ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੈ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ, ਜੋ ਦੱਸੇਗਾ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਅਸਲੀ ਵਜ੍ਹਾ?

ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਤੋਂ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ!

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: 12 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ ਲਗਭਗ 1.38 ਵਜੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਿਆ। ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਉਡਾਣ AI171 ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 1:30 ਵਜੇ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਅਤੇ 1:38 ਵਜੇ ਯਾਨੀ ਸਿਰਫ਼ 8 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਉਡਾਣ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਮੇਘਨਾਨੀਗਰ ਦੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 242 ਲੋਕ ਸਵਾਰ ਸਨ। ਇਹ ਉਡਾਣ ਮੇਘਨਾਨੀਗਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਉੱਪਰ ਡਿੱਗ ਗਈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖਬਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਸਮੇਤ ਕਈ ਤਕਨੀਕੀ ਗੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਕਿਵੇਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਕੀ ਹੈ?

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਲਾਈਟ ਰਿਕਾਰਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਕਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਚਮਕਦਾਰ ਸੰਤਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਫਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਰਿਕਾਰਡਰ (FDR) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕਾਕਪਿਟ ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਰ (CVR) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਉਡਾਣ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ

1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਫ੍ਰਾਂਸੋਆ ਹੁਸੇਨੋਟ ਨੇ ਇੱਕ ਡੇਟਾ ਰਿਕਾਰਡਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਫਿਲਮ 'ਤੇ ਫਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਸੀ। 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਡਾ. ਡੇਵਿਡ ਵਾਰਨ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਯੰਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਫਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਕਪਿਟ (ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿੱਥੇ ਪਾਇਲਟ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ) ਤੋਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਡੇਵਿਡ ਵਾਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੱਜ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਡਾਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਡਾਣ ਦੇ ਕਰੈਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ

ਫਲਾਈਟ ਡਾਟਾ ਰਿਕਾਰਡਰ (FDR): ਐਫਡੀਆਰ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ, ਉਚਾਈ, ਦਿਸ਼ਾ, ਲੰਬਕਾਰੀ ਪ੍ਰਵੇਗ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਰਗੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 88 ਪੈਰਾਮੀਟਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਫਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਰਿਕਾਰਡਰ (FDRs) 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਰਾਮੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਲੈਪ ਸਥਿਤੀ, ਆਟੋਪਾਇਲਟ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਜਾਂ ਸਮੋਕ ਡਿਟੈਕਟਰ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। FDR ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 6,000 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿਗਨਲ ਭੇਜ ਸਕਦਾ ਹੈ। FDR ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਡੇਟਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾ ਕੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀ ਹੋਇਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਯਾਨੀ ਆਖਰੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ। ਇਸ ਡੇਟਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਵੀਡੀਓ ਉਡਾਣ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ, ਯੰਤਰ ਰੀਡਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੇਰਵਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਕਾਕਪਿਟ ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਰ (CVR): ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕਾਕਪਿਟ ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਰ ਜਾਂ ਸੀਵੀਆਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕੰਮ ਕਾਕਪਿਟ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੰਜਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਸਟਾਲ ਅਲਰਟ, ਲੈਂਡਿੰਗ ਗੀਅਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਘਟਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੰਜਣ ਦੀ ਗਤੀ, ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕਾਕਪਿਟ ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਟੇਲ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕਾਕਪਿਟ ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੁਪਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੀਵੀਆਰ ਦੀ ਆਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਲਿਖਤੀ ਟ੍ਰਾਂਸਕ੍ਰਿਪਟ ਵੀ ਸਿਰਫ ਜਾਂਚ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?

ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਡਾਣ ਦੇ ਹਰ ਪਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਜਾਂਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਕੀ ਹਾਦਸੇ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸੀ? ਕੀ ਇੰਜਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਸੀ? ਕੋਈ ਪੰਛੀ ਟਕਰਾਇਆ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਕੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਕੀ ਹਾਦਸਾ ਮਨੁੱਖੀ ਗਲਤੀ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਅਜਿਹੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਜਨਰਲ ਆਫ਼ ਸਿਵਲ ਏਵੀਏਸ਼ਨ (DGCA) ਜਾਂ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ (AAIB) ਦੀ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਲੈਬ ਦੇ ਮਾਹਰ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੇ ਮੈਮੋਰੀ ਮੋਡੀਊਲ ਤੋਂ ਡੇਟਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਫਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਰਾਡਾਰ ਅਤੇ ATC ਡੇਟਾ 'ਤੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਡੇਟਾ ਨਾਲ ਸਿੰਕ ਅਤੇ ਮੇਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹਾਦਸੇ ਦੌਰਾਨ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਾਂਚ ਜਲਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-