Satellite Technology Day: ದೇಶದ ಮೊದಲ ಉಪಗ್ರಹ 'ಆರ್ಯಭಟ'ನನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದ ದಿನ ಇಂದು.. 'ಆರ್ಯಭಟ' 19 ಏಪ್ರಿಲ್ 1975 ರಂದು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರ ತೂಕ 360 ಕೆ.ಜಿ. 5 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭಾರತೀಯ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಗಣಿತಜ್ಞರ ಹೆಸರನ್ನು ಆರ್ಯಭಟ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಏಪ್ರಿಲ್ 19, 1975 ರಂದು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾದ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಉಪಗ್ರಹ ಆರ್ಯಭಟದ 50 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ವಿಶೇಷ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು ಅಂದ್ರೆ ಇಂದು ಉಪಗ್ರಹ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುವುದು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಇಸ್ರೋ, ಇಂಡಿಯಾ ಸ್ಪೇಸ್ ಲ್ಯಾಬ್ ಮತ್ತು ಆಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ್ ಮಹೋತ್ಸವವು G20 ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿದ್ದು, ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಉಪಗ್ರಹ ಆರ್ಯಭಟ: ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಉಪಗ್ರಹ ಆರ್ಯಭಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 19, 1975 ರಂದು ಸೋವಿಯತ್ ಕಾಸ್ಮೋಸ್ -3 ಎಂ ರಾಕೆಟ್ ಬಳಸಿ ಕಪುಸ್ಟಿನ್ ಯಾರ್ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಉಡಾಯಿಸಲಾಯಿತು.
ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ISRO) ಆರ್ಯಭಟ ಉಪಗ್ರಹವನ್ನು ರಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಇಂಟರ್ ಕಾಸ್ಮೋಸ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಉಡಾಯಿಸಲು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು.
ವಿಶೇಷತೆ:
- ಮಿಷನ್: ವೈಜ್ಞಾನಿಕ/ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ
- ತೂಕ: 360 ಕೆಜಿ
- ಆನ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಪವರ್: 46 ವ್ಯಾಟ್ಸ್
- ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್: VHF ಬ್ಯಾಂಡ್
- ಸ್ಟ್ಯಾಬಿಲಿಜೇಶನ್: ಸ್ಪಿನ್‌ಸ್ಟೆಬಿಲೈಸ್
- ಪೇಲೋಡ್: ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ ವಾಯುವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸೌರ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ
- ಉಡಾವಣಾ ದಿನಾಂಕ: ಏಪ್ರಿಲ್ 19, 1975
- ಉಡಾವಣಾ ಸ್ಥಳ: ವೋಲ್ಗೊಗ್ರಾಡ್ ಉಡಾವಣಾ ಕೇಂದ್ರ (ಪ್ರಸ್ತುತ ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿದೆ)
- ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ: C-1 ಇಂಟರ್‌ಕಾಸ್ಮೊಸ್
- ಆರ್ಬಿಟ್: 563 x 619 ಕಿಮೀ
- ಇನ್ಕ್ಲಿನೇಷನ್: 50.7 ಡಿಗ್ರಿ
- ಮಿಷನ್ ಲೈಫ್: 6 ತಿಂಗಳುಗಳು (ನಾಮಿನಲ್), ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಮೇನ್‌ಫ್ರೇಮ್ ಮಾರ್ಚ್, 1981 ರವರೆಗೆ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ..
- ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಲೈಫ್: ಸುಮಾರು ಹದಿನೇಳು ವರ್ಷಗಳು (ಫೆಬ್ರವರಿ 10, 1992 ರಂದು ಮರುಪ್ರವೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ)
ಆರ್ಯಭಟನ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಸಂಗತಿಗಳು:
- 5 ನೇ ಶತಮಾನದ ಗಣಿತಜ್ಞ ಮತ್ತು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಹೆಸರಿಡಲಾದ ಆರ್ಯಭಟ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿತ್ತು.
- ಇದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ 19, 1975 ರಂದು ಕಪುಸ್ಟಿನ್ ಯಾರ್ (ಪ್ರಸ್ತುತ ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿದೆ) ನಿಂದ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
- ಆ ದಿನ, ಭಾರತವು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಉಪಗ್ರಹವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದ ವಿಶ್ವದ 11 ನೇ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಯಿತು.
- ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಸ್ರೋ) ಆರ್ಯಭಟವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು, ಇದು ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ, ವಾಯುವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸೌರ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು.
ಯು.ಆರ್.ರಾವ್ ಉಪಗ್ರಹ ಕೇಂದ್ರ:
- ಇಸ್ರೋದ ಹಿಂದಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾ. ಉಡುಪಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನ ಯು.ಆರ್.ರಾವ್ ಉಪಗ್ರಹ ಕೇಂದ್ರ (ಯು.ಆರ್.ರಾವ್ ಉಪಗ್ರಹ ಕೇಂದ್ರ (ಯುಆರ್ಎಸ್ಸಿ) ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ (ಇಸ್ರೋ) ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.
- ಯುಆರ್ಎಸ್ಸಿ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್, ನ್ಯಾವಿಗೇಶನ್, ರಿಮೋಟ್ ಸೆನ್ಸಿಂಗ್, ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಉಪಗ್ರಹ ಮಿಷನ್ಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಮೌಲ್ಯೀಕರಣ ಮತ್ತು ಏಕೀಕರಣದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
- ಈ ಕೇಂದ್ರವು ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.
- ಯುಆರ್ಎಸ್ಸಿ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ಕಕ್ಷೆಯೊಳಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯವರೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾರತ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ನಡುವಿನ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಒಪ್ಪಂದದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಆರ್ಯಭಟದ ಯಶಸ್ವಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಅದರ ಅಡಿ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಭಾರತೀಯ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಉಡಾಯಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಭಾರತ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ ಎರಡೂ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆಚೀಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೊದಲ ದಿನದ ಕವರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದವು.
1990 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೂಡ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. ಅದರ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆರ್ಯಭಟ ಉಪಗ್ರಹದ ಚಿತ್ರವಿರುವ ಹೊಸ ರೂ. 2 ನೋಟನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಆರ್ಯಭಟ ಉಪಗ್ರಹ ಯೋಜನೆಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ 3 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳಿಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳ ಖರೀದಿಯಿಂದಾಗಿ ವೆಚ್ಚ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.
ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯವೊಂದನ್ನು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಉಪಗ್ರಹ ಆರ್ಯಭಟದ ದತ್ತಾಂಶ ಸ್ವೀಕಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ ಉಪಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಆರ್ಯಭಟ್ಟ ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಜವಾಹರ್ ಅಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ..
ಓದಿ: 40 ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿ: ಮೊದಲು ತೆರಳಿದ್ದು ಯಾರು?
