ETV Bharat / bharat

B-2 ਬੰਬਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅੱਜ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਹੈ? - NOSHIR GOWADIA

ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਟੀਲਥ ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਬੰਬਾਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਅੱਜ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਹੈ।

ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਸਟੀਲਥ ਬੰਬਰ।
ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਸਟੀਲਥ ਬੰਬਰ। (File AP)
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : June 24, 2025 at 9:22 PM IST

2 Min Read

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ 12 ਜੂਨ, 2025 ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਆਖਰਕਾਰ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘਾਤਕ ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਬੰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।

ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਟੀਲਥ ਬੰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਲੈਸ, ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਰਾਡਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਫੌਜੀ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੀ-2 ਬੰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।

ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਖਤਰਨਾਕ ਬੰਬਾਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਨੋਸ਼ੀਰ ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੇ ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੋਸ਼ੀਰ ਗੋਵਾਡੀਆ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿੱਥੇ ਹਨ? ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੋਵਾਡੀਆ ਫਲੋਰੈਂਸ, ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ।

ਐਫਬੀਆਈ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗੋਵਾਡੀਆ ਹੁਣ ਲੱਗਭਗ 81 ਸਾਲ ਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਕਤੂਬਰ 2005 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ "ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ" ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੋਵਾਡੀਆ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ।

ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੌਰਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੇ ਜੂਨ 2003 ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ 2005 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਛੇ ਵਾਰ ਚੀਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਡਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਚੀਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੂੰ $1.1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਹੋਨੋਲੂਲੂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੂੰ ਅਗਸਤ 2010 ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਨਵਰੀ 2011 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 32 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ 12 ਜੂਨ, 2025 ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਆਖਰਕਾਰ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘਾਤਕ ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਬੰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।

ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਟੀਲਥ ਬੰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਲੈਸ, ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਰਾਡਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਫੌਜੀ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੀ-2 ਬੰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।

ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਖਤਰਨਾਕ ਬੰਬਾਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਨੋਸ਼ੀਰ ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੇ ਬੀ-2 ਸਪਿਰਿਟ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੋਸ਼ੀਰ ਗੋਵਾਡੀਆ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿੱਥੇ ਹਨ? ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੋਵਾਡੀਆ ਫਲੋਰੈਂਸ, ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ।

ਐਫਬੀਆਈ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗੋਵਾਡੀਆ ਹੁਣ ਲੱਗਭਗ 81 ਸਾਲ ਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਕਤੂਬਰ 2005 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ "ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ" ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੋਵਾਡੀਆ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ।

ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੌਰਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੇ ਜੂਨ 2003 ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ 2005 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਛੇ ਵਾਰ ਚੀਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਡਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਚੀਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੂੰ $1.1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਹੋਨੋਲੂਲੂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਵਾਡੀਆ ਨੂੰ ਅਗਸਤ 2010 ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਨਵਰੀ 2011 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 32 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.