લંડનઃ કોવિડ-19 રસીએ 2021માં ભારતમાં 42 લાખથી વધુ લોકોના જીવ (virus vaccine study) બચાવ્યા. તેના તારણો રોગચાળા દરમિયાન દેશમાં "વધુ" મૃત્યુદરના અંદાજ પર આધારિત છે, એમ ધ લેન્સેટ ચેપી રોગો જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસમાં જણાવાયું છે. વૈશ્વિક સ્તરે, ગાણિતિક મોડેલિંગ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, કોવિડ-19 રસીઓએ રોગચાળા દરમિયાન સંભવિત મૃત્યુદરમાં અંદાજે 20 મિલિયન અથવા તેમના અમલીકરણ પછીના વર્ષમાં અડધાથી વધુનો (covid vaccine save life around 20 million) ઘટાડો કર્યો છે.
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનનો લક્ષ્યાંક: રસીકરણ કાર્યક્રમના પ્રથમ વર્ષમાં, સંભવિત 31.4 મિલિયન (covid vaccine impact in india) કોવિડ-19 મૃત્યુમાંથી 19.8 મિલિયન લોકોના જીવન બચાવ્યા હતા, 185 દેશો અને પ્રદેશોમાંથી વધુ મૃત્યુનો અંદાજ છે. અભ્યાસનો (covid death world wide) અંદાજ છે કે, જો 2021 ના અંત સુધીમાં દરેક દેશમાં 40 ટકા વસ્તીને બે કે તેથી વધુ ડોઝ સાથે રસી આપવાનો વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનનો લક્ષ્યાંક પૂરો થઈ (covid death in india) ગયો હોય તો અન્ય 5,99,300 લોકોના જીવ બચાવી શકાયા હોત. અભ્યાસમાં 8 ડિસેમ્બર, 2020 અને ડિસેમ્બર 8, 2021 વચ્ચે બચી ગયેલા જીવોની સંખ્યાનો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો. જે પ્રથમ વર્ષનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે જેમાં રસી આપવામાં આવી હતી.
આ પણ વાંચો: જો તમારે ઓછા વ્યાજ દરે લોન જોઈતી હોય તો, ઉચ્ચ ક્રેડિટ સ્કોર જાળવવો જરૂરી, જાણો કેવી રીતે
ભારતમાં રસીકરણ અભિયાન: અભ્યાસના મુખ્ય લેખક ઓલિવર વોટસને (covid death lancet report) જણાવ્યું હતું કે, "ભારત માટે, અમારું અનુમાન છે કે, આ સમયગાળા દરમિયાન ઇમ્યુનાઇઝેશનથી 42,10,000 લોકોના જીવ બચ્યા છે. આ અંદાજમાં (covid vaccines in 2021 lancet study) અનિશ્ચિતતા 36,65,000-43,70,000 ની વચ્ચે છે." આ નમૂનાનો અભ્યાસ દર્શાવે છે કે ભારતમાં રસીકરણ અભિયાને લાખો લોકોના જીવન બચાવ્યા છે. આ રસીકરણની નોંધપાત્ર અસર દર્શાવે છે, ખાસ કરીને ભારતમાં જે ડેલ્ટા વેરિઅન્ટથી પ્રભાવિત થયેલો પ્રથમ દેશ હતો. ભારતના આંકડા એવા અંદાજ પર આધારિત છે કે દેશમાં રોગચાળા દરમિયાન 51,60,000 (48,24,000-56,29,000) મૃત્યુ થયા હશે, જે અત્યાર સુધી નોંધાયેલા 5,24,941 મૃત્યુના સત્તાવાર આંકડા કરતા 10 ગણા છે.
મૃત્યુઆંક સત્તાવાર આંકડા: “આ અંદાજો ભારતમાં COVID-19 રોગચાળા દરમિયાન ઉચ્ચ મૃત્યુદરના અનુમાન પર આધારિત છે, જે અમે ધ ઈકોનોમિસ્ટ પાસેથી લીધા છે અને WHOના અંદાજોને અનુરૂપ છે. અમારા જૂથે પણ સ્વતંત્ર રીતે COVID-19ની તપાસ કરી છે. વોટસને કહ્યું, " ઉચ્ચ મૃત્યુદર અને સેરોપ્રેવેલન્સ સર્વેક્ષણોના અહેવાલો પર આધારિત મૃત્યુઆંક સત્તાવાર આંકડા કરતાં લગભગ 10 ગણા સમાન અંદાજ સુધી પહોંચ્યો હતો. ધ ઇકોનોમિસ્ટના અંદાજ મુજબ, મે 2021ની શરૂઆતમાં, કોવિડ-19 એ ભારતમાં 2.3 મિલિયન લોકો માર્યા હતા, જેની સરખામણીએ સત્તાવાર આંકડો આશરે 2,00,000 હતો.
