
- ਚੀਨ ਇੱਕ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਜਿੰਨੀ ਛੇਤੀ ਹੋ ਸਕੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਕਿਫਾਇਤੀ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ. ਭਾਰਤ, ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਚੀਨੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਕਵਾਡ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਈਬਰ ਸਪੇਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਸੀ ਸਹਿਯੋਗ' ਤੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਆਦਾਨ -ਪ੍ਰਦਾਨ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ.
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਰਮਿਆਨ ਮੁਲਾਕਾਤ, ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੱਦਾ
