ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୱାକଫ୍ ବିଲ୍ ସଂସଦରେ ପାରିତ ହୋଇଛି। ଆଇନରେ ପରିଣତ ହେବାକୁ ଏବେ କେବଳ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ମୋହରକୁ ଅପେକ୍ଷା। ତେବେ ଏହି ବିଲ୍ ପାରିତ ହେବା ପରେ କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ ମହମ୍ମଦ ଜାଭେଦ୍ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। 2019ରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି (ବିଜେପି) ଦ୍ବାରା ତ୍ରିପଲ ତାଲାକ ଉପରେ ବିଲ୍ ପାରିତ ହେବା ପରେ ୱାକଫ୍ ବିଲ୍ ହେଉଛି ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରମୁଖ ବିବାଦୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଯାହା ମୁସଲିମ୍ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାପାଇଁ ଆସିଛି।
ଜାଭେଦଙ୍କ ତରଫରୁ ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ଆବେଦନରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ବର୍ତ୍ତମାନର ୱାକଫ୍ (ସଂଶୋଧନ) ଅଧିନିୟମ, 2025 ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା 14, 15, 25, 26, 29 ଏବଂ 300A ଅନୁଯାୟୀ ଦିଆଯାଇଥିବା ଅଧିକାରକୁ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁଛି। ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ, ଜାଭେଦ୍ ୱାକଫ୍ (ସଂଶୋଧନ) ବିଲ୍, 2024 ଉପରେ ମିଳିତ ସଂସଦୀୟ କମିଟି- ଜେପିସି ର ସଦସ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ।
ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପ୍ରତି ଭେଦଭାବ:
ଆବେଦନରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ଏହି ଅଧିନିୟମ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଭେଦଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରେ କାରଣ ଏଥିରେ ଏପରି କିଛି ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଲଗାଯାଇଛି, ଯାହା ଅନ୍ୟ ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରଶାସନରେ ନାହିଁ। "ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଶିଖ ଧାର୍ମିକ ଟ୍ରଷ୍ଟଗୁଡିକ ସ୍ବପରିଚାଳିତ ହେଉଥିବା ବେଳେ ୱାକଫ୍ ଆକ୍ଟ, 1995ରେ ସଂଶୋଧନ ୱାକଫ୍ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ରାଜ୍ୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି।
ଆବେଦନରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ଏହିପରି ଭେଦଭାବ ଧାରା 14ର ଉଲ୍ଲଂଘନ ଅଟେ ଏବଂ ଏହା ମଧ୍ୟ ମନମୁଖୀ ବର୍ଗୀକରଣ ପ୍ରଣୟନ କରେ, ଯାହା ହାସଲ ହେବାକୁ ଥିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସହିତ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ସମ୍ପର୍କ ରଖେ ନାହିଁ, ଯାହା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସରକାର ବନାମ ଅନୱାର ଅଲି (1952)ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା।
ଧାରା 15ର ଉଲ୍ଲଂଘନ:
ଆବେଦନରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ଅଧିନିୟମ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଧାର୍ମିକ ଅଭ୍ୟାସ ଅବଧି ଉପରେ ଆଧାର କରି ୱାକଫ୍ ସୃଷ୍ଟି ଉପରେ ଏହି ନିୟମ ବାରଣ କରାଯାଇଛି। ଇସଲାମ ନିୟମ, ରୀତିନୀତି କିମ୍ବା ଏହିପରି ସୀମିତତା ଭିତ୍ତିହୀନ ଏବଂ ଧାରା 25 ଅନୁଯାୟୀ ଧର୍ମର ପାଳନ ତଥା ଅଭ୍ୟାସ କରିବାର ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଥାଏ। ଏହାବାଦ୍, ଏହି ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସହ ମତଭେଦ କରୁଛି, ଯେଉଁମାନେ ନିକଟରେ ଇସଲାମ ଧର୍ମ ଆପଣାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଧାର୍ମିକ କିମ୍ବା ଧର୍ମାର୍ଥ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମ୍ପତ୍ତି ସମର୍ପିତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ଏହାଦ୍ବାରା ଧାରା 15ର ଉଲଙ୍ଘନ ହେଉଛି।