ભારતમાં 4.7 મિલિયન કોવિડ મૃત્યુ: WHOએ ગયા મહિને અનુમાન લગાવ્યું હતું કે ભારતમાં 4.7 મિલિયન કોવિડ મૃત્યુ થયા છે. જોકે, સરકારે આ આંકડાઓને નકારી કાઢ્યા હતા. રસીકરણ પછી પ્રથમ વર્ષમાં થયેલા લગભગ 20 મિલિયન મૃત્યુમાંથી, લગભગ 7.5 મિલિયન મૃત્યુ COVID-19 વેક્સિન એક્સેસ ઇનિશિયેટિવ (COVAX) દ્વારા આવરી લેવામાં આવતા દેશોમાં અટકાવવામાં આવ્યા હતા, સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે COVAX ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી કારણ કે તે ઝડપથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું હતું કે વૈશ્વિક રસી ઇક્વિટી રોગચાળામાંથી બહાર નીકળવાનો એકમાત્ર રસ્તો હશે. સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું કે આ પહેલથી અસમાનતા ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરવા માટે ઓછી આવક ધરાવતા દેશો માટે સસ્તું રસીઓ સુધી પહોંચવાની સુવિધા મળી છે. પ્રારંભિક લક્ષ્ય 2021 ના અંત સુધીમાં પ્રતિબદ્ધતા હેઠળ આવરી લેવામાં આવેલા દેશોમાં 20 ટકા વસ્તીને રસીના બંને ડોઝ પહોંચાડવાનું છે. 8 ડિસેમ્બર, 2020 ના રોજ ક્લિનિકલ ટ્રાયલ સેટિંગની બહાર પ્રથમ COVID-19 રસી આપવામાં આવી હોવાથી, વિશ્વની લગભગ બે તૃતીયાંશ વસ્તીએ COVID-19 રસીનો ઓછામાં ઓછો એક ડોઝ (66 ટકા) મેળવ્યો હતો.
સ્થાપિત મોડલનો ઉપયોગ: તેમણે કહ્યું કે વિશ્વભરમાં રસી રોલ-આઉટની અવિશ્વસનીય ગતિ હોવા છતાં, ડિસેમ્બર 2020 માં પ્રથમ રસી આપવામાં આવી ત્યારથી 3.5 મિલિયનથી વધુ COVID-19 મૃત્યુ નોંધાયા છે. વૈશ્વિક રોગપ્રતિરક્ષા કાર્યક્રમોની અસરનો અંદાજ કાઢવા માટે, સંશોધકોએ COVID-19 ટ્રાન્સમિશનના માપદંડ તરીકે 8 ડિસેમ્બર, 2020 અને ડિસેમ્બર 8, 2021 વચ્ચે થયેલા સત્તાવાર રીતે નોંધાયેલા COVID-19 મૃત્યુ માટે દેશ-સ્તરના ડેટાનો ઉપયોગ કર્યો. સ્થાપિત મોડલનો ઉપયોગ કર્યો. અંડર-રિપોર્ટિંગ માટે જવાબદાર સર્વેલન્સ સિસ્ટમ ધરાવતા દેશોમાં મૃત્યુના કિસ્સામાં, તેઓએ સમાન સમયગાળા દરમિયાન અપેક્ષિત કરતાં વધુ નોંધાયેલા મૃત્યુની સંખ્યાના આધારે એક અલગ વિશ્લેષણ હાથ ધર્યું હતું.
વૈશ્વિક ઘટાડાનું પ્રતિનિધિત્વ: સંશોધકોએ કહ્યું કે ચીનને તેની મોટી વસ્તી અને ખૂબ જ કડક લોકડાઉનને કારણે વિશ્લેષણમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું નથી, જે તારણો પર સવાલ ઉઠાવશે. ટીમને જાણવા મળ્યું કે સત્તાવાર રીતે નોંધાયેલા COVID-19 મૃત્યુના આધારે, જો રસીકરણ અમલમાં ન આવ્યું હોત તો અભ્યાસના સમયગાળા દરમિયાન અંદાજિત 18.1 મિલિયન મૃત્યુ થયા હોત. તેમાંથી, મોડેલનો અંદાજ છે કે રસીકરણથી 14.4 મિલિયન મૃત્યુને અટકાવવામાં આવ્યા છે, જે 79 ટકાના વૈશ્વિક ઘટાડાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ તારણો COVID-19 મૃત્યુના ઓછા અહેવાલ માટે જવાબદાર નથી, જે ઓછી આવક ધરાવતા દેશોમાં સામાન્ય છે.
