ETV Bharat / bharat

'ਮੈਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਿਆ', ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਕਤਲ ਕੇਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿੰਦਰ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ - GRAHAM STAINES MURDER

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਨਾਬਾਲਗ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਕਤਲ ਕੇਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿੰਦਰ ਹੇਮਬ੍ਰਮ 25 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ
ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਕਤਲ ਕੇਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿੰਦਰ ਹੇਮਬ੍ਰਮ 25 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ (Etv Bharat)
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : April 17, 2025 at 5:46 PM IST

2 Min Read

ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ: 1999 ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਨਾਬਾਲਗ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿੰਦਰ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਓਂਝਰ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 50 ਸਾਲਾ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਆਚਰਣ ਕਾਰਨ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹੇਮਬਰਾਮ ਨੂੰ ਇਸ ਘਿਨਾਉਣੇ ਅਪਰਾਧ ਲਈ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਰੋਸ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ 21 ਜਨਵਰੀ 1999 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਓਂਝਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਨੋਹਰਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੈਗਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੰਘ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

'ਮੈਂ ਆਜਾਦ ਹਾਂ'

ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੇਗੁਨਾਹੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਝੂਠਾ ਫਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 25 ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੈਂ ਅੱਜ ਆਖਰਕਾਰ ਆਜ਼ਾਦ ਹਾਂ।" ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਓਡੀਸ਼ਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਹਿਮ ਦੀ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਛੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੈਗਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ

ਜਦੋਂ ਇਹ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਤਾਂ ਹੇਮਬ੍ਰਮ 25 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਭੀੜ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 22-23 ਜਨਵਰੀ, 1999 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਿਓਂਝਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਨੋਹਰਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ - 11 ਸਾਲਾ ਫਿਲਿਪ ਅਤੇ 8 ਸਾਲਾ ਟਿਮੋਥੀ - 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੈਗਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 51 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 1999 ਤੋਂ 2000 ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ 51 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 37 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਬਿਊਰੋ (ਸੀਬੀਆਈ) ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਸਮੇਤ 14 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉੜੀਸਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ 11 ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ: 1999 ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਨਾਬਾਲਗ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿੰਦਰ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਓਂਝਰ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 50 ਸਾਲਾ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਆਚਰਣ ਕਾਰਨ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹੇਮਬਰਾਮ ਨੂੰ ਇਸ ਘਿਨਾਉਣੇ ਅਪਰਾਧ ਲਈ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਰੋਸ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ 21 ਜਨਵਰੀ 1999 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਓਂਝਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਨੋਹਰਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੈਗਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੰਘ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

'ਮੈਂ ਆਜਾਦ ਹਾਂ'

ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੇਗੁਨਾਹੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਝੂਠਾ ਫਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 25 ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੈਂ ਅੱਜ ਆਖਰਕਾਰ ਆਜ਼ਾਦ ਹਾਂ।" ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਓਡੀਸ਼ਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਹਿਮ ਦੀ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਛੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੈਗਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ

ਜਦੋਂ ਇਹ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਤਾਂ ਹੇਮਬ੍ਰਮ 25 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਭੀੜ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 22-23 ਜਨਵਰੀ, 1999 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਿਓਂਝਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਨੋਹਰਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਾਹਮ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ - 11 ਸਾਲਾ ਫਿਲਿਪ ਅਤੇ 8 ਸਾਲਾ ਟਿਮੋਥੀ - 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੈਗਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 51 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 1999 ਤੋਂ 2000 ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ 51 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 37 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਬਿਊਰੋ (ਸੀਬੀਆਈ) ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੇਮਬ੍ਰਮ ਸਮੇਤ 14 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉੜੀਸਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ 11 ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.