ETV Bharat / lifestyle

ਬਾਹਾਂ ਜਾਂ ਲੱਤਾਂ 'ਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਦੇਰ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਹੋਣ ਸਮੇਤ ਸਰੀਰ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਨੇ ਇਹ 8 ਲੱਛਣ, ਤਾਂ ਸਮਝ ਲਓ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਹੈ ਨਿਸ਼ਾਨੀ - SICKLE CELL ANEMIA

ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਆਮ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਲੱਛਣ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

SICKLE CELL ANEMIA
SICKLE CELL ANEMIA (Getty Image)
author img

By ETV Bharat Lifestyle Team

Published : June 20, 2025 at 10:30 AM IST

3 Min Read

ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੀਲੀਆ ਹੋਣਾ ਵੀ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੀਲੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੀਲੀਆ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਮਰੀਜ਼ ਇਸਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਅਧਿਐਨ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਸ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 14.5 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਹੇਮਾਟੋਲੋਜੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕ ਖੂਨ ਦਾ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਟੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ, ਗੁਰਦੇ ਜਾਂ ਲੀਵਰ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ

  • ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ
  • ਪੀਲੀਆ
  • ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ
  • ਛਾਤੀ, ਪਿੱਠ, ਬਾਹਾਂ ਜਾਂ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
  • ਅਨੀਮੀਆ
  • ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ
  • ਦੇਰ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ
  • ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦੇ
  • ਅਧਰੰਗ
  • ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਂਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਦੀ ਇੱਕ ਗੋਲੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਦਸਤ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸ਼ਰਾਬ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ?

ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਗੈਮੀ ਯਾਨੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 8.6 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ ਲਗਭਗ 10 ਫੀਸਦੀ ਆਦਿਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਲਦੀ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਢੁਕਵਾਂ ਇਲਾਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿਯਮਤ ਜਾਂਚ, ਦਰਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਜਾਂ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ ਇੱਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦਾਤਰੀ ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਾਤਰੀ-ਆਕਾਰ ਦੇ ਸੈੱਲ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਚਿਪਚਿਪੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ

ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਔਰਤਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।

https://www.hematology.org/education/patients/anemia/sickle-cell-disease

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੀਲੀਆ ਹੋਣਾ ਵੀ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੀਲੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੀਲੀਆ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਮਰੀਜ਼ ਇਸਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਅਧਿਐਨ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਸ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 14.5 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਹੇਮਾਟੋਲੋਜੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕ ਖੂਨ ਦਾ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਟੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ, ਗੁਰਦੇ ਜਾਂ ਲੀਵਰ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ

  • ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ
  • ਪੀਲੀਆ
  • ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ
  • ਛਾਤੀ, ਪਿੱਠ, ਬਾਹਾਂ ਜਾਂ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
  • ਅਨੀਮੀਆ
  • ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ
  • ਦੇਰ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ
  • ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦੇ
  • ਅਧਰੰਗ
  • ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਂਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਦੀ ਇੱਕ ਗੋਲੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਦਸਤ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸ਼ਰਾਬ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ?

ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਗੈਮੀ ਯਾਨੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 8.6 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ ਲਗਭਗ 10 ਫੀਸਦੀ ਆਦਿਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਲਦੀ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਢੁਕਵਾਂ ਇਲਾਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿਯਮਤ ਜਾਂਚ, ਦਰਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਅਨੀਮੀਆ ਜਾਂ ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ ਇੱਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦਾਤਰੀ ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਾਤਰੀ-ਆਕਾਰ ਦੇ ਸੈੱਲ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਚਿਪਚਿਪੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ

ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਔਰਤਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।

https://www.hematology.org/education/patients/anemia/sickle-cell-disease

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.