Skin Disease Vitiligo: চৰ্মৰোগ সঁচাকৈ বিয়পিব পাৰে নেকি ? ইয়াৰ বিষয়ে বিতংভাৱে জানো আহক

author img

By

Published : Jan 23, 2023, 1:33 PM IST

SKIN DISEASE VITILIGO IS A SKIN DISORDER WHITE LEPROSY

বগা দাগ থকা বা চৰ্মৰোগক সমস্যাক ভিটিলিগো বোলা হয় । বিশ্বজুৰি ভিটিলিগোৰ বিষয়ে সজাগতাৰ অভাৱ হোৱাৰ বিপৰীতে এই বিষয়ে মানুহৰ মাজত বহু ধৰণৰ বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি হৈছে । আহক আমি জানো ভিটিলিগো কি আৰু ইয়াক ভয় কৰাটো সঠিক হয়নে ?

সাধাৰণতে যদি ৰাজপথত, বজাৰত, কোনো ৰাজহুৱা স্থানত কোনো এনে পুৰুষ বা মহিলাক দেখা যায়, যাৰ ছালত বা শৰীৰৰ যিকোনো অংশত বগা দাগ থাকে, তেন্তে তেওঁলোকৰ ওচৰ-চুবুৰীয়াৰ অধিকাংশ লোকেই শাৰীৰিকভাৱে তেনে লোকৰ পৰা দূৰত্ব বজাই ৰাখিবলৈ আৰম্ভ কৰে ।

কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় বিশ্বৰ প্ৰায় সকলো ঠাইতে এনে শাৰীৰিক অৱস্থাৰ সন্মুখীন হোৱা লোকসকলে সামাজিক বৈষম্যৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় ।

একে সময়তে বহুতে তেওঁলোকৰ পৰা এই আশংকাত দূৰত্ব ৰাখে যাতে তেওঁলোকেও এই সমস্যাৰ সন্মুখীন হ'বলগীয়া নহয় । বগা দাগবোৰৰ এই সমস্যাটোক ভিটিলিগো (vitiligo) বা সহজ ভাষাত বগা চৰম বুলি কোৱা হয় । বিশ্বজুৰি ভিটিলিগোৰ বিষয়ে সজাগতাৰ অভাৱ হোৱাৰ বিপৰীতে এই বিষয়ে মানুহৰ মাজত বহু ধৰণৰ বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি হৈছে । আহক আমি জানো ভিটিলিগো কি আৰু ইয়াক লৈ ভয় কৰাটো সঠিক হয়নে ?

শেহতীয়াকৈ এগৰাকী মালয়ালী অভিনেত্ৰী মমতা মোহনদাসৰ(Mamta Mohandas Malayalam actress) এটা পোষ্টে তীব্ৰ চৰ্চা লাভ কৰিছিল, য'ত তেওঁ কৈছিল যে তেওঁৰ 'ভিটিলিগো' হোৱাটো নিশ্চিত হৈছে । যাৰ বাবে তেওঁৰ ছালৰ ৰং সলনি হৈ আছে । কেৱল মমতাই নহয়, তেওঁৰ বাহিৰেও এই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেক্ষাপটত আন বহুতো অতি বিখ্যাত ব্যক্তি আছে যিয়ে এই ৰোগৰ বিষয়ে সজাগতা সৃষ্টি কৰি মানুহক সজাগ কৰাৰ চেষ্টা কৰিছে । মাইকেল জেকচন, অমিতাভ বচ্চন, ছুপাৰ মডেল উইনি হাৰলন, অভিনেত্ৰী নাফিছা আলী আৰু বিখ্যাত টিভি উপস্থাপক গ্ৰেহাম নৰ্টনকে ধৰি বহুতো সুপৰিচিত নাম এই ৰোগৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত আছে ।

ভিটিলিগো কি ?

