নতুন দিল্লী : ইজৰাইল-ইৰাণৰ সংঘাত হয়তো পশ্চিম এছিয়াৰ আকাশৰ ওপৰত খেলি আছে, কিন্তু ইয়াৰ অস্থিৰতা হাজাৰ হাজাৰ কিলোমিটাৰ দূৰত অনুভৱ কৰিছে – ইউৰোপ আৰু আমেৰিকালৈ যোৱা ভাৰতীয় যাত্ৰীসকলে।
ইৰাণ, ইৰাক, ইজৰাইল, ছিৰিয়া, জৰ্ডানকে ধৰি একাধিক দেশে নিজৰ আকাশমাৰ্গ অসামৰিক বিমান সেৱাৰ বাবে বন্ধ কৰি দিয়াৰ লগে লগে ভাৰতীয় বিমান সংস্থাসমূহে দীঘলীয়া, ব্যয়বহুল পথৰ চাৰ্ট কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে। ফলত: বিমানৰ সময়সীমা বৃদ্ধি, বৃদ্ধি পোৱা পলম, আৰু ভাড়া বৃদ্ধি - মহাদেশীয় যাত্ৰাক ভ্ৰমণকাৰীৰ বাবে সহনশীলতা পৰীক্ষা আৰু বাহকৰ বাবে লজিষ্টিক প্ৰত্যাহ্বানলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা।
ইৰাণে পাৰমাণৱিক স্থানত আমেৰিকাৰ সমৰ্থিত ইজৰাইলে আক্ৰমণ কৰাৰ পিছত জুন মাহৰ মাজভাগৰ পৰা নিজৰ আকাশমাৰ্গ অসামৰিক বিমানৰ বাবে সম্পূৰ্ণৰূপে বন্ধ কৰি দিছিল ।
ইৰাণৰ কিছু সময়ৰ পিছতে ইৰাকে সকলো বাণিজ্যিক বিমান সেৱা বন্ধ কৰি দিয়ে আৰু আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিয়ে। জৰ্ডানে নিজৰ ভূখণ্ডত ক্ষেপণাস্ত্ৰ পাৰ হোৱাৰ লগে লগে দুবাৰকৈ নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিছিল। FlightRadar24 ৰ মতে, Syira এও নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিছিল। ইজৰাইলে সম্পূৰ্ণ আকাশমাৰ্গ বন্ধ ঘোষণা কৰি বেন গুৰিয়ান বিমানবন্দৰকে ধৰি সকলো অসামৰিক বিমান সেৱা গ্ৰাউণ্ড কৰি পেলায়। লেবাননে কাৰ্যকৰীভাৱে নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিলে আৰু কাৰ্যকৰীভাৱে বন্ধ কৰি দিলে আৰু অসামৰিক বিমান সেৱা অতি নিষিদ্ধ হৈ পৰিল। পহলগাম সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ পিছত এপ্ৰিল মাহৰ আৰম্ভণিতে পাকিস্তানে নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিছিল আৰু ভাৰতীয় বাহক জাহাজসমূহৰ বাবে অফ-লিমিট হৈয়েই আছে - যিয়ে পশ্চিমমুখী ৰুটিং প্ৰত্যাহ্বানসমূহ আৰু অধিক ভয়াৱহ কৰি তুলিছে।
বিমান সংস্থাসমূহে ইৰাণ, ইৰাক, ছিৰিয়া, আৰু ইজৰাইলৰ ওপৰেৰে আকাশমাৰ্গ এৰাই চলি আছে, কেছপিয়ান সাগৰ, বা ইজিপ্ত আৰু চৌদি আৰৱৰ দৰে নিৰাপদ কৰিডৰৰ জৰিয়তে পুনৰ পথ সলনি কৰি আছে। আকাশমাৰ্গ বন্ধ হোৱাৰ ফলত ডমিনো ইফেক্টৰ সৃষ্টি হৈছে, বিমান সেৱা গ্ৰাউণ্ড হৈ পৰিছে আৰু সমগ্ৰ অঞ্চলটোত হাজাৰ হাজাৰ লোক আবদ্ধ হৈ পৰিছে।
ভাৰতৰ পৰা ইউৰোপ আৰু আমেৰিকালৈ যোৱা পথসমূহে এতিয়া পাকিস্তান, ইৰাণ আৰু ইৰাকক বাইপাছ কৰিছে — ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে মধ্য এছিয়া, ৰাছিয়া বা মধ্যপ্ৰাচ্য আৰু ভূমধ্যসাগৰীয় কৰিডৰৰ মাজেৰে লুপিং কৰি গৈছে। ভাৰত–ইউৰোপৰ বহু পথত বিমানৰ সময় ১.৫–৩ ঘণ্টা বৃদ্ধি পাইছে, ভাৰত–আমেৰিকাৰ বিমান যাত্ৰাতো একেধৰণৰ সম্প্ৰসাৰণ ঘটিছে।
