नवी दिल्ली: गेल्या वर्षी स्वातंत्र्याचा ७५ वा वर्धापन दिन ‘स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव’ म्हणून देशभर साजरा करण्यात आला. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या कल्पनेनुसार, यावर्षीचा उत्सव उत्साह, देशभक्ती आणि 'लोकसहभागावर' भर दिला गेला. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू 26 जानेवारी 2023 रोजी नवी दिल्लीतील कर्तव्य पथावरून 74 व्या प्रजासत्ताक दिनानिमित्त परेडची सलामी दिली. त्याच वेळी इजिप्तचे राष्ट्राध्यक्ष अब्देल फताह अल-सिसी परेडचे प्रमुख पाहुणे आहे. महान स्वातंत्र्यसैनिक नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांच्या जयंतीनिमित्त 23 जानेवारीपासून आठवडाभर चालणाऱ्या या सोहळ्याला सुरुवात झाली. याप्रसंगी, 23 आणि 24 जानेवारी रोजी नवी दिल्ली येथे एक प्रकारचा लष्करी टॅटू आणि आदिवासी नृत्य महोत्सव 'आदि शौर्य - पर्व पराक्रम का' आयोजित करण्यात आला होता. शहीद दिन म्हणून साजरा होणाऱ्या ३० जानेवारीला हे कार्यक्रम संपतील.
परेड सोहळ्याची सुरुवात : देशभरातील नर्तकांच्या वंदे भारतम मंडळाचा मोहक परफॉर्मन्स, वीर गाथांच्या सहभागींच्या शौर्याचे किस्से, राष्ट्रीय युद्ध स्मारकातील शालेय बँडचा मधुर परफॉर्मन्स, पहिला ई-निमंत्रण, आतापर्यंतचा सर्वात मोठा कार्यक्रम या उत्सवाचे प्रतीक आहे. ड्रोन शो आणि 3-डी अ‍ॅनामॉर्फिक प्रोजेक्शन आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी राष्ट्रीय युद्ध स्मारकाला भेट देऊन परेड सोहळ्याची सुरुवात झाली. शहीदांना पुष्पहार अर्पण करून आदरांजली वाहण्यात ते देशाचे नेतृत्व केले. त्यानंतर, पंतप्रधान आणि इतर मान्यवर परेड पाहण्यासाठी ड्युटी पथावरील सलामी प्लॅटफॉर्मवर गेले.
राष्ट्रपतींची मानवंदना घेऊन परेडला सुरुवात : परंपरेनुसार राष्ट्रध्वज फडकावला गेला आणि त्यानंतर २१ तोफांची सलामी देऊन राष्ट्रगीत झाले. प्रथमच, 105 मिमी भारतीय फील्ड गनमधून 21 तोफांची सलामी दिली . जे संरक्षण क्षेत्रातील वाढत्या 'आत्मनिर्भरते'चे प्रतिबिंब आहे. 105 हेलिकॉप्टर युनिटचे चार एमआय-17 1V/V5 हेलिकॉप्टर ड्युटी पथावर उपस्थित प्रेक्षकांवर पुष्पवृष्टी करतील. राष्ट्रपतींचे मानवंदना घेऊन परेडला सुरुवात झाली. परेडचे नेतृत्व परेड कमांडर, लेफ्टनंट जनरल धीरज सेठ, अति विशिष्ट सेवा पदक, द्वितीय पिढीचे सैन्य अधिकारी करतील. मेजर जनरल भवनीश कुमार परेड, चीफ ऑफ स्टाफ, मुख्यालय दिल्ली क्षेत्र, हे सेकंड-इन-कमांड आहेत.
इजिप्शियन तुकडी: सर्वोच्च शौर्य पुरस्कारांचे गौरवशाली विजेते त्यांच्या मागे आले. यामध्ये परमवीर चक्र आणि अशोक चक्र विजेत्यांचा समावेश आहे. परमवीर चक्र विजेते सुभेदार मेजर (मानद कॅप्टन) बाना सिंग, 8 जेएके एलआय (निवृत्त), सुभेदार मेजर (मानद कॅप्टन) योगेंद्र सिंह यादव, 18 ग्रेनेडियर्स (निवृत्त) आणि सुभेदार (मानद लेफ्टनंट) संजय कुमार, 13 जेएके रायफल्स आणि अशोक चक्र पुरस्कारप्राप्त मेजर जनरल सीए पिठावाला (निवृत्त), कर्नल डी श्रीराम कुमार आणि लेफ्टनंट कर्नल जस राम सिंग (निवृत्त) जीपवरील डेप्युटी परेड कमांडरच्या मागे आहे. परमवीर चक्र शत्रूचा सामना करताना शौर्य आणि आत्म-त्याग या सर्वोत्कृष्ट कृतीसाठी पुरस्कृत केले जाते, तर अशोक चक्र अशाच शौर्य आणि आत्मत्यागाच्या कृत्यांसाठी पुरस्कृत केले जाते. कर्नल महमूद मोहम्मद अब्देल फताह एल खरसावाई यांच्या नेतृत्वाखाली इजिप्शियन सशस्त्र दलांचा एकत्रित बँड आणि मार्चिंग तुकडी पहिल्यांदाच कर्तव्याच्या पलीकडे कूच केले आहे. इजिप्शियन सशस्त्र दलाच्या मुख्य शाखांचे प्रतिनिधीत्व करणाऱ्या या तुकडीत 144 सैनिक आहे.
भारतीय सैन्य दल: 61 घोडदळाच्या गणवेशातील पहिल्या तुकडीचे नेतृत्व कॅप्टन रायजादा शौर्य बाली करत आहे. 61 घोडदळ ही जगातील एकमेव सेवा देणारी सक्रिय घोडदळ रेजिमेंट आहे, जी सर्व 'स्टेट हॉर्स युनिट्स'चे एकत्रीकरण आहे. 61 घोडदळ, नऊ यांत्रिकी स्तंभ, सहा मार्चिंग तुकडी आणि आर्मी एव्हिएशन कॉर्प्सच्या प्रगत लाइट हेलिकॉप्टरद्वारे फ्लाय पास्टद्वारे भारतीय सैन्याचे प्रतिनिधित्व केले जाईल. मेन बॅटल टँक अर्जुन, नाग मिसाइल सिस्टीमचे इन्फंट्री कॉम्बॅट व्हेईकल, क्विक रिअॅक्शन फायटिंग व्हेईकल, के-9 वज्र-ट्रॅक सेल्फ-प्रोपेल्ड हॉवित्झर गन, ब्रह्मोस मिसाईल, 10 मीटर शॉर्ट स्पॅन ब्रिज, मोबाईल मायक्रोवेव्ह आणि मेकॅनाइज्ड कॉलममध्ये मोबाईल नेटवर्क सेंटर आणि आकाश (नवीन पिढीची उपकरणे) हे मुख्य आकर्षण आहे. मेकॅनाइज्ड इन्फंट्री रेजिमेंट, पंजाब रेजिमेंट, मराठा लाईट इन्फंट्री रेजिमेंट, डोगरा रेजिमेंट, बिहार रेजिमेंट आणि गुरखा ब्रिगेड अशा एकूण सहा सैन्याच्या तुकड्या सलामीच्या टप्प्यापासून पुढे जात आहे.
भारतीय नौदलाची तुकडी: या वर्षीच्या परेडचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे माजी सैनिकांचा चित्ररथ आहे. ज्याची 'संकल्पासह भारताचा अमृत काळ - माजी सैनिकांची वचनबद्धता' अशी थीम आहे. गेल्या 75 वर्षांतील दिग्गजांच्या योगदानाची आणि 'अमृत काल' दरम्यान भारताचे भविष्य घडवण्यात त्यांनी केलेल्या पुढाकाराची झलक यातून मिळते. भारतीय नौदलाच्या तुकडीत 144 तरुण खलाशांचा समावेश आहे, ज्याचे नेतृत्व लेफ्टनंट कमांडर दिशा अमृत आकस्मिक कमांडर करत आहे. मोर्चाच्या ताफ्यात प्रथमच तीन महिला आणि सहा अग्निवीरांचा समावेश आहे. 'भारतीय नौदल - लढाऊ सज्ज, विश्वासार्ह, एकसंध आणि भविष्यातील पुरावा' या थीमवर तयार करण्यात आलेली नौदल चित्ररथ सादर केली जात आहे. हे भारतीय नौदलाची बहुआयामी क्षमता, नारी शक्ती आणि 'आत्मनिर्भर भारत' अंतर्गत स्वदेशी डिझाइन आणि तयार केलेल्या मालमत्तांचे प्रदर्शन करत आहे.
चित्ररथाचा शेवटचा भाग: चित्ररथाच्या पुढच्या भागात डॉर्नियर विमानातील महिला कर्मचारी असतील, जे गेल्या वर्षी केलेल्या सर्व महिला क्रू पाळत ठेवण्यावर प्रकाश टाकत आहे. या झलकचा मुख्य भाग नौदलाच्या 'मेक इन इंडिया' उपक्रमाचे प्रदर्शन करत आहे. सागरी कमांडो हे ध्रुव हेलिकॉप्टरसह नवीन स्वदेशी निलगिरी श्रेणीच्या जहाजाचे मॉडेल आहेत. स्वदेशी कलवरी वर्गाच्या पाणबुड्यांचे मॉडेल्स बाजूला प्रदर्शित केले जात आहे. चित्ररथाचा शेवटचा भाग आय डेक्स स्प्रिंट चॅलेंज अंतर्गत स्वदेशी विकसित केलेल्या स्वायत्त मानवरहित प्रणालीचे मॉडेल प्रदर्शित करत आहे.
भारतीय हवाई दलाची तुकडी: स्क्वॉड्रन लीडर सिंधू रेड्डी यांच्या नेतृत्वाखालील भारतीय हवाई दलाच्या तुकडीमध्ये 144 हवाई योद्धे आणि चार अधिकारी आहे. 'इंडियन एअर फोर्स पॉवर बियॉन्ड बॉर्डर्स' या थीमवर तयार करण्यात आलेला वायुसेनेचा टेंब्लो, आयएएफच्या विस्तारित पोहोचावर प्रकाश टाकून, सीमेपलीकडे मानवतावादी सहाय्य प्रदान करण्यास सक्षम बनवून, एक फिरणारे ग्लोब प्रदर्शित करत आहे. हे हलके लढाऊ विमान तेजस एम के-आयआय, लाइट कॉम्बॅट हेलिकॉप्टर 'प्रचंडा', एअरबोर्न अर्ली वॉर्निंग आणि कंट्रोल एअरक्राफ्ट नेत्रा आणि सी-295 ट्रान्सपोर्ट एअरक्राफ्ट देखील प्रदर्शित करत आहे. या चित्ररथांमध्ये लेझर पदनाम उपकरणे आणि विशेषज्ञ शस्त्रांसह लढाऊ गियरमध्ये गरुडांची टीमदेखील प्रदर्शित करत आहे.
हेही वाचा : Republic Day 2023 : आज 74 वा प्रजासत्ताक दिन! वाचा, या खास दिवसाचे महत्व