দিল্লীৰ ছালৰ বিশেষজ্ঞ ডাঃ সুৰজ ভাৰতীয়ে এই ৰোগৰ বিষয়ে বিতংভাৱে এই ৰোগৰ বিষয় যে, ভিটিলিগো দৰাচলতে এক প্ৰকাৰৰ ছালৰ ৰোগ বা সাধাৰণতে ইয়াক চৰ্মৰোগ বুলি কোৱা হয় (Skin disease or skin disorder vitiligo), য’ত শৰীৰৰ এটা বা ততোধিক অংশত ছালত সৰু বা ডাঙৰ আকাৰৰ বগা দাগ দেখা দিয়ে । অৰ্থাৎ সেই ঠাইৰ ছালৰ ৰং তাৰ প্ৰাকৃতিক ৰঙৰ পৰা বগা হোৱা বা ছালখন পাতল হৈ পৰে । এই সমস্যাৰ প্ৰভাৱ কেৱল মুখমণ্ডলতে নহয় শৰীৰৰ যিকোনো অংশত আনকি চুলিতো দেখা যায় ।

প্ৰথমাৱস্থাত এই বগা দাগবোৰ ভুক্তভোগীৰ ছালত বা সৰু সৰু বগা দাগবোৰৰ ৰূপত গঠন হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে, যিবোৰ কেতিয়াবা বিয়পিবলৈ আৰম্ভ কৰে, অৰ্থাৎ সৰু সৰু বগা দাগবোৰো ডাঙৰ বগা দাগলৈ পৰিণত হ’ব পাৰে । কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ ভিটিলিগোত শৰীৰৰ বেছিভাগ অংশৰ ছালৰ ৰঙো সলনি হ’ব পাৰে বা বগা হ’ব পাৰে । যদিও এইটো এটা বিৰল অৱস্থা ।

এই সমস্যাৰ বাবে কেতিয়াবা ছালৰ ৰঙৰ লগতে আক্ৰান্ত অংশৰ চুলিৰ ৰং আৰু কেতিয়াবা মুখৰ ভিতৰৰ ছালৰ ৰঙো সলনি হ’ব পাৰে ।

ভিটিলিগোক "white leprosy" বুলিও কোৱা হয় । একে সময়তে বহু সময়ত মানুহে এই ৰোগক কুষ্ঠ ৰোগ বুলি গণ্য কৰাৰ ভুল কৰে, যিটো শুদ্ধ নহয় । আজিও এটা বৃহৎ অংশ আছে যিয়ে ইয়াক সংক্ৰামক ৰোগ বুলি গণ্য কৰে, আৰু এই সমস্যাত ভুগি থকা লোকসকলক বা তেওঁলোকৰ সামগ্ৰীসমূহ স্পৰ্শ কৰাৰ লগতে তেওঁলোকৰ ওচৰত বহিবলৈও এৰাই চলিছে । যিটো একেবাৰে উটিত নগয় । ইয়াৰ লগতে এইটো জানি লোৱা উচিত যে, ভিটিলিগো বা চৰ্মৰোগ সংক্ৰামক ৰোগ নহয় ।

চৰ্মৰোগৰ কাৰণবোৰ কি কি ?

ডাঃ ভাৰতীয়ে কয় যে, সাধাৰণতে যিকোনো ধৰণৰ বগা দাগক মেডিকেল টাৰ্মত ভিটিলিগো বুলি কোৱা হয় । তেওঁ বুজাইছে যে, যেতিয়া কোনো ৰোগ বা আন কাৰণত ছালত ৰং দিয়া মেলানিন তৈয়াৰ কৰা কোষবোৰ ধ্বংস হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে বা আন কোনো কাৰণত মেলানিনৰ উৎপাদন বন্ধ হৈ যায়, তেতিয়া এই ৰোগ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায় ।