বাটভ্ৰমণৰ ফলত ইন্ধন জ্বলন, ক্ৰুৰ কৰ্তব্যৰ সময় আৰু বিমান পৰিবহণৰ চাৰ্জ অধিক হয়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি ভাড়া বৃদ্ধি পায়: ইউৰোপৰ পথসমূহত ৩০–৪৫ শতাংশ আৰু উপসাগৰীয় পথসমূহত ৮–১২ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে।
ইউৰোপ, উত্তৰ আমেৰিকা, আনকি ইউ এ ই, কাটাৰ, ওমান আৰু কুৱেইটলৈও দীঘলীয়া ভ্ৰমণৰ সতৰ্কবাণী দি এয়াৰ ইণ্ডিয়াই ইৰাণ, ইৰাক, ইজৰাইলক স্পষ্টভাৱে এৰাই চলিছে। ইফালে, চেন্নাইৰ পৰা লণ্ডন অভিমুখী ব্ৰিটিছ এয়াৰৱেজৰ এখন বিমানে ইৰাণৰ আকাশমাৰ্গ অভাৱনীয়ভাৱে বন্ধ হৈ পৰাত মিড এয়াৰ ইউ টাৰ্ণত সোমাবলৈ বাধ্য হয়।
মধ্য এছিয়াৰ গন্তব্যস্থানলৈ বিমানৰ সময় তিনি ঘণ্টা বা তাতকৈ অধিক বৃদ্ধি পাইছে ইণ্ডিগ’ৰ। এয়াৰ ইণ্ডিয়াই নিজৰ বিমানত ইন্ধন ভৰোৱাৰ উদ্দেশ্যে উত্তৰ আমেৰিকা অভিমুখী বেছিভাগ বিমানকে ভিয়েনা বা কোপেনহেগেনলৈ ডাইভাৰ্ট কৰিবলগীয়া হৈছে যাতে তেওঁলোকে বিমান চলাচল অব্যাহত ৰাখিব পাৰে। উত্তৰ ভাৰতৰ স্পাইচজেটৰ বিমানসমূহেও তেওঁলোকৰ ডুবাই-দিল্লী পথকে ধৰি আকাশমাৰ্গ বন্ধ হোৱাৰ বাবে কেইঘণ্টামান বিমানৰ সময় সংযোজন কৰিছে।
উজবেকিস্তানৰ তাছকেন্দলৈ ইণ্ডিগোৰ বিমান সেৱাই পাকিস্তানৰ আকাশমাৰ্গৰ চাৰিওফালে মধ্য এছিয়ালৈ যোৱাৰ সময়ত আৰু তিনি ঘণ্টা যোগ কৰিছে। ইণ্ডিগোৱে ২৫ এপ্ৰিলৰ পৰা কাজাখাস্তানৰ আলমাটিলৈ কৰা সকলো কাৰ্য্যকলাপ বাতিল কৰিছে।
এই ব্যাঘাতৰ হৃদয় পশ্চিম এছিয়াৰ কৌশলগত ভূগোলত নিহিত হৈ আছে। ইৰাণ আৰু ইৰাকৰ ওপৰত থকা ডাঙৰ ডাঙৰ বিমান কৰিড’ৰে ভাৰত আৰু ইউৰোপ আৰু পূব আমেৰিকাৰ মূল গন্তব্যস্থানসমূহৰ মাজত আটাইতকৈ চুটি পথ গঠন কৰে।
এয়াৰ ইণ্ডিয়া আৰু ইণ্ডিগ’ৰ দৰে ভাৰতীয় কেৰিয়াৰৰ বাবে পশ্চিম এছিয়াৰ এয়াৰ কৰিড’ৰ পশ্চিম দিশলৈ যোৱা বিমানৰ বাবে এক অপৰিহাৰ্য লিংক। বৰ্তমানৰ পৰিস্থিতিত এই বিমান সংস্থাসমূহে পাৰ্চী উপসাগৰ, ইৰাণ, ইৰাক, লেভেণ্টৰ কিছু অংশ অতিক্ৰম কৰা পৰম্পৰাগত বিমান পথ পৰিত্যাগ কৰিবলগীয়া হৈছে।
ভাৰতীয় বায়ুসেনাৰ প্ৰাক্তন মুখপাত্ৰ গ্ৰুপ কেপ্তেইন অনুপম বেনাৰ্জীয়ে (অৱসৰপ্ৰাপ্ত) ইটিভি ভাৰতক কয় যে ইউৰোপ, আমেৰিকা আৰু মধ্যপ্ৰাচ্যলৈ যোৱা বেছিভাগ বিমানে সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে। পাকিস্তানৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ নহ’লে ৰাছিয়াৰ দৰে উত্তৰৰ গন্তব্যস্থানলৈ উৰাজাহাজ চলোৱাটো সহজ হ’লহেঁতেন।’
বেনাৰ্জীয়ে কয় যে দিল্লী আৰু উত্তৰ ভাৰতৰ অন্যান্য চহৰৰ পৰা পশ্চিমমুখী বিমান সেৱাসমূহ যথেষ্ট প্ৰভাৱিত হৈছে। ভাৰতীয় বিমানবন্দৰৰ বাবে পাকিস্তানে নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰাৰ বাবে ই এক ডাবল ৱামি।’ ভাৰতে পাকিস্তান বিমানবন্দৰৰ বাবে নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিয়াৰ বাবে পূবমুখী বিমানসমূহে ডাঙৰ বাটভ্ৰমণ কৰিবলগীয়া হোৱাৰ বাবে পাকিস্তানও প্ৰভাৱিত হৈছে ।
অৱশ্যে ভাৰতৰ পৰা উপসাগৰীয় ৰাষ্ট্ৰসমূহলৈ যোৱা পথসমূহত ইমান প্ৰভাৱ পৰা নাই বুলিও তেওঁ কয়। উদাহৰণস্বৰূপে দিল্লীৰ পৰা ডুবাইলৈ বিমান সেৱাই গুজৰাট হৈ এই পথটো ল’ব পাৰে ।
নাম প্ৰকাশ নকৰাৰ চৰ্তত ইটিভি ভাৰতৰ সৈতে কথা পতা আন এজন ভাৰতীয় বিমান বিশেষজ্ঞৰ মতে ইউৰোপৰ পৰা ভাৰতলৈ অহা যাত্ৰীসকলে মহাসাগৰৰ ওপৰেৰে বৃহৎ বাটভ্ৰমণ কৰিব লাগিব ।
বিশেষজ্ঞগৰাকীয়ে ব্যাখ্যা কৰে যে ইয়াৰ ফলত যাত্ৰা দীঘলীয়া আৰু ব্যয়বহুল হ’ব। "দীঘলীয়া ট্ৰেনজিট পিৰিয়ড থাকিব। যেতিয়া আপুনি সাগৰৰ ওপৰেৰে উৰা মাৰে, তেতিয়া আপুনি ইন্ধন ভৰোৱাৰ বাবে কিছুমান বিশেষ দেশত ৰৈ থাকিব লাগিব ।"
বিশেষজ্ঞগৰাকীয়ে কয় যে ভাৰতৰ পৰা ইউৰোপলৈ যোৱা বিমানসমূহ সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীৰ আবুধাবি, ডুবাই আৰু শ্বাৰজাহত চাৰি ঘণ্টাৰো অধিক সময় ৰৈ আছে।
বিশেষজ্ঞগৰাকীয়ে কয় যে ই সংযোগী বিমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে ।
যাত্ৰীসকলৰ বাবে ইয়াৰ পৰিণতি তাৎক্ষণিক আৰু হতাশাজনক হৈ পৰিছে। ইউৰোপীয় আৰু আমেৰিকাৰ গন্তব্যস্থানত পলমকৈ অহাৰ ফলত সংযোগ হেৰুৱাই পেলোৱা, বিমান আৰু ক্ৰুৰ উপলব্ধতা সীমিত হোৱাৰ বাবে বিমান যাত্ৰাৰ সময়সীমা পুনৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা, বিশেষকৈ বৃদ্ধ যাত্ৰী আৰু কেঁচুৱা থকাসকলৰ বাবে ভাগৰ বৃদ্ধি, বিমানত দীঘলীয়া সময় থকাৰ বাবে, আৰু কিছুমান ইউৰোপীয় বিমান সংস্থাই বাতিলৰ বাবে বিভ্ৰান্তিৰ কথা উল্লেখ কৰিছে কাৰণ কিছুমান ইউৰোপীয় বিমান সংস্থাই বাতিলৰ বাবে বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি কৰিছে।
যিহেতু সকলো বিমান সংস্থাই একে সীমিত নিৰাপদ কৰিডৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ হুলস্থুল কৰিছে - বিশেষকৈ তুৰস্ক, ইজিপ্ত আৰু মধ্য এছিয়াৰ কিছু অংশৰ ওপৰত - বিমান যাতায়তৰ ভিৰ এটা গুৰুতৰ বিষয় হৈ পৰিছে। হোল্ডিং পেটাৰ্ণ, দীঘলীয়া টেক্সিৰ সময়, আৰু বিশেষ এয়াৰ কৰিডৰৰ চেচুৰেচনৰ বাবে পুনৰ পথ নিৰ্ধাৰণে পলম বৃদ্ধি কৰিছে।
ইজৰাইল-ইৰাণৰ সংঘাত মূলতঃ পশ্চিম এছিয়াক কেন্দ্ৰ কৰি নিৰাপত্তা সংকট হৈ আহিছে যদিও ইয়াৰ ৰিপল ইফেক্টে হাজাৰ হাজাৰ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত বিমান যাত্ৰাত ব্যাঘাত জন্মাইছে। পশ্চিম দিশলৈ উৰাজাহাজ চলোৱা ভাৰতীয় যাত্ৰীসকলে এতিয়া নিজকে ভূ-ৰাজনীতিৰ ক্ৰছহেয়াৰত আবদ্ধ হৈ পৰিছে - মিছাইলৰ গুলীৰ জৰিয়তে নহয়, দীৰ্ঘদিনীয়া যাত্ৰা, অভাৱনীয় সময়সূচী, আৰু বৃদ্ধি পোৱা খৰচৰ জৰিয়তে।
