ETV Bharat / lifestyle

ਵਿਆਹ ਦੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਬੱਚਾ? ਇਹ 8 ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ - TIPS TO IMPROVE FERTILITY

ਵਿਆਹ ਦੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਾ ਨਾ ਹੋਣ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

TIPS TO IMPROVE FERTILITY
TIPS TO IMPROVE FERTILITY (Getty Image)
author img

By ETV Bharat Lifestyle Team

Published : May 13, 2025 at 9:44 AM IST

2 Min Read

ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹਰ ਇੱਕ ਜੋੜੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਜੋੜਿਆਂ ਦੀ ਇਹ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂ ਕੁਝ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਜੋੜੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਹੀ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਦੇਰ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਜੋੜੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਤੀਜੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। -ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਾ.ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨ

  1. ਵਧਦੀ ਉਮਰ
  2. ਅਨਿਯਮਿਤ ਪੀਰੀਅਡਸ
  3. ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
  4. ਪੀਸੀਓਐਸ
  5. ਐਂਡੋਮੈਟਰੀਓਸਿਸ
  6. ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ
  7. ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
  8. ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਲਾਗਾਂ

ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-

  1. ਮਾੜੀ ਨੀਂਦ
  2. ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ
  3. ਮੋਟਾਪਾ

ਡਾ.ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦੇ ਤੁਹਾਡੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਰਹਿਣਾ ਕਿ ਕੀ ਆਮ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਨਹੀਂ, ਸਹੀਂ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਹਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।-ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮਾਹਰ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

ਡਾ.ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਵਰਗੇ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਗਰਭਵਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।-ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸਲਾਹ

ਡਾ. ਤਲਵਾੜ ਅਨੁਸਾਰ, 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਸੀਓਐਸ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਪੀਰੀਅਡਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਨਿਯਮਿਤ ਪੀਰੀਅਡਸ, ਪੀਰੀਅਡਸ ਨਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਦਰਦਨਾਕ ਪੀਰੀਅਡਸ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਪਿਛਲੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਜਾਂ ਹਾਰਮੋਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। -ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹਰ ਇੱਕ ਜੋੜੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਜੋੜਿਆਂ ਦੀ ਇਹ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂ ਕੁਝ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਜੋੜੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਹੀ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਦੇਰ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਜੋੜੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਤੀਜੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। -ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਾ.ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨ

  1. ਵਧਦੀ ਉਮਰ
  2. ਅਨਿਯਮਿਤ ਪੀਰੀਅਡਸ
  3. ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
  4. ਪੀਸੀਓਐਸ
  5. ਐਂਡੋਮੈਟਰੀਓਸਿਸ
  6. ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ
  7. ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
  8. ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਲਾਗਾਂ

ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-

  1. ਮਾੜੀ ਨੀਂਦ
  2. ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ
  3. ਮੋਟਾਪਾ

ਡਾ.ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦੇ ਤੁਹਾਡੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਰਹਿਣਾ ਕਿ ਕੀ ਆਮ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਨਹੀਂ, ਸਹੀਂ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਹਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।-ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮਾਹਰ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

ਡਾ.ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਵਰਗੇ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਗਰਭਵਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।-ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸਲਾਹ

ਡਾ. ਤਲਵਾੜ ਅਨੁਸਾਰ, 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਸੀਓਐਸ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਪੀਰੀਅਡਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਨਿਯਮਿਤ ਪੀਰੀਅਡਸ, ਪੀਰੀਅਡਸ ਨਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਦਰਦਨਾਕ ਪੀਰੀਅਡਸ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਪਿਛਲੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਜਾਂ ਹਾਰਮੋਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। -ਸੰਦੀਪ ਤਲਵਾੜ

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.