ਖਰਤਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਏਗੀ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ, ਕਿਸਾਨ ਘੱਟ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ

author img

By

Published : Jan 19, 2023, 5:31 PM IST

INDO ISRAEL VEGETABLE EXCELLENCE CENTER GIVING TRAINING TO GHARAUNDA FARMERS TO GROW COLORED CABBAGE

ਕਰਨਾਲ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਰੰਗੀਨ ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਸੈਂਟਰ ਆਫ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਫਾਰ ਵੈਜੀਟੇਬਲਜ਼, ਘਰੌਂਡਾ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੰਗੀਨ ਗੋਭੀ ਉਗਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ।

ਕਰਨਾਲ: ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਰਨਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਸਬਜ਼ੀ ਉੱਤਮਤਾ ਕੇਂਦਰ, ਘਰੌਂਡਾ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਰਾਹਤ ਦੀ ਖਬਰ ਆਈ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਸਕੇਗੀ ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮਨੀ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਗੋਭੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਗੋਭੀ ਉਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਨਾ ਸਿਰਫ ਹਰਿਆਣਾ ਬਲਕਿ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਬਜ਼ੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।

ਗੋਭੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਰੰਗੀਨ ਗੋਭੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੋਟਾਪਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੋਭੀ 'ਚ ਐਂਟੀ-ਕਾਰਸੀਨੋਜਨਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਇਸ ਰੰਗੀਨ ਗੋਭੀ ਨੂੰ ਉਗਾ ਕੇ ਭਾਰੀ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਗ ਹੈ।

ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਉਗਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਜਿੰਨੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਖਰਚਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵਾਧੂ ਲਾਗਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਨਤਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਵੈਜੀਟੇਬਲ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਡਾਕਟਰ ਸੁਧੀਰ ਯਾਦਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਰੰਗਦਾਰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੰਡੀ 'ਚ ਚੰਗੀ ਮੰਗ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਰੰਗਦਾਰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਦਾ ਰੇਟ ਚੰਗਾ ਹੈ | ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ. ਇਸੇ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਹੁਣ ਸੀਈਵੀ ਨੇ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇਖਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਵੇਚ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਮੰਗ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਹੈ, ਪਰ ਦਿੱਲੀ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 20 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵਿਕਦੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਹੈ।

ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦਾ ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਭਵਿੱਖ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਵੀ ਓਨੀ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਖਰਚੇ ਨਾਲ ਉਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਚਿੱਟੀ ਗੋਭੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਬਿਜਾਈ 15 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ 70 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਹਨ। ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਦੀ ਫਸਲ 70 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਡਾ: ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ 800 ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ 1 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਕਾਰਨ ਮੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ, ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦੇਣ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਉਪਰੋਕਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੋਵੇਗਾ।

ਵਜ਼ਨ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਗੋਭੀ ਵਿੱਚ ਸਫੈਦ ਗੋਭੀ ਨਾਲੋਂ 25 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਡਾ: ਸੁਧੀਰ ਯਾਦਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇਖਣ 'ਚ ਚੰਗੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੁਆਦ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਬਜ਼ੀ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਸਬਜ਼ੀ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਉਗਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ, ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਜ਼ਰਾ ਫਿਰ ਦੇਖੋ, ਇਹ ਸਬਜ਼ੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤੁਹਾਡੀ ਥਾਲੀ ਦੀ ਕਟੋਰੀ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਕਰੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਵੀ ਦੇਵੇਗੀ।

ਡਾ: ਯਾਦਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਪੀਲੇ ਅਤੇ ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਦੀ ਗੋਭੀ ਉਗਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ਬੀਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਇਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਸਿਰਫ ਰੰਗ 'ਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਸਗੋਂ ਗੋਭੀ 'ਚ ਅਜਿਹੇ ਤੱਤ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕੇ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਦਿੱਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਨਾਲ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੇ ਕੀਤੀ ਛੇੜਛਾੜ, ਕਾਰ ਨਾਲ 15 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਘਸੀਟਿਆ

ਇਸ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਿਰਫ਼ ਗੋਭੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗੋਭੀ, ਸਲਾਦ ਦੇ ਪੱਤੇ ਵੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਰੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਵਾਦ ਵੀ ਸੁਧਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੈਂਟਰ ਇੰਚਾਰਜ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧੇਗੀ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਗਾਹਕ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੀਲ ਦਾ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.