ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਰੈਡੀਮੇਡ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਵਸਤੂਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਦਮ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਕੁਝ ਭਾਰਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਪਾਰ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਜਨਰਲ (DGFT) ਦੇ ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਸਮਾਨ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਦਿੱਤਾ
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ "ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੈਡੀਮੇਡ ਕੱਪੜੇ, ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਵਸਤੂਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।" ਆਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੱਪੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਸਿਰਫ ਨਹਾਵਾ ਸ਼ੇਵਾ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੀਆਂ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੈ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਸਤਿਆਂ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫਲਾਂ, ਫਲਾਂ ਦੇ ਸੁਆਦ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਕਾਰਬੋਨੇਟਿਡ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ, ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ (ਬੇਕਡ ਸਮਾਨ, ਸਨੈਕਸ, ਚਿਪਸ ਅਤੇ ਕਨਫੈਕਸ਼ਨਰੀ), ਕਪਾਹ ਅਤੇ ਸੂਤੀ ਧਾਗੇ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਪੀਵੀਸੀ ਤਿਆਰ ਸਮਾਨ, ਰੰਗ, ਪਲਾਸਟਿਕਾਈਜ਼ਰ ਅਤੇ ਦਾਣੇ, ਲੱਕੜ ਦੇ ਫਰਨੀਚਰ ਲਈ, ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਿਪਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਅਸਾਮ, ਮੇਘਾਲਿਆ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਲਸੀਐਸ (ਲੈਂਡ ਕਸਟਮ ਸਟੇਸ਼ਨ) ਅਤੇ ਆਈਸੀਪੀ (ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਚੈੱਕ ਪੋਸਟ) ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਐਲਸੀਐਸ ਚਾਂਗਰਾਬੰਧਾ ਅਤੇ ਫੁਲਬਾੜੀ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਮੱਛੀ, ਐਲਪੀਜੀ, ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਚਲੇ ਹੋਏ ਪੱਥਰ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਯਾਤ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪੈਰਾ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ਨੂੰ "ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ" ਨਿਯਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
The Directorate General of Foreign Trade (DGFT), Ministry of Commerce and Industry, has issued a notification imposing port restrictions on the import of certain goods such as Readymade garments, processed food items etc., from Bangladesh to India. However, such said port… pic.twitter.com/7Ba9ixokt6
— ANI (@ANI) May 17, 2025
ਭਾਰਤ-ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸਬੰਧ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਏ !
9 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਲਈ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਟ੍ਰਾਂਸਸ਼ਿਪਮੈਂਟ ਸਹੂਲਤ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ। ਇਹ ਐਲਾਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਅੰਤਰਿਮ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ ਵੱਲੋਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਬਿਆਨ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਯੂਨਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਤ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ, ਜੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲੱਗਭਗ 1,600 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸਵਾਗਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦੇ ਹੋਏ ਇਸ 'ਤੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਯਾਤਕ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਪੜਾ ਖੇਤਰ ਦੇ, ਨੇ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਯੂਨਸ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ-ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸਬੰਧ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਗਏ ਹਨ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਹੈ। 2023-24 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਪਾਰ 12.9 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬੇਲੋੜੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ LCS ਅਤੇ ICP ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਸਨ।
ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਧਾਗੇ ਦੀ ਬਰਾਮਦ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ
ਇਸ ਸਾਲ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਧਾਗੇ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਿਪਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "15 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਬੇਨਾਪੋਲ ਆਈਸੀਪੀ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਏ ਗਏ ਗੈਰ-ਵਾਜਬ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਚੇ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਵਿਵਹਾਰਕ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ਿਟ ਚਾਰਜਾਂ ਕਾਰਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਜੋਖਮ 'ਤੇ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਰਮਿਤ ਸਾਮਾਨ ਵੇਚਣ ਲਈ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਸਤੂਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਪੂਰੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੱਕ ਮੁਫ਼ਤ ਪਹੁੰਚ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੀ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਬੰਧਤ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਧਾਗੇ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸਾਲਾਨਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਤਿਆਰ ਕੱਪੜੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਕਿਹਾ, "ਇਸ ਉਪਾਅ ਦਾ ਜਵਾਬ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਕੇ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ"। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ 700 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਰੈਡੀਮੇਡ ਕੱਪੜੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨਹੀਂ ਚੁਣ ਸਕਦਾ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ। ਭਾਰਤ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ ਪਰ ਦੁਸ਼ਮਣੀ-ਮੁਕਤ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ"।
