हैदराबाद : महान राजपूत योद्धा महाराणा प्रताप यांच्या जयंती स्मरणार्थ दरवर्षी भारतात महाराणा प्रताप जयंती साजरी केली जाते. हिंदू कॅलेंडरप्रमाणे हा शुभ दिवस ज्येष्ठ महिन्याच्या तिसऱ्या दिवशी येत असतो. महाराणा प्रताप जयंती 2023 या वर्षी महाराणा प्रताप यांची 483 वी जयंती असेल. 2023 मध्ये, महाराणा प्रताप जयंती 22 मे रोजी साजरी केली जाईल. या दिवसाला मोठे ऐतिहासिक महत्त्व आहे कारण तो एका शूर नेत्याचा जन्म दर्शवितो ज्याने आपल्या राज्याचे आणि लोकांचे रक्षण करण्यासाठी शौर्याने आणि दृढनिश्चयाने लढा दिला.

महाराणा प्रताप यांचा जन्म कधी झाला : वास्तविक महाराणा प्रताप यांचा जन्म ९ मे १५४० रोजी झाला होता. इंग्रजी दिनदर्शिकेनुसार महाराणा प्रताप यांची जयंती दरवर्षी या तारखेला साजरी केली जाते. यंदा महाराणा प्रताप यांची ४८९ वी जयंती साजरी होत आहे. यावेळी जरी विक्रम संवतानुसार त्यांचा वाढदिवस साजरा केला जाणार आहे. हिंदू कॅलेंडरनुसार, त्यांचा जन्म गुरु पुष्य नक्षत्रात जेठ महिन्याच्या तृतीयेला झाला होता. या कारणास्तव, विक्रम संवतानुसार 22 मे हा महाराणा प्रताप यांची जयंती देखील आहे. अशा परिस्थितीत, इंग्रजी आणि हिंदू कॅलेंडर या दोन्ही कॅलेंडरनुसार मेवाडचे शासक महाराणा प्रताप यांची जयंती साजरी केली जात आहे.

महाराणा प्रताप यांची शौर्यगाथा : मुघलांपासून आपल्या राज्याचे रक्षण करण्यासाठी महाराणा प्रताप यांनी आयुष्यभर लोखंड घेतले. असे म्हणतात की त्याने जंगलात गवताची भाकर खाल्ली आणि रात्र जमिनीवर झोपून काढली पण अकबरासमोर हार मानली नाही.

महाराणा प्रताप इतिहास : महाराणा प्रताप सिसोदियाच्या राजपूत कुळातील होते. ते महाराणा उदयसिंग II चे मोठे सुपुत्र होते. सिंहासनाचा वारस असूनही, महाराणा प्रताप यांनी आपल्या साम्राज्याचा झपाट्याने विस्तार करणाऱ्या मुघल सम्राट अकबरापुढे नतमस्तक होण्यास नकार दिला. राजपूतांच्या सिसोदिया कुळातील महाराणा प्रताप, एक शूर हिंदू राजपूत राजा होता ज्याचा राजस्थानमधील अनेक राजघराण्यांद्वारे आदर आणि पूजा केली जाते. देशाच्या पहिल्या स्वातंत्र्ययुद्धाचे नेतृत्व करणारे आणि हल्दीघाटीच्या युद्धात मुघल सम्राट अकबरासोबत लढणारे खरे देशभक्त मानले जातात. जरी महाराणा प्रताप यांना अखेरीस रणांगणातून पळून जाण्यास भाग पाडले गेले असले तरी, त्यांनी त्यांच्या शौर्याचे प्रचंड कौतुक करून, त्यांच्या मोठ्या संख्येने विरोधकांना मारण्यात यश मिळविले. दरवर्षी, त्यांची जयंती हिंदू कॅलेंडरच्या ज्येष्ठ शुक्ल चरणाच्या तिसऱ्या दिवशी येते, जी महाराणा प्रताप जयंती म्हणून साजरी केली जाते. जानेवारी 1597 मध्ये, महाराणा प्रताप शिकारी अपघातात गंभीर जखमी झाले आणि वयाच्या 56 व्या वर्षी आपल्या देशासाठी, आपल्या लोकांसाठी आणि आपल्या अभिमानासाठी लढताना त्यांचे निधन झाले. महाराणा प्रताप यांनी मुघलांविरुद्ध अनेक लढाया केल्या आणि त्यांच्या राज्याचे रक्षण करण्यासाठी कधीही त्यांची मदत घेतली नाही. त्यांनी स्वतंत्र आणि स्वतंत्र राजपुतानाचे महत्त्व ओळखले आणि त्यामुळे त्यांचे सार्वभौमत्व मुघलांच्या स्वाधीन करण्यास नकार दिला. त्याच्या शौर्याने आणि धैर्याने इतर अनेक राजपूत योद्ध्यांना मुघलांविरुद्धच्या त्याच्या लढाईत सामील होण्यासाठी प्रेरित केले.

महत्त्व : आजही महाराणा प्रताप यांना एक शूर आणि शूर योद्धा म्हणून स्मरण केले जाते जे आपल्या लोकांचे आणि त्यांच्या स्वातंत्र्याचे रक्षण करण्यासाठी लढले. महाराणा प्रताप जयंती राजस्थान आणि इतर राज्यांमध्ये मुघलांना कधीही शरण न देणाऱ्या शूर राजाचा सन्मान आणि स्मरण दिन म्हणून साजरी केली जाते.

हेही वाचा :

1. Raja Ram Mohan Roy Birth Anniversary : आधुनिक भारताचे जनक राजा राम मोहन रॉय यांची जयंती; जाणून घ्या त्यांच्याबद्दल माहीत नसलेल्या 10 गोष्टी
2. Chhatrapati Sambhaji Maharaj Jayanti: आज छत्रपती संभाजी महाराज जयंती, जाणून घेवू या त्यांच्या कार्याविषयी
3. Apara Ekadashi 2023 : काय आहे अपरा एकादशीचे महत्व, पूजा विधी आणि शुभ मुहुर्त