ভিটিলিগোৰ বাবে বহু কাৰণ দায়ী হ’ব পাৰে, ইয়াৰে কিছুমান তলত দিয়া ধৰণৰ

  • Autoimmune Disease য'ত আমাৰ শৰীৰৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা অৰ্থাৎ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাই আমাৰ শৰীৰক ক্ষতি কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । এনে হ’লে বহু সময়ত শৰীৰৰ মেলেনো’চাইট কোষ অৰ্থাৎ মেলানিন উৎপাদনকাৰী কোষবোৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত বা ধ্বংস হয়, যাৰ ফলত ছালত বগা ৰঙৰ দাগ গঠন হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে । ইয়াক ভিটিলিগোৰ অন্যতম প্ৰচলিত কাৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয় ।
  • জিনীয় কাৰণৰ বাবেও হ’ব পাৰে, অৰ্থাৎ পৰিয়ালত ইতিমধ্যে কাৰোবাৰ এই ৰোগ হোৱাৰ বাবেও এই ৰোগ হ’ব পাৰে । যদিও এইটো এটা অতি বিৰল কাৰণ । যদিও এনে হোৱা খুব কমেই দেখা যায় ।
  • ছালত কেইবাবাৰো অত্যধিক সূৰ্যৰ পোহৰৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়াৰ বাবে, ইয়াৰ উদ্যোগিক ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ সংস্পৰ্শলৈ অহাৰ বাবে, যিকোনো ধৰণৰ ছালৰ এলাৰ্জী বা ছালৰ ৰোগ যেনে একজিমা, চ’ৰিয়াচিছ বা টিনিয়া ভাৰ্চিক’লৰৰ বাবে বা যিকোনো বিকাৰৰ বাবে যাৰ ফলত ছালত মেলানিন কোষ থাকে জাতিৰ বাবে বগা দাগ হোৱাৰ সমস্যাও হ’ব পাৰে ।
  • শৰীৰত পুষ্টিৰ অভাৱ, খাদ্যাভ্যাসৰ অসাৱধানতা, মানসিক চাপ আৰু শৰীৰত ক্ষতিকাৰক বিষাক্ত পদাৰ্থ জমা হোৱাৰ বাবে এই সমস্যা ছালত দেখা যায় ।

ভিটিলিগোৰ প্ৰকাৰ(types of vitiligo)

ডাঃ ভাৰতীয়ে বুজাইছে যে, ভিটিলিগোৰ কাৰণ আৰু প্ৰভাৱৰ ভিত্তিত ইয়াৰ তলত দিয়া প্ৰকাৰসমূহ বিবেচনা কৰা হৈছে-

সাধাৰণ ভিটিলিগো (সাধাৰণ)

এইটোৱেই আটাইতকৈ সাধাৰণ ধৰণৰ সমস্যা Common Vitiligo (Generalized) । ইয়াত শৰীৰৰ কিছুমান অংশত বগা দাগ বা যাক মেকুলছ বুলিও কোৱা হয় । ই শৰীৰৰ যিকোনো অংশত হ’ব পাৰে আৰু যিকোনো সময়তে বিকশিত হ’ব পাৰে । একে সময়তে ইয়াৰ বিকাশ যিকোনো সময়তে নিজাববীয়াকৈ বন্ধ হ’ব পাৰে ।

ছেগমেণ্টেল ভিটিলিগো

ইয়াত কেৱল শৰীৰৰ কোনো বিশেষ অংশ বা ভাগত বগা দাগ গঠন হয়(Segmental Vitiligo) । বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত এবছৰৰ পৰা দুবছৰলৈকে ছালত বিয়পি পৰে যদিও তাৰ পিছত ই নিজাববীয়াকৈ বাঢ়ি গৈ বন্ধ হৈ পৰে ।

শ্লেষ্মাৰ ভিটিলিগো

ইয়াত শৰীৰৰ এনে অংশত য’ত শ্লেষ্মা পৰ্দা থাকে তাত বগা দাগ গঠন হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে (Mucosal Vitiligo) ।

ফোকাচ আৰু ইউনিভাৰ্চেল ভিটিলিগো

এই দুয়োটাকে বিৰল প্ৰকাৰৰ ভিটিলিগো বুলি গণ্য কৰা হয়(Focal and universal vitiligo)। তেওঁলোকৰ ৰোগী তুলনামূলকভাৱে কম সংখ্যকৰ মাজতহে দেখা যায় । ফোকাচ ভিটিলিগোত শৰীৰৰ কিছুমান অংশত ছালত সৰু সৰু বগা দাগ গঠন হয়, যিবোৰ আকাৰত সদায় সৰু আৰু বেছি বৃদ্ধি নহয়, আনহাতে ইউনিভাৰ্চেল ভিটিলিগোত শৰীৰৰ প্ৰায় ৮০% অংশত বগা দাগ দেখা যায় । যিয়ে ছালৰ প্ৰায় সকলো অংশতে প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে ।

