ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਰਾਜਾਂ 'ਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬਾ ਮਨੀਪੁਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਚਾਨਕ ਸੁਰਖੀਆਂ 'ਚ ਆ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਪਹਾੜੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਘਾਟੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਬਣ ਗਏ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਬਲਾਂ ਦੀਆਂ ਟੁਕੜੀਆਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਖੁਦ ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਮਨੋਜ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੈ ਸਾਰਾ ਵਿਵਾਦ, ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।

ਮਨੀਪੁਰ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਮਨੀਪੁਰ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਘਾਟੀ ਹੈ। ਇਸ ਘਾਟੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਬਾਦੀ ਮੇਈਟੀ ਜਾਂ ਮੈਤੇਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ 60 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਮਨੀਪੁਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 60 ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਸੀਟਾਂ ਇੱਥੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਬਾਦੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਡਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਆਦਿਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ (ST) ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਘਾਟੀ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉਪਜਾਊ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੈ।

ਹਿੰਸਾ ਭੜਕੀ: 19 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨੀਪੁਰ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 4 ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਭੇਜਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮੈਤੇਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਐਸਟੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮਨੀਪੁਰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਬਾਇਲੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਉਸ ਪੱਤਰ ਦਾ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪੱਤਰ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ 2012 ਵਿੱਚ ਐਸਟੀ ਮੰਗ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਮੀਤੀ ਨੂੰ ਐਸਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ: ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਤੇਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਿਆਸੀ ਰੋਅਬ ਹੈ। ਮੈਤੇਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਨੌਕਰੀਆਂ 'ਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਸਟੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਗੈਰ-ਮੈਤੇਈ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਤੇਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਮੈਤੇਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅੱਠਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਐਸਸੀ, ਓਬੀਸੀ ਅਤੇ ਈਡਬਲਿਊਐਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

• Wrestlers Protest: ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਦੇਰ ਰਾਤ ਬਜਰੰਗ ਪੂਨੀਆ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਰਿਹਾਅ, ਕਿਹਾ- "ਅਗਲੀ ਰਣਨੀਤੀ ਜਲਦ ਕਰਾਂਗੇ ਤਿਆਰ"
• ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਾਨ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰ 'ਚ ਫਸੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੱਢਣ ਲਈ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਨੰਬਰ ਜਾਰੀ
• ਹਿੰਸਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਮਣੀਪੁਰ ਦੇ ਦੌਰੇ ਉੱਤੇ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ, ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 40 ਅੱਤਵਾਦੀ ਢੇਰ

ਹੁਣ ਤੱਕ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ: ਰੱਖਿਆ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਕਾਬੂ ਹੇਠ ਹੈ। ਸੂਬੇ 'ਚ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਫੌਜ ਅਤੇ ਅਸਾਮ ਰਾਈਫਲਜ਼ ਦੇ 6 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਵਾਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਐਨ ਬੀਰੇਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ‘ਸ਼ਾਂਤੀ’ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਨ 'ਚ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਮਨੋਜ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਫੌਜ ਨੇ ਇੰਫਾਲ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਨਿਊ ​​ਕਿਥਲਮੰਬੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਛਾਪਾ ਮਾਰ ਕੇ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਸਨ।