ETV Bharat / technology

হিমালয়ৰ তলত দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰিছে ভাৰতীয় প্লেটখন: গৱেষণা - INDIAN EURASIAN PLATE COLLISION

শেহতীয়া এক গৱেষণাত পোহৰলৈ আহিছে আশ্চৰ্যকৰ তথ্য ৷ ভাৰতীয় টেক্টনিক প্লেটখন হিমালয়ৰ তলত দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰিছে ৷

new-research-shown-that-the-indian-tectonic-plate-beneath-the-himalayas-is-divided-into-two-parts
হিমালয়ৰ তলত দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰিছে ভাৰতীয় প্লেটখন: গৱেষণা (ETV Bharat via Copilot)
author img

By ETV Bharat Tech Team

Published : April 24, 2025 at 4:12 PM IST

3 Min Read

হায়দৰাবাদ: এক নতুন অধ্যয়নত প্ৰকাশ পাইছে যে ভাৰতীয় টেক্টনিক প্লেটখন হিমালয়ৰ তলত পিছলি যোৱা নাই, বৰঞ্চ প্ৰায় 100 কিলোমিটাৰ গভীৰতাত দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰিছে । ছান ফ্ৰান্সিস্কোত অনুষ্ঠিত এক বৃহৎ সন্মিলনত উপস্থাপন কৰা এই অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে প্ৰায় 100 কিলোমিটাৰ গভীৰতাত প্লেটখনৰ ডিলেমিনেচন প্ৰক্ৰিয়া চলি আছে । চীনৰ অ’চেন ইউনিভাৰ্চিটিৰ লিন লিউৰ নেতৃত্বত গৱেষকসকলে ছিছমিক ইমেজিঙৰ জৰিয়তে এই তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে । এই আৱিষ্কাৰে ভূ-তত্ত্ববিদসকলে ভাৰতীয় প্লেটখনক চোৱাৰ দৃষ্টিভংগী সলনি কৰি দক্ষিণ এছিয়াৰ ভূমিকম্পৰ ভৱিষ্যদ্বাণী কৰাত সহায় কৰিব পাৰে ।

94 টা ভূমিকম্পীয় ষ্টেচনৰ তথ্যৰ অধ্যয়ন

পূৰ্বতে ভাৰতীয় প্লেটখন এছিয়াৰ তলত চলমান হৈ আছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল । যাৰ বাবে হিমালয়ৰ উচ্চতা ক্ৰমান্বয়ে বৃদ্ধি পাইছে । কিন্তু লিন লিউ আৰু তেওঁৰ দলটোৱে তিব্বতৰ 94 টা ভূমিকম্পীয় ষ্টেচনৰ তথ্য অধ্যয়ন কৰিছিল । তাৰ পিছত S-wave, shear wave আৰু P-wave ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেওঁলোকে প্লেটখনৰ 3D ছবি এখন তৈয়াৰ কৰিলে । ইয়াৰ পৰা দেখা গ’ল যে প্লেটখনৰ কিছু অংশ অক্ষত অৱস্থাত আছে, আনহাতে কিছুমান অংশ অপৰিসীম চাপৰ বাবে ভাঙি গৈছে । তলৰ ঘন অংশটো মেণ্টেলৰ ভিতৰলৈ টানি অনা হৈছে, আনহাতে ওপৰৰ অংশটো আগবাঢ়িছে । এই ডিলেমিনেচন প্ৰক্ৰিয়াটো বিৰল ।

আৱিষ্কাৰৰ তাৎপৰ্য

পৃথিৱীৰ খোলাৰ দুটা বৃহৎ অংশ ইণ্ডিয়ান প্লেট আৰু ইউৰেছিয়ান প্লেটৰ মাজত হোৱা বৃহৎ সংঘৰ্ষৰ ফলত বিশাল হিমালয়ৰ সৃষ্টি হৈছিল । এই শক্তিশালী প্ৰভাৱ প্ৰায় 6 কোটি বছৰ আগতে আৰম্ভ হৈছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই এই অঞ্চলটোত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আহিছে । ই কেৱল গ্ৰহটোৰ সৰ্বোচ্চ পৰ্বত সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰতে নহয়, বৰ্তমান দক্ষিণ এছিয়াৰ কিছু অংশ কঁপাই থকা সঘনাই হোৱা ভূমিকম্প আৰু কম্পনো ইয়াৰ প্ৰভাৱ ।

ভূমিকম্পৰ আগজাননী লাভৰ ক্ষেত্ৰত কিয় ই গুৰুত্বপূৰ্ণ

এই অৱিষ্কাৰে কেৱল হিমালয়ৰ গঠন সম্পৰ্কে আমাৰ ধাৰণাকেই পৰিৱৰ্তনৰ লগতে ভূমিকম্পৰ আগজাননী পোৱাৰ পদ্ধতিকো উন্নত কৰিব বুলি আশা কৰিব পাৰি ৷ ভাৰতীয় প্লেটখন কেনেকৈ গভীৰ মাটিৰ তলত বিভক্ত হৈছে সেই বিষয়ে অধিক জানিবৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে ভূমিকম্পৰ ভৱিষ্যদ্বাণীৰ বাবে নিজৰ মডেলসমূহ সূক্ষ্মভাৱে টিউন কৰিব পাৰে । গৱেষক দলটোৱে ব্যাখ্যা কৰে যে টেক্টনিক প্লেটসমূহে কেনেদৰে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰে তাৰ স্পষ্ট ত্ৰিমাত্ৰিক ছবিৰ সহায়ত বিজ্ঞানীসকলে পৃথিৱী পৃষ্ঠৰ বিৱৰ্তনক ভালদৰে বুজিব পাৰিব আৰু সম্ভাৱনাময়ভাৱে ভূমিকম্পীয় পৰিঘটনাৰ বিষয়ে অধিক সঠিকতাৰে ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিব পাৰিব ।

এই নতুন আৱিষ্কাৰৰ জৰিয়তে মাটিৰ তলত কি হৈ আছে সেই তথ্য উন্মোচন কৰি বিজ্ঞানীসকলে ভূমিকম্পৰ পূৰ্বাভাস উন্নত কৰাৰ লগতে আমাৰ গ্ৰহটো কেনেদৰে পৰিৱৰ্তিত হৈছে তাৰ স্পষ্ট ছবি এখন লাভ কৰাৰ আশা কৰিছে ।

লগতে পঢ়ক

হায়দৰাবাদ: এক নতুন অধ্যয়নত প্ৰকাশ পাইছে যে ভাৰতীয় টেক্টনিক প্লেটখন হিমালয়ৰ তলত পিছলি যোৱা নাই, বৰঞ্চ প্ৰায় 100 কিলোমিটাৰ গভীৰতাত দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰিছে । ছান ফ্ৰান্সিস্কোত অনুষ্ঠিত এক বৃহৎ সন্মিলনত উপস্থাপন কৰা এই অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে প্ৰায় 100 কিলোমিটাৰ গভীৰতাত প্লেটখনৰ ডিলেমিনেচন প্ৰক্ৰিয়া চলি আছে । চীনৰ অ’চেন ইউনিভাৰ্চিটিৰ লিন লিউৰ নেতৃত্বত গৱেষকসকলে ছিছমিক ইমেজিঙৰ জৰিয়তে এই তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে । এই আৱিষ্কাৰে ভূ-তত্ত্ববিদসকলে ভাৰতীয় প্লেটখনক চোৱাৰ দৃষ্টিভংগী সলনি কৰি দক্ষিণ এছিয়াৰ ভূমিকম্পৰ ভৱিষ্যদ্বাণী কৰাত সহায় কৰিব পাৰে ।