এক্ৰ’ফেচিয়েল ভিটিলিগো

এই অৱস্থাত মুখ, হাত আৰু ভৰিত বগা দাগ দেখা দিয়ে(Acrofacial Vitiligo)।

চিকিৎসা আৰু সাৱধানতা

ডাঃ ভাৰতীয়ে বুজাইছে যে, ভিটিলিগো ৰোগৰ চিকিৎসা বহু কাৰকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে যেনে সমস্যাৰ কাৰণ, ইয়াৰ প্ৰকাৰ আৰু প্ৰভাৱ, ভুক্তভোগীৰ শাৰীৰিক অৱস্থা (যদি তেওঁৰ আন কোনো ৰোগ বা সমস্যা নাই!) আৰু তেওঁৰ বয়স ইত্যাদি । তেওঁলোকৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এই সমস্যাৰ চিকিৎসা ঔষধ, ডিপিগমেণ্টেচন থেৰাপী, লাইট থেৰাপী আৰু ছালৰ গ্ৰাফ্টিং আদি কৌশলেৰে কৰা হয় । আৰু সঠিক সময়ত সঠিক চিকিৎসাৰ দ্বাৰা বৃহৎ সংখ্যক লোকে এই সমস্যাৰ পৰা সকাহ পায় । ইয়াৰ উপৰিও চিকিৎসাৰ সমান্তৰালকৈ ভুক্তভোগীক জীৱনশৈলী আৰু খাদ্যাভ্যাসৰ উন্নতি সাধন কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিয়া হয় ।

তেওঁ বুজাইছে যে, ছালৰ ৰোগ বা বিকাৰৰ বাবে হোৱা ভিটিলিগোত বহু সময়ত প্ৰভাৱিত অংশত ছালখন অতি সংবেদনশীল হৈ পৰে, যেনে খজুৱতি বেছি হ’ব পাৰে বা সূৰ্যৰ তাপ বেছিকৈ লাগিব পাৰে । এনে পৰিস্থিতিত কেতিয়াবা যিকোনো ধৰণৰ ক্ৰীম, মেকআপ প্ৰডাক্ট, ছালৰ যত্ন লোৱা সামগ্ৰী বা স্প্ৰে আদি এই ৰোগ দেখা দিয়া অংশত ব্যৱহাৰ কৰিলে অধিক সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে । এই স্থানত যিকোনো সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰাৰ পূৰ্বে ইয়াত থকা সকলো সাৱধানতা, এলাৰ্জী, ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ পৰিমাণ আদিৰ বিষয়ে জানি লোৱাটো প্ৰয়োজনীয় ।

এই ধৰণৰ সংবেদনশীল ছালৰ কোনো ক্ষতি নকৰা সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰাটো ভাল । কিন্তু প্ৰথমে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো প্ৰয়োজনীয় যে তেওঁলোকে আক্ৰান্ত অংশত কেনেধৰণৰ সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে । ইয়াৰ লগতে কাৰোবাক দেখা বা খবৰ পোৱাৰ পিছত কোনো ঔষধ বা ক্ৰীম ব্যৱহাৰ নকৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । কাৰণ ইয়াৰ বিপৰীত প্ৰভাৱো পৰিব পাৰে । তেওঁ বুজাই দিয়ে যে, কিছুমান বিশেষ পৰিস্থিতিত ভুক্তভোগীসকলক কেটাৰিঙৰ ক্ষেত্ৰত কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ খাদ্য পৰিহাৰ কৰিবলৈও কোৱা হয় ।

তেওঁ বুজাই দিয়ে যে, শৰীৰৰ যিকোনো অংশৰ ছালত বগা দাগ দেখা দিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে তৎক্ষণাত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয় । সেয়ে চৰ্মৰোগ হোৱা লোকক কেতিয়াও ঘৃণা কৰা অদ্ভুত দৃষ্টিৰে চোৱা বা তেওঁলোকৰ পৰা দূৰত্ব বজাই ৰখাটো উচিত নহয় ৷

লগতে পঢ়ক: Osteoarthritis: কি হয় অষ্টিঅ’আৰ্থাইটিছ ? ইয়াৰ লক্ষণ কাৰণ আৰু চিকিৎসাৰ বিষয়ে জানো আহক

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.