આ પણ વાંચો: 18 વર્ષ પછી આજે જોવા મળશે 5 ગ્રહોનો અદભૂત નજારો
63 ટકા લોકોના જીવ બચાવ્યા: ટીમે તે જ સમયગાળા દરમિયાન કુલ વધારાના મૃત્યુના આધારે બીજું વિશ્લેષણ કર્યું. એવું જાણવા મળ્યું હતું કે કોવિડ-19 રસીકરણે રસીકરણ વિના કુલ 31.4 મિલિયન સંભવિત મૃત્યુમાંથી અંદાજિત 19.8 મિલિયન મૃત્યુને અટકાવ્યા હતા, એટલે કે 63 ટકા લોકોના જીવ બચાવ્યા હતા. સંશોધકોએ નોંધ્યું કે ત્રણ ચતુર્થાંશ (79 ટકા) કરતાં વધુ મૃત્યુ રસીકરણ દ્વારા આપવામાં આવ્યા હતા. ગંભીર લક્ષણો સામે સીધા રક્ષણને લીધે, મૃત્યુદરમાં ઘટાડો થયો હતો. બાકીના 4.3 મિલિયન મૃત્યુને વસ્તીમાં વાયરસના સંક્રમણમાં ઘટાડો અને આરોગ્ય પ્રણાલી પર દબાણ ઘટાડવાથી પરોક્ષ રક્ષણ દ્વારા અટકાવવામાં આવ્યું હતું, જેનાથી સૌથી વધુ જરૂરિયાતવાળા લોકો માટે તબીબી સુવિધાઓમાં સુધારો થયો હતો.
રસીની અસરકારકતા: અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, રસીની અસરકારકતા સમય જતાં અને વિશ્વના વિવિધ પ્રદેશોમાં રોગચાળાની પ્રગતિ સાથે વધતી ગઈ. 2021 ના પ્રથમ અર્ધવાર્ષિક ગાળામાં રસીકરણ મૃત્યુની સૌથી વધુ સંખ્યા ઓછી-મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશોમાં જોવા મળી હતી, જેના પરિણામે ભારતમાં ડેલ્ટા વેરિઅન્ટના મોજા તરીકે એક વિશાળ રોગચાળો જોવા મળ્યો હતો. વર્ષ 2021 ના ઉત્તરાર્ધમાં ઉચ્ચ આવક ધરાવતા દેશોમાં સ્થાનાંતરિત થયું કારણ કે મુસાફરી અને સામાજિક પ્રતિબંધો હળવા કરવામાં આવ્યા હતા, જેનાથી વધુને વધુ લોકો વાયરસથી પીડાતા હતા. 2021 ના અંત સુધીમાં દરેક દેશની 40 ટકા વસ્તીને સંપૂર્ણ રોગપ્રતિરક્ષા આપવાના WHOના લક્ષ્યાંકમાં ઘટાડો થવાથી વિશ્વભરમાં વધારાના 5,99,300 મૃત્યુને અટકાવી શકાયા હોવાનો અંદાજ છે. આમાંના મોટાભાગના મૃત્યુ માટે ઓછી-મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશો જવાબદાર છે.
નવા વાયરસ પ્રકારો: ઈમ્પીરીયલ કોલેજ લંડનના ચેપી રોગ રોગચાળાના અધ્યક્ષ પ્રોફેસર અઝરા ગનીએ કહ્યું: "અમારો અભ્યાસ વૈશ્વિક સ્તરે COVID-19 મૃત્યુ ઘટાડવામાં રસીના પ્રચંડ લાભ દર્શાવે છે. ધ્યાન બદલાઈ ગયું છે, તેના બદલે તે તમામ ભાગોમાં સૌથી વધુ સંવેદનશીલ લોકોને બચાવવા માટે જરૂરી છે. વિશ્વમાં કોવિડ-19 અને અન્ય મોટા રોગો કે જે સૌથી ગરીબોને અસર કરે છે તેના ચાલુ વ્યાપથી. ખાસ કરીને, તેમનું મોડેલ અનેક આવશ્યક ધારણાઓ પર આધારિત છે, જેમાં કયા પ્રકારની રસીઓનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે, તેનું વિતરણ કેવી રીતે કરવામાં આવ્યું છે તેના ચોક્કસ પ્રમાણ સહિત. અને જ્યારે દરેક દેશમાં નવા વાયરસ પ્રકારો આવ્યા ત્યારે. એ પણ ધારો કે વય અને ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિઓમાં COVID-19 મૃત્યુના પ્રમાણ વચ્ચેનો સંબંધ દરેક દેશ માટે સમાન છે
