ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਗਰਮੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ। 1998 ਅਤੇ 2017 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 1.6 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਾਰਾ 40 ਡਿਗਰੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਧਦੀ ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਭਰਪੂਰ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ, ਲੱਸੀ, ਨਿੰਬੂ ਪਾਣੀ, ਫਲਾਂ ਦੇ ਰਸ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਘਰੋ ਨਾ ਨਿਕਲੋ ਬਾਹਰ
ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਨਾ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੁਪਹਿਰ 12 ਵਜੇ ਤੋਂ 3 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਘਰ ਰਹੋ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜੇਕਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਵੀ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਾ?
ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਕਟਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਜੇਮਵਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ, ਮਜ਼ਦੂਰ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਖੇਡ ਰਹੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਗਰਮੀ ਵਧਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਕੁਝ ਲੱਛਣ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।-ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਕਟਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਜੇਮਵਾਰ
ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕੀ ਹੈ?
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 40 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਵਗਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਸਿਰ ਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
- ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਤੇਜ਼ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ।
- ਤੇਜ਼ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ।
- ਮਤਲੀ, ਉਲਟੀਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ।
- ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਾਫ਼-ਸਾਫ਼ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
- ਚਿਹਰਾ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਚਾਅ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਤੰਗ ਕੱਪੜੇ ਢਿੱਲੇ ਕਰ ਦਿਓ ਜਾਂ ਹਲਕੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ।
- ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹਵਾਦਾਰ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਬੈਠੋ।
- ਇੱਕ ਤੌਲੀਆ ਜਾਂ ਸੂਤੀ ਕੱਪੜਾ ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਭਿਓ ਦਿਓ, ਇਸਨੂੰ ਨਿਚੋੜੋ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੂੰਝੋ।
- ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਕੱਛਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਆਰਾਮ ਕਰੋ। ਫਿਰ ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਜੂਸ ਵਰਗੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਪੀਓ।
ਸਾਵਧਾਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ
- ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਠੰਢੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਨਾ ਜਾਓ। ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਜਾਓ ਜਿੱਥੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਠੰਢਾ।
- ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਬਹੁਤ ਠੰਢਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਹੀਟਸਟ੍ਰੋਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਨਹਾਉਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹਾਲਤ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