ଆବେଦନ ଅନୁଯାୟୀ, ୱାକଫ-ବାଇ-ୟୁଜରର ଧାରଣାକୁ ଆଇନରେ ପରିତ୍ୟାଗ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ୱାକଫ-ବାଇ-ୟୁଜରର ନୀତି ଏମ ସିଦ୍ଦିକ ବନାମ ସୁରେଶ ଦାସ (2019)ରେ ଠିକ୍ ଭାବେ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। ଯେଉଁଥିରେ ଧାରଣା ଦିଆଯାଇଥିଲା ଯେ, ଏକ ସମ୍ପତ୍ତି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଧାର୍ମିକ ବ୍ୟବହାର ମାଧ୍ୟମରେ ୱାକଫ ମାନ୍ୟତା ହାସଲ କରିପାରିବ।
ଧାରା 26ର ଉଲ୍ଲଂଘନ:
ଆବେଦନରେ କୁହାଯାଇଛି, ଏହି ନିୟମକୁ ହଟାଇ, ଅଧିନିୟମ ସ୍ଥାପିତ ଆଇନଗତ ନୀତିକୁ ଅବମାନନା କରେ ଏବଂ ୱାକଫ୍ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଆଧାର କରି ସମ୍ପତ୍ତିଗୁଡ଼ିକୁ ୱାକଫ୍ ଭାବେ ଚିହ୍ନିବା କ୍ଷମତାକୁ ସୀମିତ କରେ। ଯାହା ଦ୍ବାରା ଧାରା 26ର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହୋଇଥାଏ। ଯାହା ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଗୁଡିକର ନିଜସ୍ୱ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବାର ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଦେଇଥାଏ ବୋଲି ଆବେଦନପତ୍ରରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଆବେଦନରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ୱାକଫ୍ ବୋର୍ଡ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ୱାକଫ୍ ପରିଷଦର ସଂରଚନାରେ ଅଣ ମୁସଲମାନ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ୱାକଫ୍ ପ୍ରଶାସନିକ ସଂସ୍ଥାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ହିନ୍ଦୁ ଧାର୍ମିକ ଏଣ୍ଡୋର୍ସମେଣ୍ଟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଧାର୍ମିକ ଶାସନରେ ଅଯଥା ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଅଟେ, ଯାହା ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳନା କରାଯାଇଥାଏ।
ଆବେଦନରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ୱାକଫ୍ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲର ରଚନା ତଥା କ୍ଷମତାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଏହି ବିବାଦର ସମାଧାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ଏବଂ ଏହା ଇସଲାମ ଆଇନରେ ପାରଦର୍ଶୀ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ୱାକଫ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିବାଦର ବିଚାର ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପଡିଥାଏ।
ରାଜ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣର ବିସ୍ତାର:
ଆବେଦନରେ ଯୁକ୍ତି ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ଏହି ସଂଶୋଧନ ଧାରା 300A ଅନୁଯାୟୀ ସଂରକ୍ଷିତ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାରକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଥାଏ। ୱାକଫ୍ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ରାଜ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ବିସ୍ତାର କରି, ଧାର୍ମିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମ୍ପତ୍ତି ଉତ୍ସର୍ଗ କରିବାର ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ କ୍ଷମତାକୁ ସୀମିତ କରି ୱାକଫ୍ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ କଡା ଯାଞ୍ଚ କରି ଏହି ଆଇନ ରତିଲାଲ ପନଚାନ୍ଦ ଗାନ୍ଧି ବନାମ ବମ୍ବେ (1954)ରେ, ମାନ୍ୟବର କୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ହୋଇଛି। ଯେଉଁଥିରେ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପତ୍ତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବା ଏକ ଉଲ୍ଲଂଘନ ଅଟେ।
ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢ଼ନ୍ତୁ- ସଂସଦରେ ୱାକଫ୍ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଗୃହୀତ, ରାଜ୍ୟସଭାରେ ସପକ୍ଷରେ ପଡିଲା 128 ଭୋଟ
