ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਜਾਂ ਡਰੋਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਹਿੱਲਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 4.6 ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 5 ਮਈ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 4.2 ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਐਨਸੀਐਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭੂਚਾਲ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਘੱਟ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਆਇਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਝਟਕੇ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 4.6 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਨੇੜੇ (10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਡੂੰਘਾਈ) ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਭੂਚਾਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਇੰਡੋ-ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਅਰਬੀਅਨ ਪਲੇਟਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
An earthquake with a magnitude of 4.6 on the Richter Scale hit Pakistan at 01.26 pm (IST) today: National Center for Seismology (NCS) pic.twitter.com/3mqRPwaRdY
— ANI (@ANI) May 12, 2025
ਕਿਉਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਭੂਚਾਲ ?
ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਤ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਹਿੱਲਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਮੈਗਨੀਟਿਊਡ ਸਕੇਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ
ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁੱਲ੍ਹ ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਲਗਭਗ 59 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸਾ ਭੂਚਾਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਜ਼ੋਨ-2, ਜ਼ੋਨ-3, ਜ਼ੋਨ-4 ਅਤੇ ਜ਼ੋਨ-5 ਦੇ 4 ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਜ਼ੋਨ-5 ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜ਼ੋਨ-2 ਨੂੰ ਘੱਟ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ੋਨ-4 ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ 7 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਵੀ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਤੀਬਰਤਾ ਕਿੰਨੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ?
ਭੁਚਾਲ ਕਿੰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ? ਇਸਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ, ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ਦਾ ਹਰੇਕ ਪੈਮਾਨਾ ਪਿਛਲੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲੋਂ 10 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
0 ਤੋਂ 1.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਪਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੀਸਮੋਗ੍ਰਾਫ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2 ਤੋਂ 2.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ 'ਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
3 ਤੋਂ 3.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਟਰੱਕ ਉੱਥੋਂ ਲੰਘਿਆ ਹੋਵੇ।
4 ਤੋਂ 4.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਖਿੜਕੀਆਂ ਟੁੱਟ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੰਧਾਂ 'ਤੇ ਲਟਕਦੇ ਫਰੇਮ ਡਿੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
5 ਤੋਂ 5.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਘਰ ਦੇ ਫਰਨੀਚਰ ਹਿਲਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
6 ਤੋਂ 6.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਟੁੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉੱਪਰਲੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।
7 ਤੋਂ 7.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠ ਪਾਈਪਲਾਈਨਾਂ ਫਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
8 ਤੋਂ 8.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਗੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁਲ ਵੀ ਢਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
9 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਤਬਾਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਹਿੱਲਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੁਨਾਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