94 টা ভূমিকম্পীয় ষ্টেচনৰ তথ্যৰ অধ্যয়ন

পূৰ্বতে ভাৰতীয় প্লেটখন এছিয়াৰ তলত চলমান হৈ আছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল । যাৰ বাবে হিমালয়ৰ উচ্চতা ক্ৰমান্বয়ে বৃদ্ধি পাইছে । কিন্তু লিন লিউ আৰু তেওঁৰ দলটোৱে তিব্বতৰ 94 টা ভূমিকম্পীয় ষ্টেচনৰ তথ্য অধ্যয়ন কৰিছিল । তাৰ পিছত S-wave, shear wave আৰু P-wave ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেওঁলোকে প্লেটখনৰ 3D ছবি এখন তৈয়াৰ কৰিলে । ইয়াৰ পৰা দেখা গ’ল যে প্লেটখনৰ কিছু অংশ অক্ষত অৱস্থাত আছে, আনহাতে কিছুমান অংশ অপৰিসীম চাপৰ বাবে ভাঙি গৈছে । তলৰ ঘন অংশটো মেণ্টেলৰ ভিতৰলৈ টানি অনা হৈছে, আনহাতে ওপৰৰ অংশটো আগবাঢ়িছে । এই ডিলেমিনেচন প্ৰক্ৰিয়াটো বিৰল ।

আৱিষ্কাৰৰ তাৎপৰ্য

পৃথিৱীৰ খোলাৰ দুটা বৃহৎ অংশ ইণ্ডিয়ান প্লেট আৰু ইউৰেছিয়ান প্লেটৰ মাজত হোৱা বৃহৎ সংঘৰ্ষৰ ফলত বিশাল হিমালয়ৰ সৃষ্টি হৈছিল । এই শক্তিশালী প্ৰভাৱ প্ৰায় 6 কোটি বছৰ আগতে আৰম্ভ হৈছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই এই অঞ্চলটোত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আহিছে । ই কেৱল গ্ৰহটোৰ সৰ্বোচ্চ পৰ্বত সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰতে নহয়, বৰ্তমান দক্ষিণ এছিয়াৰ কিছু অংশ কঁপাই থকা সঘনাই হোৱা ভূমিকম্প আৰু কম্পনো ইয়াৰ প্ৰভাৱ ।

ভূমিকম্পৰ আগজাননী লাভৰ ক্ষেত্ৰত কিয় ই গুৰুত্বপূৰ্ণ

এই অৱিষ্কাৰে কেৱল হিমালয়ৰ গঠন সম্পৰ্কে আমাৰ ধাৰণাকেই পৰিৱৰ্তনৰ লগতে ভূমিকম্পৰ আগজাননী পোৱাৰ পদ্ধতিকো উন্নত কৰিব বুলি আশা কৰিব পাৰি ৷ ভাৰতীয় প্লেটখন কেনেকৈ গভীৰ মাটিৰ তলত বিভক্ত হৈছে সেই বিষয়ে অধিক জানিবৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে ভূমিকম্পৰ ভৱিষ্যদ্বাণীৰ বাবে নিজৰ মডেলসমূহ সূক্ষ্মভাৱে টিউন কৰিব পাৰে । গৱেষক দলটোৱে ব্যাখ্যা কৰে যে টেক্টনিক প্লেটসমূহে কেনেদৰে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰে তাৰ স্পষ্ট ত্ৰিমাত্ৰিক ছবিৰ সহায়ত বিজ্ঞানীসকলে পৃথিৱী পৃষ্ঠৰ বিৱৰ্তনক ভালদৰে বুজিব পাৰিব আৰু সম্ভাৱনাময়ভাৱে ভূমিকম্পীয় পৰিঘটনাৰ বিষয়ে অধিক সঠিকতাৰে ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিব পাৰিব ।

এই নতুন আৱিষ্কাৰৰ জৰিয়তে মাটিৰ তলত কি হৈ আছে সেই তথ্য উন্মোচন কৰি বিজ্ঞানীসকলে ভূমিকম্পৰ পূৰ্বাভাস উন্নত কৰাৰ লগতে আমাৰ গ্ৰহটো কেনেদৰে পৰিৱৰ্তিত হৈছে তাৰ স্পষ্ট ছবি এখন লাভ কৰাৰ আশা কৰিছে ।

লগতে পঢ়ক

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.